1. Cholesterol là chất gì?

Cholesterol là steroid chính trong cơ thể con người, là lipid không tan trong máu. Nó phải gắn với các protein vận chuyển. tạo thành lipoprotein có trọng lượng phân tử khác nhau là LDL, HDL, VLDL để lưu hành trong máu.

Cholesterol trong cơ thể có từ 2 nguồn gốc chính là:

- Nguồn gốc ngoại sinh: có trong thức ăn. Mỗi ngày lượng thức ăn được đưa vào cơ thể cung cấp khoảng 50mg đến 3g Cholesterol. Dưới tác dụng của enzyme lipase, Cholesterol được thủy phân thành các chất béo và được hấp thụ nhờ tác động của acid mật. Một số thức ăn giàu Cholesterol như: thịt, lòng đỏ trứng, nội tạng động vật,…

- Nguồn gốc nội sinh: gan (chiếm 80%) và ruột là tổng hợp chủ yếu Cholesterol từ acetyl CoA. 

Hình 1: Xét nghiệm Cholesterol dự báo nguy cơ nhồi máu cơ tim.

Xét nghiệm Cholesterol toàn phần dùng để đo lượng cholesterol có trong máu. Xét nghiệm này dùng để dự báo nguy cơ gây bệnh tim mạch và đột quỵ khi cơ thể được cung cấp quá nhiều Cholesterol do đó nó có vai trò quan trọng đối với việc đánh giá sức khỏe con người.

2. Vai trò của Cholesterol trong cơ thể

Tại các mô, Cholesterol có vai trò:

• Tham gia vào quá trình tổng hợp màng tế bào.

• Tham gia vào quá trình tổng hợp vitamin D.

• Tham gia tổng hợp các hormone sinh dục, corticoid và glucocorticoid, chuyển hóa muối nước ở các tuyến thượng thận.

• Lắng đọng trong mạch nguy cơ gây ra các mảng vữa xơ động mạch.

- Xét nghiệm Cholesterol máu toàn phần dùng để đánh giá tình trạng rối loạn lipid máu, đánh giá nguy cơ hình thành mảng vữa xơ động mạch, nghiên cứu chức năng của gan và hỗ trợ chẩn đoán tình trạng rối loạn chức năng tuyến giáp.

Hình 2: Cholesterol trong máu tạo mảng vữa xơ động mạch.

3. Kết quả xét nghiệm Cholesterol toàn phần nói lên điều gì?

Lấy máu tĩnh mạch và ly tâm tách huyết tương để thực hiện xét nghiệm. Trước khi xét nghiệm các bạn nên nhịn ăn 8 - 12 giờ và không nên uống rượu trong 24 giờ.

Xét nghiệm Cholesterol toàn phần thường được chỉ định chung cùng với các xét nghiệm khác trong bộ xét nghiệm mỡ máu là: Triglycerid, HDL - Cholesterol (HDL - C) và LDL - Cholesterol (LDL - C).

- Xét nghiệm Cholesterol toàn phần: 

+ Khoảng tham chiếu: 2.6 - 5.2 mmol / L. Giá trị bình thường lý tưởng < 5.2 mmol/L: ít nguy cơ bị bệnh.

+ Nồng độ Cholesterol từ 5.1 - 6.2: kết quả nghi ngờ, nguy cơ có vấn đề về sức khỏe.

+ Nồng độ Cholesterol > 6.2: bạn có nguy cơ cao mắc bệnh xơ vữa động mạch do tăng Cholesterol máu.

Khi Cholesterol toàn phần tăng kết hợp với xét nghiệm Triglycerid bình thường chứng tỏ bệnh nhân tăng Cholesterol máu đơn thuần. Khi Triglycerid tăng vừa là bệnh nhân bị tăng lipid máu hỗn hợp. Còn khi nồng độ Triglyceride cao gấp 2 - 3 lần Cholesterol là bệnh nhân bị tăng Triglycerid nội sinh.

Hình 3: Chất béo trong thành mạch.

4. Nguyên nhân làm thay đổi nồng độ Cholesterol

Có nhiều nguyên nhân khiến nồng độ Cholesterol trong máu thay đổi.

Việc sử dụng thuốc có thể gây ảnh hưởng đến kết quả như:

- Các thuốc làm tăng nồng độ Cholesterol máu: thuốc an thần, thuốc tránh thai, corticosteroid, lithium,…

- Các thuốc làm giảm nồng độ Cholesterol máu: estrogen, levothyroxine, metformin,…

- Tăng nồng độ Cholesterol máu gặp trong:

• Thành phần thức ăn chứa nhiều Cholesterol và acid béo:ăn nhiều các thực phẩm chiên dầu mỡ, đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn,...

• Cân nặng: người thừa cân béo phì thường có nồng độ Cholesterol trong máu cao hơn. Chỉ số BMI của cơ thể trên 23 cho thấy tăng Cholesterol máu.

• Tập luyện thể dục và vận động thường xuyên có thể tăng Cholesterol.

• Ảnh hưởng của giới, tuổi: so với cùng một độ tuổi ở ngưỡng dưới 50 tuổi, nữ giới thường có nồng độ Cholesterol thấp hơn nam giới. Còn khi 50 tuổi trở lên thường Cholesterol máu của nữ cao hơn nam.

• Thói quen không tốt như hút thuốc lá, uống rượu bia hay dùng các chất kích thích cũng ảnh hưởng đến Cholesterol máu và là yếu tố nguy cơ gây nên bệnh tim mạch.

• Gặp ở một số người mắc bệnh lý như: rối loạn chức năng tụy, hội chứng thận hư, tắc mật, bệnh tim mạch, bệnh đái tháo đường,...

- Giảm nồng độ Cholesterol máu gặp trong:

• Bữa ăn hàng ngày không cung cấp đủ Cholesterol cho cơ thể: một số thực phẩm tốt chứa cholesterol nên bổ sung như: các loại cá (cá hồi, cá thu,...), trứng, phomai, sữa chua, socola đen.

• Các bệnh suy giảm miễn dịch như HIV/AIDS, bệnh cường giáp, những người mắc bệnh gan nặng, thiếu máu tan máu hay thiếu máu mạn tính.

• Giảm hấp thu trong trường hợp cắt ruột, suy dinh dưỡng.

• Cơ thể bị stress, căng thẳng

5. Những đối tượng nào cần làm xét nghiệm Cholesterol máu?

Xét nghiệm Cholesterol toàn phần giúp phát hiện và đánh giá những đối tượng có nguy cơ bị vữa xơ động mạch để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Ngoài ra xét nghiệm cũng dùng để đánh giá tình trạng một số bệnh lý về gan.

• Các trường hợp được chỉ định xét nghiệm là:

• Mọi người đều nên thực hiện xét nghiệm kiểm tra nồng độ Cholesterol máu định kỳ để theo dõi tình trạng sức khỏe thường xuyên.

• Những người thường xuyên hút thuốc lá, uống rượu bia.

• Bệnh nhân mắc bệnh rối loạn lipid máu hay các bệnh lý mắc phải như:  bệnh về gan, thận, đái tháo đường, suy giảm miễn dịch.

Hình 4: Hệ thống các máy móc hiện đại tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC.

Hiện nay xét nghiệm Cholesterol toàn phần cũng như bộ xét nghiệm mỡ máu được coi là xét nghiệm thường quy trong gói khám bệnh tổng quát định kỳ. Tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC xét nghiệm kiểm tra mỡ máu được thực hiện hàng ngày tại phòng lab đạt tiêu chuẩn ISO 15189 : 2012 với các trang thiết bị máy móc hiện đại và đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao nhiều năm kinh nghiệm. Đăng ký khám bệnh và làm xét nghiệm tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC để giải quyết lo lắng của bạn về vấn đề sức khỏe và an tâm khi nhận kết quả . Gọi điện theo số 1900565656 để được giải đáp mọi thắc mắc.