1. Một số đặc điểm và dược tính của cây cứt chuột

Cây cứt chuột còn được gọi với tên đồng bìa, cẩu cước thích, rung rúc, đề vân thảo, rút đề hoặc ô long căn hay thiết bao kim, lão thử nhĩ,... Chúng thuộc họ táo ta với tên khoa học Berchemia lineata (L.) DC.

Chúng có hình cây bụi leo nhỏ, với thân cây cao từ 1 tới 4 mét, trên thân chia thành nhiều cành non. Vỏ ngoài của thân không có lông, màu xanh nhạt, lá hình bầu dục hoặc xoắn, mọc so le. Hai đầu lá dạng tù và trên mặt có 5 - 6 cặp gân phụ nổi rõ.

Hoa của cứt chuột thường mọc ra từ đầu cành hoặc nách lá thành chùm, thời điểm nở là vào tháng 8 - 9 hàng năm. Chúng màu trắng, cánh thuôn dài, nhỏ. Quả cứt chuột là quả dạng hạch, hình trứng, chứa hạt bên trong và khi chín,vỏ chuyển đen. Mùa quả chín kéo dài trong khoảng thời gian từ tháng 10 năm nay tới tháng 1 năm sau.

Loại cây này mọc nhiều và rất dễ tìm tại một số quốc gia châu Á, chẳng hạn Việt Nam, Nhật Bản hoặc Trung Quốc. Tại Việt Nam, khu vực ưa thích của chúng là vùng miền Bắc, đặc biệt là ở trung du.

Cả rễ, thân lá của cứt chuột đều có thể làm thuốc

Điểm đặc biệt của loại câu này là rất nhiều bộ phận của chúng được ứng dụng trong y học, đó là lá, rễ, cành non. Trong đó, cành non, lá được dùng dạng tươi còn rễ có thể được thái lát mỏng, phơi khô và để dùng dần. Khi dùng, rễ thường được sao cùng với rượu thuốc cho thơm.

Cây cứt chuột có vị hơi ngọt lẫn với hơi đắng, chát, tính bình. Thành phần phổ biến nhất của chúng là saponin và một số hoạt chất khác.

Với đặc tính này, cứt chuột thường được sử dụng trong việc trị ho, giảm đau, khử ứ, tiêu đàm hoặc hỗ trợ điều trị một số bệnh lý khác như: gan, viêm tinh hoàn, tiêu chảy, đau nhức xương khớp, chảy máu cam, viêm khí quản cấp, xuất huyết dạ dày hoặc trĩ ngoại,..

2. Những bài thuốc trị bệnh từ cây cứt chuột

Có thể nói, cứt chuột được ứng dụng trong việc chữa trị rất nhiều bệnh khác nhau, chẳng hạn:

Viêm khí quản cấp tính

Để điều trị bệnh này, thành phần cần sử dụng là lá cứt chuột (60 gam), một chút rượu trắng. Lá cứt chuột sau khi đã rửa sạch, được bỏ vào sắc chung trong ấm với rượu cùng 500ml nước.

Sau khi đun sôi ấm thuốc này trong thời gian 10 phút, bạn có thể gạn nước còn lại trong ấm ra chén, chia thành hai lần sử dụng. Bài thuốc này được dùng liên tục trong 15 ngày để phát huy được hiệu quả.

Trị lao phổi có khái huyết

Thành phần để trị bệnh này gồm: cứt chuột (60g), xuyên phá thạch (30g) bạch cập (12g), cao da lừa (10g). Trước hết, bạn cần sắc kỹ cứt chuột với bạch cập, sau khi để sôi trong khoảng 15 phút, bạn cho thêm cao da lừa vào nấu cho tan ra. Sau đó, gạn lấy thuốc này uống 2 - 3 lần trong ngày. Lưu ý, thuốc cần uống ấm và uống hết trong ngày.

Chữa ho kéo dài do nhiễm lạnh

Có hai bài thuốc bạn có thể sử dụng để chữa bệnh này:

- Dùng rễ cây: bạn lấy 30g rễ cây cứt chuột cùng 10g hoàng hồ và 9g cam thảo, cho vào ấm sau khi đã rửa sạch. Sau đó, cho thêm 700ml nước rồi sắc cho cạn. Khi thấy còn khoảng 300ml nước thì tắt bếp, gạn ra bát, chia 3 lần, uống vào các thời điểm sáng, trưa, tối sau bữa ăn một giờ.

Bạn nên dùng thuốc khi đang còn ấm và dùng liên tục trong thời gian 10 ngày.

Cứt chuột có thể kết hợp với một số nguyên liệu khác để chữa ho

- Dùng lá và cành non: lấy khoảng 60g lá và cành non đem rửa sạch rồi cho vào ấm cùng 200ml nước, nấu cho sôi lên. Khi nước cạn còn khoảng 100ml thì thêm 60ml rượu trắng vào nấu tiếp cho tới khi sôi lại.

Sau khi thuốc đã sôi, gạn ra chén và chia thành hai lần uống, uống liên tục trong 15 ngày.

Trị mụn nhọt sưng đau nhưng chưa vỡ mủ

Khi gặp hiện tượng mụn nhọt sưng đau nhưng chưa vỡ, bạn có thể lấy 30g lá cứt chuột non rửa sạch rồi để ráo nước. Sau đó, cho vào cối giã nát cùng chút muối ăn. Bạn dùng lá đã giã với muối đắp trực tiếp vào nốt mụn rồi cố định bằng gạc y tế.

Nên để cố định trong thời gian khoảng 2 tiếng và thực hiện đắp 1 lần mỗi ngày cho tới khi mụn xẹp lại. Nên chú ý thao tác nhẹ nhàng để mụn không bị vỡ.

Để hiệu quả điều trị tốt hơn, bạn nên kết hợp cùng uống. Thuốc uống được nấu gồm các thành phần: hoa cúc trắng (15g), cam thảo (5g), cho vào 200ml nước, đun sôi rồi để nhỏ lửa cho tới khi nước cạn còn khoảng 100ml. Bạn có thể chia nước làm hai phần để uống, uống trong khoảng 5 ngày.

Lá cứt chuột có thể giúp nhanh xẹp mụn sưng

Thuốc trị đau nhức khớp xương, phong tê thấp

Với bài thuốc này, bạn cần lấy 200g rễ cây, thái mỏng rồi sao vàng trên chảo. Sau đó, ngâm với 1 lít rượu trắng khoảng 30 - 40 độ trong bình thủy tinh, để nơi thoáng mát. Bạn nên ngâm khoảng 15 ngày rồi mới uống và mỗi lần uống khoảng 20 - 30ml.

Trị trĩ ngoại

Bạn sử dụng một cái đuôi lợn đã làm sạch, đêm hầm nhừ với 30g lá, cành non. Sau đó, ăn cả nước lẫn cái trong 10 ngày liên tục.

Trị rắn cắn hoặc viêm da mủ

Bạn nên lấy lá tươi, rửa sạch, giã nát, trộn với chút muối rồi đắp ngay lên vùng da đang bị tổn thương hoặc vết rắn cắn.

3. Những lưu  ý khi dùng cây cứt chuột

Mặc dù có rất nhiều công dụng với sức khỏe, lại dễ tìm, song bạn không nên dùng bừa bãi loại dược liệu này. Tốt nhất, nên tham khảo và được sự hướng dẫn của bác sĩ để tuân thủ đúng phương pháp thực hiện, đủ lượng và đảm bảo về chất lượng, phòng tránh rủi ro.

Bạn cần hỏi ý kiến bác sĩ nếu gặp phải các vấn đề sức khỏe

Đặc biệt, với bài thuốc đắp trực tiếp lá lên vết rắn cắn, cần rất cẩn thận bởi bạn khó có thể phân biệt chính xác đó có phải là vết rắn độc cắn hay không. Nếu là rắn độc, chữa trị không đúng cách, để càng lâu, độ nguy hiểm càng cao.

Với những chia sẻ trên đây của MEDLATEC, hy vọng bạn đã biết được công dụng của cây cứt chuột và biết cách áp dụng các bài thuốc trị bệnh sử dụng nguyên liệu từ loại cây này.