1. Huyết khối tĩnh mạch sâu là gì?

Hệ thống mạch máu trong cơ thể được phân chia thành động mạch, tĩnh mạch và mao mạch. Chúng ta cùng phân tích kỹ hơn về tĩnh mạch để hiểu huyết khối tĩnh mạch sâu là gì. 

Tĩnh mạch bao gồm những mạch máu có nhiệm vụ đưa máu đã trao đổi oxy về tim để thực hiện chu trình tuần hoàn. Hệ thống tĩnh mạch gồm có tĩnh mạch sâu, tĩnh mạch nông và tĩnh mạch xuyên. Nhiệm vụ của tĩnh mạch sâu là nhận máu từ tĩnh mạch nông thông qua tĩnh mạch xuyên theo một chiều nhất định. Trong một số trường hợp, máu không lưu thông bình thường như vậy mà có xu hướng đông lại thành cục bên trong lòng tĩnh mạch. Lúc này, chúng ta gọi là huyết khối tĩnh mạch sâu.

Huyết khối tĩnh mạch sâu là sự hình thành các cục máu đông trong lòng tĩnh mạch

Bất cứ tĩnh mạch nào trong cơ thể cũng có khả năng bị cục máu đông, nhưng phổ biến hơn cả là ở tĩnh mạch chi dưới (chân) với các dấu hiệu, triệu chứng rất dễ nhận biết. 

• Vùng da có sự thay đổi về màu sắc, có thể là chuyển sang màu xanh đen hoặc một màu khác với màu da bình thường.
• Khi sờ vào vùng da có huyết khối thì thấy vùng da đó nóng hơn bình thường. 
• Chân có huyết khối cảm giác sưng và nặng nề hơn chân còn lại. Khi đi lại thì cảm giác đau tăng dần.
• Người bệnh có thể bị sốt mà không lý giải được nguyên nhân. 

2. Nguyên nhân gây huyết khối tĩnh mạch sâu

Nguyên nhân gây huyết khối tĩnh mạch sâu là rất nhiều, bao gồm cả nguyên nhân bệnh lý lẫn nguyên nhân khách quan (tai nạn, chấn thương,…).

Nguyên nhân bệnh lý

Bệnh lý gây cục máu đông ở tĩnh mạch bao gồm:

• Bệnh lý ác tính: Là bệnh nan y như ung thư phổi, ung thư buồng trứng, ung thư tinh hoàn, ung thư dạ dày, ung thư tụy,… Những loại ung thư này làm tăng nguy cơ đông màu và hình thành huyết khối tĩnh mạch sâu.
• Rối loạn đông máu, suy tĩnh mạch khiến máu không lưu thông về tim mà ứ đọng tại tĩnh mạch và hình thành cục máu đông. 
• Các van tĩnh mạch hoạt động không bình thường có thể khiến máu không chảy được về tim, ứ đọng tại chân và gây hình thành cục máu đông.

Ung thư phổi có thể là nguyên nhân gây huyết khối tĩnh mạch sâu

Nguyên nhân khách quan

Huyết khối tĩnh mạch sâu còn do chấn thương gây ra, chẳng hạn như bị gãy xương đùi, gãy đốt sống do tai nạn, va chạm. Ngoài ra, nếu bị chấn thương nặng và bạn phải nằm hay ngồi một chỗ trong thời gian dài thì cũng sẽ tạo điều kiện để hình thành huyết khối do quá trình tuần hoàn máu bị ứ trệ.

Bên cạnh đó, huyết khối tĩnh mạch sâu cũng có thể hình thành do biến chứng của phẫu thuật, chẳng hạn như phẫu thuật ngực, bụng hay phẫu thuật chỉnh xương. Và sau phẫu thuật, người bệnh ít vận động, nằm một chỗ quá lâu. 

3. Các yếu tố nguy cơ của huyết khối tĩnh mạch sâu

Có rất nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối tĩnh mạch sâu, có thể kể đến như: 

• Mang thai: Quá trình mang thai, đặc biệt là những tháng cuối thai kỳ, thai phụ dễ bị huyết khối tĩnh mạch sâu do cơ thể nặng nề, lưu lượng máu về tim bị giảm, tuần hoàn máu bị ứ trệ. 
• Béo phì: Tương tự, những người thừa cân béo phì có cơ thể nặng nề, dễ mắc các bệnh liên quan đến xơ vữa động mạch nên cũng có nguy cơ cao bị cục máu đông trong tĩnh mạch. 
• Ít vận động: Những người thường xuyên ngồi hay nằm một chỗ, ít đi lại, vận động dễ bị ứ trệ tuần hoàn, hình thành huyết khối. 
• Hút thuốc lá: Những chất độc hại trong khói thuốc lá phá hủy thành mạch, gây xơ vữa động mạch và xuất hiện cục máu đông. 
• Dùng thuốc: Huyết khối tĩnh mạch sâu cũng thường gặp ở những người thường xuyên dùng thuốc tránh thai hay đang áp dụng các liệu pháp hormon estrogen trong điều trị. 
• Tuổi tác: Huyết khối tĩnh mạch sâu thường gặp ở những người già, người cao tuổi.

Người già là đối tượng dễ bị huyết khối tĩnh mạch sâu

4. Điều trị huyết khối tĩnh mạch sâu

Một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của huyết khối tĩnh mạch sâu chính là thuyên tắc phổi, tắc mạch phổi. Nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có thể bị tử vong. Vậy điều trị huyết khối tĩnh mạch sâu như thế nào?

Dùng thuốc chống đông

Thuốc chống đông thường được chỉ định cho bệnh nhân bị huyết khối tĩnh mạch sâu giai đoạn cấp, có thể là có triệu chứng lâm sàng hoặc có triệu chứng rõ ràng ở chân, cụ thể là cẳng chân hoặc bàn chân. Lúc này, người bệnh sẽ được cho dùng thuốc chống đông ngay trong khi thực hiện việc thăm khám, nhất là khi việc thăm khám, chẩn đoán kéo dài trên 4 giờ. 

Phương pháp điều trị khác

Nếu người bệnh bị huyết khối tĩnh mạch sâu mãn tính với các dấu hiệu, triệu chứng nghiêm trọng hơn thì có thể được điều trị bằng các phương pháp sau.

• Tiêu sợi huyết đường toàn thân hoặc phẫu thuật lấy huyết khối nếu cục máu đông lớn, xuất hiện ở vùng đùi, chậu, có nguy cơ làm hoại tử chân và tiên lượng thời gian sống của người bệnh khoảng 1 năm.
• Lưới lọc tĩnh mạch chủ dưới áp dụng cho bệnh nhân thường xuyên bị tái phát thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch hoặc bệnh nhân có cục máu đông hình thành ở vị trí gần với vị trí được chỉ định dùng thuốc chống đông.
• Băng thun áp lực, tất áp lực y khoa trong thời gian tối thiểu 2 năm. Quá trình băng thun, người bệnh được hướng dẫn tập vật lý trị liệu và vận động.

Người bệnh được hướng dẫn tập vận động trong quá trình điều trị huyết khối 

Trên đây là những chia sẻ giúp bạn hiểu hơn về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị huyết khối tĩnh mạch sâu. Nếu vẫn còn thắc mắc cần được tư vấn chuyên sâu, bạn có thể đến gặp bác sĩ Chuyên khoa Tim mạch của Hệ thống Y tế MEDLATEC. Bác sĩ chuyên khoa giỏi sẽ giải đáp mọi thắc mắc của bạn, đồng thời, thực hiện kiểm tra, thăm khám và có chỉ định điều trị phù hợp nhất.

Quý khách có thể đặt lịch khám tại MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56, Tổng đài viên của bệnh viện sẽ hỗ trợ nhanh chóng.