Phẫu thuật lấy ra thành công hàng trăm viên sỏi túi mật ngay trong đêm

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC vừa tiếp nhận bệnh nhân nữ, 29 tuổi, quốc tịch Brazil, phát hiện sỏi túi mật 3 năm nay đến khám do kích thước ngày càng lớn dần, đặc biệt 2 tuần nay thấy đau bụng vùng hạ sườn phải.

Bệnh nhân được chỉ định siêu âm ổ bụng, nhưng túi mật không chứa dịch mật như thông thường mà thay vào đó là rất nhiều sỏi, làm kích thước túi mật lớn hơn bình thường.

Trước hình ảnh bất thường đó, mặc dù tiếp nhận siêu âm ca bệnh trong đêm, nhưng ThS.BS Phạm Như Ánh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC nhanh chóng kết nối hội chẩn cùng BSCKII. Nguyễn Văn Thưởng - Trưởng Khoa Ngoại, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC và tư vấn bệnh nhân chụp cộng hưởng từ (MRI) gan mật có tiêm thuốc đối quang từ.

Chụp cộng hưởng từ cho thấy túi mật chứa đầy sỏi, kích thước 78x25mm

Siêu âm được xem là tiêu chuẩn “vàng” chẩn đoán sỏi túi mật, tại sao bệnh nhân lại có chỉ định chụp MRI gan mật?

BSCKII. Nguyễn Văn Thưởng cho biết: Chụp MRI sỏi mật có giá trị để đánh giá đường mật trong và ngoài gan giãn hay không, có sỏi túi mật hay không, đánh giá cổ túi mật có thuận lợi không, xung quanh túi mật có viêm dính không để tiên lượng cuộc mổ là thuận lợi hay khó khăn.

Kết quả chụp MRI của bệnh nhân có sỏi túi mật nhiều viên đúc đầy túi mật, không thấy dấu hiệu viêm túi mật. Ngay sau đó, bệnh nhân được BS Thưởng cùng ê-kíp y bác sĩ chuyên khoa Ngoại thực hiện mổ cắt túi mật chủ động qua nội soi.

Chia sẻ quá trình phẫu thuật ca bệnh, BS Thưởng cho hay: “Ca bệnh này may mắn, khi phẫu thuật vào túi mật bị viêm mạn tính, không có tình trạng viêm cấp nên việc phẫu thuật cổ túi mật và sườn túi mật khá thuận lợi. Tuy nhiên, kích thước của túi mật to, sỏi túi mật lấp đầy, nên quá trình lấy sỏi ra khó khăn hơn bình thường. Sau 30 phút phối hợp nhịp nhàng cùng tinh thần trách nhiệm cao nhất, ê-kíp đã gắp toàn bộ sỏi, tương đương hàng trăm viên sỏi bé xíu được lấy ra an toàn khỏi túi mật của bệnh nhân”.

Hàng trăm viên sỏi túi mật và túi mật được ê-kíp bác sĩ lấy ra an toàn cho bệnh nhân

Sau 3 ngày phẫu thuật, bệnh nhân bình phục hoàn toàn và được xuất viện.

Sỏi túi mật là gì?

Sỏi túi mật là sỏi nằm trong hệ thống cây đường mật, theo vị trí sỏi mật được chia làm 2 loại: sỏi trong túi mật và sỏi trong ống mật (đường mật trong gan và ống mật chủ).

Sỏi túi mật chia làm các loại:

• Sỏi cholesterol: Chiếm 10% tổng số sỏi mật, thành phần chiếm trên 50% là cholesterol.
• Sỏi hỗn hợp: Chiếm đến 80% tổng các sỏi mật, thành phần sỏi chỉ gồm 20-50% cholesterol.
• Sỏi sắc tố: Chiếm 10% tổng các sỏi mật, thành phần chỉ có dưới 20% cholesterol.

Khoảng 10% dân số có sỏi mật, nữ gặp nhiều hơn nam (tỷ lệ gặp ở nữ/ nam là 2:1).

Các yếu tố nguy cơ gây sỏi túi mật

• Sỏi cholesterol: Do các yếu tố nguy cơ như béo phì, tiền sử gia đình có người bị sỏi mật, giảm cân nhanh.
• Sỏi sắc tố màu đen: Do các yếu tố nguy cơ như bệnh nhân bị bệnh tan máu mạn tính, bệnh lý xơ gan, bệnh lý ruột kém hấp thu (Crohn).
• Sỏi sắc tố màu nâu: Do các yếu tố nguy cơ như bệnh lý nhiễm trùng, nhiễm ký sinh trùng, bệnh lý ứ mật.

Dấu hiệu cảnh báo sỏi túi mật

Sỏi túi mật nếu không được phát hiện và điều trị có thể gây nên các biến chứng như đau bụng, viêm túi mật cấp/mạn tính, viêm tụy cấp, vàng da tắc mật, phù quanh túi mật, sỏi bùn túi mật, ung thư túi mật…

Điều đáng lưu ý, khoảng 90% trường hợp sỏi mật không có biểu hiện lâm sàng, thường vô tình phát hiện đi kiểm tra sức khỏe.

Một số trường hợp phát hiện sỏi túi mật khi xuất hiện dấu hiệu cảnh báo như:

• Đau bụng vùng hạ sườn phải - dấu hiệu hữu ích để chẩn đoán phân biệt với đau do viêm thực quản trào ngược, viêm dạ dày, hoặc loét tá tràng;
• Đau vùng thượng vị, có triệu chứng không thoải mái, đặc biệt là sau bữa ăn nhiều mỡ;
• Các triệu chứng khác như ợ hơi, đầy hơi, ợ nóng, hoặc buồn nôn.

Phát hiện sỏi túi mật cần thực hiện những kỹ thuật nào?

TTƯT.PGS.TS.BSCC Trần Công Hoan - Chuyên gia Chẩn đoán hình ảnh, Hệ thống Y tế MEDLATEC, nguyên Trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện E cho biết: Có nhiều phương pháp chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, chụp cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ để trả lời được câu hỏi có sỏi hay không có sỏi, có biến chứng hay không có biến chứng để lựa chọn phương pháp điều trị. Trường hợp có sỏi túi mật hoại tử bắt buộc phải mổ cấp cứu, ngoài ra, bác sĩ có thể thực hiện điều trị bằng nội khoa, phẫu thuật cho người bệnh.

Chuyên gia lưu ý, người Việt Nam có đặc điểm cơ địa người nhỏ nên đại đa số chỉ cần siêu âm là đủ điều kiện để chẩn đoán có sỏi túi mật hay không. Tuy nhiên, trường hợp bệnh nhân người Brazil có thể trạng béo phì (BMI=34,4 kg/m2), bị viêm túi mật mạn tính, toàn bộ túi mật lấp đầy sỏi, vì vậy, bác sĩ phải có nhiều kinh nghiệm mới đọc được kết quả đây là sỏi túi mật.

Bày tỏ sự ngưỡng mộ đánh giá chính xác ca bệnh, chuyên gia chia sẻ: “Với 33 năm kinh nghiệm thực hiện siêu âm, tôi vô cùng ngưỡng mộ bác sĩ siêu âm trường hợp này. Thông thường để xác định có sỏi túi mật chỉ cần siêu âm là đủ, nhưng trước khi có chỉ định có mổ, bác sĩ chỉ định bệnh nhân chụp MRI là hoàn toàn phù hợp để có "bức tranh" tổng thể của sỏi túi mật”.

Hệ thống máy MRI hiện đại tại MEDLATEC phục vụ chẩn đoán chính xác các ca bệnh chuyên sâu

Chung đánh giá với chuyên gia Trần Công Hoan về ca bệnh này, PGS.TS.BSCC Nguyễn Quốc Dũng - Phó Chủ tịch Hội Điện quang và Y học hạt nhân Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học công nghệ và đào tạo MEDLATEC GROUP, Giám đốc Chuyên môn Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh MEDLATEC với hơn 40 năm kinh nghiệm một lần nữa nhấn mạnh: “Bệnh nhân này có thể trạng béo phì, triệu chứng không rầm rộ, siêu âm dễ bỏ sót vì không nhìn thấy dịch mật, nên không thấy cấu trúc giải phẫu túi mật, hình ảnh túi mật không thông thường, không có dịch mật, nhưng bác sĩ siêu âm đã chẩn đoán chính xác để đi đến điều trị kịp thời, an toàn cho người bệnh”.

Cách phân biệt đặc điểm khác nhau giữa các loại sỏi trên thăm dò 

Sỏi mật gồm sỏi cholesterol và sỏi sắc tố (màu đen, màu nâu). Vậy làm thế nào để phân biệt sự khác nhau giữa các loại sỏi mật trên thăm dò? 

Trả lời câu hỏi này, với hơn 40 năm kinh nghiệm, PGS.TS.BSCC Nguyễn Quốc Dũng chia sẻ kinh nghiệm chẩn đoán sỏi túi mật như sau: 

• Dựa vào yếu tố dịch tễ, cụ thể: 

1. Người châu Mỹ, châu Âu thường bị sỏi cholesterol; 
2. Người châu Á thường liên quan tới giun chui ống mật, thành phần sắc tố mật và canxi. 

Trong đó, chỉ có 10% sỏi cholesterol triệu chứng không rầm rộ, nên để phân biệt sỏi sắc tố mật và sỏi hỗn hợp (chiếm 80% trường hợp mắc) nên ít thấy khi siêu âm bóng cản.

• Kỹ thuật chẩn đoán, gồm: 

1. Sỏi Cholestrerol: Thực hiện bằng siêu âm, không nên chụp CT vì tỷ trọng sỏi cholestrerol như là dịch mật nên không phân biệt được với dịch. 
2. Sỏi canxi: Chụp CT tăng tỷ trọng trong hệ thống đường mật. 
3. Cộng hưởng từ có dựng hình cây đường mật cho phép phát hiện các sỏi sắc tố và sỏi giàu cholesterol. Đánh giá toàn hệ thống đường mật, giúp lập kế hoạch điều trị.

Ngoài ra, trên phim chụp ổ bụng không chuẩn bị, sẽ phân biệt sỏi túi mật với các hình ảnh cản quang khác như: mới uống các viên thuốc chứa sắt, cùng các bệnh lý sỏi mật khác như Polype túi mật, sỏi bùn túi mật, ung thư túi mật, khí trong đường mật.

Điều trị và tiên lượng sỏi túi mật như thế nào? 

Dựa vào kết quả thăm khám, tùy kích thước và vị trí, bác sĩ có thể tư vấn người bệnh thực hiện biện pháp điều trị phù hợp như: 

• Theo dõi định kỳ với những bệnh nhân tình cờ phát hiện sỏi túi mật, không có triệu chứng.

• Phẫu thuật nội soi được chỉ định trong các trường hợp điều trị dự phòng biến chứng, hoặc đã có biến chứng. Phẫu thuật này an toan ngay cả với những thai phụ quý 3 của thai kỳ.