1. Về thuật ngữ block nhánh trái

Block nhánh trái (LBBB) tức là sự gián đoạn dẫn truyền một hoặc toàn phần tín hiệu điện tim ở nhánh bên trái của hệ thống dẫn truyền điện tim sau khi đi ra từ bó His.

Biểu hiện sóng QRS block nhánh trái trên điện tim đồ

Block nhánh trái không phải là block phân nhánh, được chia thành 2 dạng khác nhau dựa trên mức độ chậm của dẫn truyền hoặc mất hoàn toàn tín hiệu điện tim:

- Block nhánh trái một phần (không hoàn toàn): xuất hiện khi đường dẫn truyền điện tim ở nhánh trái chỉ bị tắc bán phần chứ không bị tắc hoàn toàn. Điều này có nghĩa là một phần tín hiệu điện tim vẫn được truyền qua vùng cơ tim của nhánh trái và có khả năng chức năng tim chưa bị ảnh hưởng nhiều.

- Block nhánh trái toàn phần (hoàn toàn): xuất hiện khi tín hiệu điện tim ở nhánh trái hoàn toàn tắc nghẽn khiến cho tín hiệu điện không còn khả năng ra/vào vùng tim này nữa. Điều đó có nghĩa là khả năng bơm máu của tim đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

2. Cơ chế và nguyên nhân hình thành block nhánh trái

2.1. Cơ chế block nhánh trái

Vì xung động đi quanh co ở bó nhĩ thất phải rồi mới dẫn truyền đến bó nhĩ thất trái nên trên điện tâm đồ cho hình ảnh có hiện tượng sóng QRS rộng. 

- Quá trình khử cực ở block nhánh trái:

+ Xung động dẫn truyền xuống bó nhĩ thất và bị tắc nghẽn nên tạo ra một vector khử cực ở bên phải (hướng đến V1 và V2 tạo ra sóng R nhỏ)

+ Khi thất phải đã khử cực xong thì các xung động sẽ đi qua bên trái để hình thành vector thứ hai hướng nhiều sang bên trái và khử cực phía bên này (hướng về V5 và V6 để tạo nên sóng R dương) từ đó xuất hiện tình trạng tăng điện thế.

- Quá trình tái cực ở block nhánh trái:

+ Bên phải thực hiện tái cực trước rồi mới đến tái cực bên trái.

+ Điện thế tái cực phía bên trái cao hơn so với bên phải.

+ Vector tái cực đi theo hướng từ trái qua phải.

+ ST-T chênh xuống tại các chuyển đạo phía bên trái.

+ ST-T chênh lên tại các chuyển đạo phía bên phải.

2.2. Nguyên nhân block nhánh trái

Các nguyên nhân phổ biến nhất là:

- Hẹp động mạch chủ.

- Bệnh thiếu máu ở tim.

- Giai đoạn cuối của bệnh suy tim.

- Huyết áp cao.

- Giãn cơ tim.

- MI thành trước.

- Nhồi máu cơ tim.

- Hệ thống dẫn truyền bị thoái hóa tiên phát (Lenegre).

- Nhiễm độc Digoxin.

- Tăng kali huyết.

Nhồi máu cơ tim - một trong các nguyên nhân gây block nhánh trái

3. Triệu chứng block nhánh trái 

3.1. Triệu chứng lâm sàng

Hầu hết các trường hợp bị block nhánh trái không có triệu chứng lâm sàng đặc trưng, một số trường hợp xuất phát từ nguyên nhân suy tim có thể xuất hiện triệu chứng: khó thở, mệt mỏi,... Ngoài ra, có những trường hợp hiếm gặp như bị block cả bó nhánh bên phải và bên trái sẽ bị các đợt ngừng tim kéo dài cần đến sự hỗ trợ của máy tạo nhịp tim.

3.2. Triệu chứng thể hiện qua điện tâm đồ

Qua hình ảnh thu được ở điện tâm đồ thì block nhánh trái có triệu chứng:

- Thời gian sóng QRS rộng: >= 0.12 giây.

- R đơn pha có thể có khía tại V5 và V6.

- Sóng QRS dạng: rS tại V1 và V2

- Đoạn ST bị chênh xuống còn T âm tại V5 và V6, aVL, Dl.

4. Tính chất nguy hiểm của 

Mức độ nguy hiểm của block nhánh trái phụ thuộc vào dạng block mà người bệnh mắc phải và nguyên nhân gây bệnh. Bệnh nhân bị block nhánh trái xuất phát từ căn nguyên thoái hóa thì về lâu dài sẽ làm mất đi tính đồng bộ giữa thất trái với thất phải. 

Trường hợp bị block cả nhánh phải thì xung điện sẽ không được truyền đi ở tâm thất. Kết quả là xảy ra mất đồng bộ ở thất trái và phải, dần dần khiến cho người bệnh bị suy tim. 

Điều đáng nói là hầu hết các trường hợp block nhánh trái là do tổn thương mạch vành. Trong khi đó, mạch vành lại là mạch máu nuôi tim. Khi mạch vành bị tổn thương sẽ làm ảnh hưởng đến sự nuôi dưỡng của con đường dẫn truyền và gây block. 

Như vậy có thể thấy rằng block nhánh trái rất nguy hiểm. Nó làm tăng nguy cơ tử vong ở bệnh nhân lớn tuổi bị bệnh suy tim,  mạch vành hoặc nguy cơ đột tử ở bệnh nhân vừa mới bị nhồi máu cơ tim.

5. Chẩn đoán và điều trị block nhánh trái

5.1. Chẩn đoán

Để chẩn đoán block nhánh trái bác sĩ sẽ kiểm tra và xác định các triệu chứng suy tim trái, thiếu máu cơ tim và nhồi máu cơ tim cấp ở bệnh nhân. 

Hình ảnh điện tâm đồ xuất hiện tình trạng block nhánh trái

- Việc đánh giá nhồi máu cơ tim cấp sẽ được căn cứ trên:

+ Tình trạng đau ngực trong thời gian gần nhất.

+ Tiêu chuẩn Sgarbossa: xác định block nhánh trái là mới hay đã có từ lâu.

+ Xét nghiệm chỉ số men tim.

- Việc đánh giá suy tim trái được căn cứ trên:

+ Triệu chứng khó thở, mệt mỏi.

+ Phát hiện dấu hiệu tim to qua thăm khám lâm sàng.

+ Có dấu hiệu của rối loạn nhịp tim.

+ Chụp X-quang ngực thẳng và siêu âm tim tìm dấu hiệu bất thường về tim.

- Việc đánh giá thiếu máu cơ tim được căn cứ trên:

+ Thăm hỏi tiền sử đau ngực.

+ Nguy cơ đối với bệnh mạch vành.

5.2. Điều trị

Hiện chưa có thuốc đặc trị block nhánh trái, bác sĩ thường chỉ định dùng thuốc hoặc đưa ra biện pháp điều trị dựa trên nguyên nhân gây bệnh và phòng ngừa các dạng rối loạn nhịp tim liên quan.

- Đối với người khỏe mạnh bị block nhánh trái không có triệu chứng bất thường: chưa cần dùng thuốc nhưng vẫn cần theo dõi điện tim định kỳ thông qua việc thăm khám tim 1 - 2 lần/năm để kịp thời phát hiện nguy cơ tiềm ẩn.

- Đối với trường hợp block nhánh trái có triệu chứng trên nền các bệnh tim mạch hoặc có vấn đề ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch: đặt máy tạo nhịp tim vĩnh viễn có thể sẽ được chỉ định.

- Bệnh nhân bị block nhánh trái nguyên nhân do suy tim: liệu pháp CRT dùng máy tạo nhịp tim khiến tâm thất co bóp đồng thời để cải thiện triệu chứng và làm tăng lưu lượng máu do tim đẩy ra. 

Quý khách hàng nghi ngờ triệu chứng block nhánh trái có thể đến kiểm tra tại Chuyên khoa Tim mạch - Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. Toàn bộ quy trình kiểm tra của quý khách sẽ được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa đầu ngành cùng hệ thống thiết bị y khoa hiện đại nhất tại Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh và Trung tâm Xét nghiệm tiêu chuẩn quốc tế. Những điều này sẽ giúp quý khách được chẩn đoán chính xác bệnh block nhánh trái, được tư vấn cụ thể các thông tin có liên quan và biện pháp điều trị phù hợp.

Mọi thắc mắc hay có nhu cầu đặt lịch khám, quý khách hãy liên hệ trực tiếp hotline 1900 56 56 56 để được hướng dẫn chi tiết.