1. Bữa ăn dinh dưỡng hợp lý là gì và vai trò đối với cơ thể

Trước khi tìm hiểu các yếu tố của bữa ăn dinh dưỡng hợp lý thì bạn nên biết bữa ăn dinh dưỡng hợp lý cũng như vai trò đối với cơ thể như thế nào.

Hiện nay tại Việt Nam, có trên 70% số ca bệnh tử vọng do các căn bệnh không lây nhiễm có liên quan đến dinh dưỡng. Đây là một con số báo động, đồng thời cho thấy vai trò quan trọng của khẩu phần dinh dưỡng trong bữa ăn hàng ngày của người Việt nói riêng và toàn thế giới nói chung. 

Bữa ăn dinh dinh dưỡng hợp lý có vai trò quan trọng đối với sức khỏe con người

Bữa ăn dinh dưỡng hợp lý là gì? 

Chế độ dinh dưỡng hợp lý là một chế độ cung cấp đầy đủ năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết, đảm bảo cho sự tăng trưởng, phát triển thể chất và trí não. Chế độ dinh dưỡng sẽ có sự khác nhau tùy theo lứa tuổi, giới tính và nhu cầu của từng cơ thể. 

Vai trò bữa ăn dinh dưỡng hợp lý đối với cơ thể 

Một chế độ dinh dưỡng bất hợp lý là một trong những lý do hàng đầu dẫn đến tỷ lệ bệnh tật gia tăng hiện nay. Việc xây dựng bữa ăn dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò: 

• Đảm bảo đáp ứng đúng và đủ các nhu cầu của cơ thể trong từng giai đoạn phát triển khác nhau.

• Tạo nên sự tăng trưởng và phát triển tối ưu cho thai nhi và trẻ nhỏ.

• Đảm bảo sức khỏe và thể chất tốt đối với người trưởng thành. 

• Hạn chế nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến dinh dưỡng như Gout, béo phì, mỡ máu, gan nhiễm mỡ, tiểu đường, tim mạch,...

2. Các yếu tố của bữa ăn dinh dưỡng hợp lý 

Các yếu tố của một bữa ăn dinh dưỡng hợp lý sẽ bao gồm: 

Bữa ăn dinh dưỡng hợp lý cần phải đủ no 

Điều trước tiên cần phải nói đến là bữa ăn trong gia đình cần phải đảm bảo cung cấp đủ năng lượng cho tất cả các thành viên. Nhu cầu năng lượng của mỗi người sẽ tùy thuộc vào các yếu tố như giới tính, độ tuổi, khả năng chuyển hóa năng lượng, mức độ vận động, thể trạng,... 

Bữa ăn hợp lý cần phải cung cấp đủ năng lượng cho từng thành viên trong nhà

Đầy đủ và cân đối các chất dinh dưỡng

Một trong các yếu tố của bữa ăn dinh dưỡng hợp lý quan trọng và cần thiết nhất là phải đầy đủ, cân bằng giữa 4 nhóm chất đạm, chất béo, tinh bột, vitamin và chất khoáng. 

Chất đạm

Chất đạm (protein) là thành phần chính không thể thiếu để xây dựng và duy trì tế bào, cơ bắp, máu, da, xương và các cơ quan tổ chức khác. 

• Nhu cầu đối với một cơ thể trưởng thành: Theo Tổ chức Y tế thế giới, một cơ thể người trưởng thành khỏe mạnh bình thường sẽ cần khoảng 0,75g chất đạm/kg thể trọng/ngày. Tuy nhiên, theo Viện dinh dưỡng thì nhu cầu đạm thực tế ở người trưởng thành là 1,25g/kg thể trọng/ngày, chiếm từ 12 - 14% tổng năng lượng của trong khẩu phần ăn hàng ngày. 

• Nguồn cung cấp chất đạm bao gồm: Thịt, cá, đậu đỗ, sữa và các chế phẩm, trứng. Sữa mẹ là một trong những nguồn cung cấp protein tốt nhất cho trẻ có chứa acid amin được kết hợp một cách hoàn hảo. 

Chất béo 

Chất béo đóng vai trò cung cấp năng lượng, giúp hấp thu các loại vitamin tan trong dầu, là thành phần chính của màng tế bào, đặc biệt là tế bào thân kinh. Ngoài ra, lipid còn là thành phần chính cấu tạo nên một số hormone.

• Nhu cầu của chất béo đối với một cơ thể trường thành: bữa ăn dinh dưỡng hợp lý thì chất béo nên chiếm từ 18 - 25% tổng năng lượng của khẩu phần ăn.

• Nguồn cung chất béo bao gồm: Dầu ăn, mỡ động vật, các loại hạt có chứa dầu, bơ,... Nên có sự kết hợp giữa chất béo từ động vật và thực vật. Tuy nhiên, với những người có nồng độ cholesterol trong máu cao thì nên ưu tiên sử dụng chất béo có nguồn gốc thực vật. 

Nên có sự kết hợp giữa chất béo động vật và thực vật trong chế độ dinh dưỡng

Glucid

Tinh bột cũng là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể, chiếm khoảng 60-70% tổng năng lượng. Nhu cầu về năng lượng ở mỗi cơ thể khác nhau tùy thuộc vào nhiều yếu tố. 

Đối với bữa ăn của người Việt thì nguồn cung cấp tinh bột chủ yếu là từ cơm. Ngoài ra, các loại ngũ cốc, bắp, khoai,... cũng là có chứa nhiều tinh bột cần thiết cho cơ thể. 

Vitamin và chất khoáng 

Vitamin và chất khoáng cũng là một trong các yếu tố của bữa ăn dinh dưỡng hợp lý không thể bỏ qua. Mặc dù nhóm chất này không sinh ra năng lượng và cơ thể chỉ cần một lượng nhỏ nhưng chúng bắt buộc phải có trong khẩu phần dinh dưỡng hàng ngày. 

• Về nhu cầu: Cơ thể cần trên 20 loại vitamin và chất khoáng, nếu thiếu hoặc thừa bất kỳ loại nào cũng đều có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Một số loại vitamin cần thiết phải kể đến như vitamin A, B, C, D,... và chất khoáng như sắt, magie, kẽm, canxi, phospho, iot,...

• Nguồn cung cấp: Các loại rau, củ, quả là nguồn cung cấp vitamin và chất khoáng cho bữa ăn dinh dưỡng hợp lý. Ngoài ra, đây cũng là nguồn chất xơ dồi dào cho cơ thể, có tác dụng chống táo báo, xơ vữa động mạch. 

Một loại thực phẩm không thể cung cấp đầy đủ các nhóm dưỡng chất trên. Do đó, một trong các yếu tố của bữa ăn dinh dưỡng hợp lý là phải phối hợp nhiều loại thực phẩm. 

Bữa ăn hợp lý phải đảm bảo an toàn 

Ngoài những yếu tố về dinh dưỡng thì một bữa ăn hợp lý cần phải đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Hiện nay, vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm luôn là bài toán nan giải đối với các cơ quan chức năng. Do đó mà các chị em cần phải có biện pháp, lựa chọn những địa chỉ an toàn và sơ chế kỹ, ăn chín uống sôi để đảm bảo sức khỏe cho các thành viên trong gia đình. 

Bữa ăn phải phù hợp với kinh tế 

Trong thời buổi kinh tế khó khăn như hiện nay thì việc cân đo đong đếm các khoản chi phí sinh hoạt luôn khiến các chị em phải đau đầu. Tuy nhiên, để xây dựng một bữa ăn dinh dưỡng hợp lý, các chị em nội trợ cũng phải chú ý đến điều kiện kinh tế gia đình đình lựa chọn thực phẩm phù hợp. 

Một bữa ăn hợp lý phải phù hợp với kinh tế gia đình

Trên đây là các yếu tố của bữa ăn dinh dưỡng hợp lý mà các chị em nội trợ có thể tham khảo. Bữa ăn gia đình là “chất keo” để gắn kết các thành viên với nhau. Nếu bữa ăn bị phá vỡ sẽ dần dần tạo nên khoảng cách giữa các thành viên trong gia đình. Vì vậy, việc chú trọng đến từng bữa ăn mỗi ngày là bí quyết để giữ hạnh phúc gia đình. Một bữa ăn có ngon hay không còn phụ thuộc vào kỹ thuật của người nấu và liều lượng của loại gia vị mang tên “tình yêu thương”.