1. Tổng quan về bệnh tay chân miệng

bệnh tay chân miệng là một loại bệnh truyền nhiễm cấp tính lây lan từ người này sang người khác theo đường tiêu hóa và tiếp xúc trực tiếp với dịch mũi họng, nước bọt, dịch nốt phỏng hay phân của người bệnh và dễ gây thành dịch. Bất kỳ mọi đối tượng đều có thể bị nhiễm bệnh, tuy nhiên, trẻ dưới 10 tuổi là đối tượng dễ bị bệnh này nhất.

Thời kỳ ủ bệnh thường kéo dài khoảng từ 3 - 7 ngày. Hầu hết các trường hợp bị bệnh tay chân miệng sẽ qua khỏi nhưng có một số nếu do chủng EV71 thì sẽ có thể bệnh diễn biến phức tạp hơn, nhất là khi virus gây tổn thương hệ thần kinh trung ương.

Bệnh tay chân miệng có thể gây biến chứng nguy hiểm cho trẻ

Thực ra bệnh tay chân miệng khá lành tính và ít khi biến chứng. Tuy nhiên,sự tác động của các yếu tố sau dễ gây nên biến chứng của bệnh tay chân miệng và tình trạng bệnh trở nên nguy hiểm hơn:

• Sự chủ quan của phụ huynh trong chăm sóc trẻ bị chân tay miệng hoặc sự thiếu hiểu biết trong việc nhận biết các dấu hiệu của bệnh.
• Nhầm lẫn bệnh với cảm cúm, thủy đậu,... nên không chữa trị kịp thời hoặc chữa trị sai cách khiến nốt phỏng của bệnh bị bội nhiễm.
• Sức đề kháng của trẻ còn yếu trong khi bệnh lại có khả năng lây lan nhanh chóng và trẻ chưa biết cách tự bảo vệ mình.

2. Những biến chứng của bệnh tay chân miệng 

Những biến chứng của bệnh tay chân miệng mà người bệnh có nguy cơ phải đối mặt nếu không điều trị bệnh kịp thời, cụ thể:

Biến chứng về thần kinh

Những biến chứng thần kinh như tình trạng viêm não, viêm màng não, viêm thân não, viêm não tủy,.... Khi gặp phải biến chứng này, trẻ thường có những dấu hiệu bất thường như sau: 

• Giật mình hoặc co giật theo từng cơn ngắn trong thời gian từ 1 đến 2 giây và xảy ra chủ yếu ở tay và chân. Những cơn co giật này thường xuất hiện khi trẻ ngủ hay khi mẹ cho trẻ nằm ngửa.
• Trẻ đi loạng choạng, có biểu hiện ngủ gà, bứt rứt, run chi hay mắt nhìn ngược. 
• Rung giật nhãn cầu.
• Tăng trương lực cơ.
• Yếu hay liệt chi.
• Bị liệt dây thần kinh ở sọ não.
• Biến chứng nặng nhất chính là hôn mê, suy hô hấp.

Khi trẻ quấy khóc bất thường, mẹ nên đưa trẻ đi khám sớm

Biến chứng về hô hấp, tim mạch

Những biến chứng tim mạch, hô hấp, bao gồm tình trạng tăng huyết áp, phù phổi cấp, viêm cơ tim, suy tim, trụy mạch,... Một số biểu hiện của trẻ khi xảy ra biến chứng về tim mạch và hô hấp như sau:

• Mạch nhanh.
• Đổ mồ hôi, da có biểu hiện nổi vân tím, chân tay lạnh. 
• huyết áp tăng cao và ở giai đoạn sau không đo được huyết áp và mạch.
• Trẻ bị khó thở với biểu hiện thở nhanh, hơi thở nông, thở khò khè, thở không đều, ngực rút lõm,...
• Những trường hợp bị phù phổi cấp thường gặp phải một số biểu hiện như da tím tái, sùi bọt hồng, khó thở,...

Biến chứng đối với những người đang trong giai đoạn thai kỳ

Mặc dù rất hiếm nhưng một số mẹ bầu có thể bị nhiễm bệnh tay chân miệng nếu tiếp xúc với người bệnh. Những trường hợp bị bệnh trong 3 tháng đầu tiên của thai kỳ, có thể phải phải đối mặt với nguy cơ sảy thai. Trẻ được sinh ra từ những thai phụ mang bệnh có thể mắc bệnh tay chân miệng với những triệu chứng nhẹ. 

Dù tỉ lệ mắc biến chứng của bệnh tay chân miệng mà phụ nữ mang thai có thể gặp phải là thấp, các mẹ bầu vẫn cần lưu ý chăm sóc sức khỏe, áp dụng các biện pháp phòng ngừa bệnh tay chân miệng, hạn chế tiếp xúc với người đang bị bệnh.

Có thể nói rằng, biến chứng của bệnh tay chân miệng vô cùng nguy hiểm, do đó, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám nếu thấy trẻ xuất hiện những dấu hiệu bất thường như giật mình, chới với, li bì, run và yếu chân tay, đi đứng loạng choạng, thở mệt, quấy khóc, lạnh chân tay, mạch nhanh, huyết áp,...

3. Một số sai lầm thường gặp khi chăm sóc trẻ bị bệnh tay chân miệng

Chăm sóc trẻ bị bệnh không đúng cách có thể là một trong những nguyên nhân dễ dẫn đến biến chứng của bệnh tay chân miệng. Dưới đây là một số sai lầm mà các bậc phụ huynh thường mắc phải khi chăm sóc trẻ bị bệnh:

• Dùng thuốc xanh để bôi lên những nốt phỏng nước của trẻ: Lúc này, những nốt phỏng nước của trẻ sẽ bị che đi, khó nhìn hơn, từ đó gây nhiều khó khăn cho bác sĩ trong quá trình thăm khám và chẩn đoán bệnh. 
• Các bậc phụ huynh tự ý dùng kháng sinh cho trẻ: Đây là thói quen xấu cần loại bỏ để tránh gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Đối với trường hợp không xảy ra bội nhiễm, việc sử dụng kháng sinh hoàn toàn không có tác dụng đối với trẻ bị bệnh tay chân miệng. Bên cạnh đó, việc lạm dụng thuốc còn có thể gây ra nhiều tác dụng phụ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ. Đặc biệt, khi sử dụng kháng sinh sai cách, còn có thể dẫn đến kháng kháng sinh khiến cho việc điều trị những vấn đề sức khỏe của trẻ về sau không hiệu quả và gặp rất nhiều khó khăn. 
• Một số phụ huynh cho trẻ sử dụng vitamin trong thời gian trẻ bị bệnh nhưng không tham khảo chỉ dẫn của bác sĩ. 
• Kiêng tắm cho trẻ: Những triệu chứng bệnh có thể khiến cho trẻ ngứa ngáy và có xu hướng gãi nhiều, có thể khiến cho nốt phỏng bị vỡ và dễ xảy ra tình trạng nhiễm trùng. Do đó, mẹ không nên kiêng tắm cho trẻ mà vẫn có thể tắm cho trẻ bình thường nhưng nên nhớ tắm bằng nước ấm và tắm trong phòng kín gió. 

Mẹ không nên tự ý cho trẻ uống thuốc

4. Hướng dẫn chăm sóc và phòng ngừa trẻ bị tay chân miệng

Cách chăm sóc trẻ mắc tay chân miệng

Hiện nay, chưa có thuốc đặc trị đối với căn bệnh nguy hiểm này, do đó, việc điều trị chủ yếu tập trung vào giải quyết các triệu chứng bệnh. Để hạn chế nguy cơ gặp phải biến chứng của bệnh tay chân miệng, trẻ cần được chăm sóc đúng cách, dưới đây là một số lưu ý dành cho các bậc phụ huynh:

• Nếu trẻ bị sốt và đau, cha mẹ có thể dùng thuốc hạ sốt và giảm đau cho trẻ dưới sự hướng dẫn của bác sĩ. 
• Cho trẻ uống nhiều nước và bổ sung điện giải để hạn chế tình trạng mất nước.
• Căn bệnh này có thể lây lan, vì thế khi trẻ bị bệnh, mẹ nên cho trẻ nghỉ học khoảng 10 ngày để hạn chế nguy cơ lây lan bệnh sang những trẻ khỏe mạnh khác. 

Biện pháp phòng ngừa tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng hiện chưa có vaccine điều trị, vì vậy, biện pháp khả thi nhất chính là phòng dịch lây lan từ người sang người. Cụ thể:

• Tránh tiếp xúc, đặc biệt là ở trẻ. Khi nghi ngờ trẻ bị bệnh tay chân miệng cần cho trẻ ở nhà không đến vườn trẻ, lớp mẫu giáo, trường học và tránh không cho trẻ lành tiếp xúc với trẻ nghi bị bệnh tay chân miệng.
• Ở trẻ bệnh thì không làm cho bọng nước vỡ ra sẽ bị nhiễm trùng và lây lan ra xung quanh. Các loại quần áo, tã lót, khăn, đồ chơi của trẻ bị bệnh TCM, sau khi giặt sạch bằng xà phòng cần sát khuẩn bằng nước sôi hoặc nước có pha hóa chất cloramin B.
• Trường hợp chăm sóc bệnh nhân mắc tay chân miệng, cần phần rửa tay thật sạch với xà phòng khử khuẩn.
• Sát khuẩn đồ dùng và phòng ở của bệnh nhân. Nếu đối tượng là trẻ nhỏ, cần lưu ý, không giặt chung với các loại quần áo của trẻ lành với trẻ bệnh. Khi giặt, tắm rửa cho trẻ, người phục vụ (cha mẹ, cô nuôi trẻ…) cần đi găng tay và sau khi xong cần rửa tay sạch bằng xà phòng. Phân của trẻ bị bệnh tay chân miệng cần được xử lý thật tốt, không để vương vãi ra môi trường xung quanh.
• Theo dõi chặt chẽ khi thấy xuất hiện các triệu chứng dù chỉ nhẹ, nếu thấy các triệu chứng nặng có nguy cơ tiến triển thành biến chứng cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Nên đưa trẻ đi khám tại những cơ sở y tế uy tín

Hi vọng những thông tin trên đã giúp các bậc phụ huynh hiểu rõ hơn về biến biến chứng của bệnh tay chân miệng và một số lưu ý khi chăm sóc trẻ bị bệnh. Hiện nay, Hệ thống Y tế MEDLATEC là một địa chỉ y tế mà các bậc phụ huynh có thể hoàn toàn yên tâm khi đưa con đến thăm khám.

Đội ngũ y bác sĩ của MEDLATEC không chỉ giỏi về chuyên môn mà còn luôn tận tâm với người bệnh. MEDLATEC còn đặc biệt chú trọng đến không gian vui chơi của trẻ, giúp trẻ giảm cảm giác lo sợ và thoải mái hơn trong môi trường bệnh viện.

Hệ thống cơ sở vật chất khang trang, hiện đại hỗ trợ quá trình thăm khám chẩn đoán bệnh nhanh chóng, chính xác.

Mọi thắc mắc và có nhu cầu đặt lịch khám sớm cho trẻ, các bậc phụ huynh có thể liên hệ đến tổng đài 1900 56 56 56 của Hệ thống y tế MEDLATEC.