1. Tổng quan về bệnh lý viêm khớp

viêm khớp là những tình trạng rối loạn cấu trúc và hoạt động của khớp gây đau đớn khi vận động đi lại. Ngoài ra có các biểu hiện đặc trưng của viêm là sưng, nóng, đỏ, đau tại khớp. 

Có hơn 100 loại viêm khớp khác nhau như viêm xương khớp, viêm khớp dạng thấp, viêm khớp tràn dịch,... trong đó xét nghiệm cấy dịch khớp thường được yêu cầu thực hiện trong viêm khớp nhiễm khuẩn. Do đó bài viết này sẽ chủ yếu đề cập đến bệnh viêm khớp nhiễm khuẩn.

Hình 1: Viêm khớp gây đau đớn khi hoạt động

Viêm khớp nhiễm khuẩn là tình trạng vi khuẩn xâm nhập vào khớp gây nên sưng, đau và nhiễm trùng. Vi khuẩn có thể theo đường máu từ một cơ quan khác đi vào trong khớp hoặc xâm nhập trực tiếp thông qua các vết thương hở, xây xát, va đập,... Những khớp có nguy cơ dễ bị nhiễm khuẩn nhất đó là khớp gối, khớp vai, khớp cổ tay, khuỷu tay, khớp hông, mắt cá chân,...

Quá trình nhiễm khuẩn xảy ra rất nhanh chóng và gây nhiều tổn thương nặng, hủy hoại các khớp dẫn đến có thể bắt buộc phải phẫu thuật cắt, thay khớp. Do đó việc xét nghiệm phát hiện sớm tác nhân vi sinh vật gây bệnh là điều vô cùng quan trọng.

2. Lấy bệnh phẩm cấy dịch khớp như nào là đúng cách?

Dịch khớp là một hoạt chất lỏng nhớt có tác dụng bôi trơn và giúp cho các khớp di động một cách linh hoạt, dễ dàng. Dịch khớp có trong khoang giữa các khớp và trong các màng hoạt dịch. Quy trình lấy bệnh phẩm cấy dịch khớp cần phải đảm bảo nguyên tắc vô trùng tuyệt đối. Phương pháp được phổ biến nhất hiện nay đó là chọc hút dịch khớp. Ưu điểm giúp đảm bảo an toàn, ít gây biến chứng nếu thực hiện đúng kỹ thuật và lấy được chính xác mẫu bệnh phẩm.

Hình 2: Chọc hút dịch khớp là phương pháp phổ biến hiện nay.

Người trực tiếp thực hiện kỹ thuật chọc hút dịch khớp yêu cầu là bác sĩ có tay nghề cao được đào tạo chuyên môn trong lĩnh vực xương khớp. Phải thông báo và giải thích về kỹ thuật cho bệnh nhân trước khi tiến hành thủ thuật.

Quy trình chọc hút dịch khớp được thực hiện như sau:

- Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ cần thiết, yêu cầu bệnh nhân nằm hoặc ngồi đúng tư thế để thao tác chọc hút được dễ dàng.

- Xác định chính xác vị trí đâm kim, sau đó sát khuẩn vùng da bề mặt bằng cồn i-ốt loãng 1%.

- Sử dụng bơm kim tiêm theo quy định tiến hành chọc hút vào sâu giữa các khớp để lấy được dịch. Tùy theo yêu cầu và tình trạng bệnh để lấy lượng dịch phù hợp. Thông thường khoảng 1 - 5 mL.

- Sau khi đã lấy đủ dịch cần thiết, dùng gạc vô trùng băng lại vết thương. 

- Có thể cố định lại khớp nếu cần.

Dịch lấy xong có thể bảo quản trực tiếp trong bơm tiêm hoặc đựng trong lọ vô trùng có nắp đậy chặt và được vận chuyển nhanh chóng về phòng xét nghiệm, ở nhiệt độ phòng bảo quản tối đa trong vòng 6 tiếng. Nếu lâu hơn cần bảo quản ở - 20 độ C.

3. Kỹ thuật viên tiến hành cấy dịch khớp như thế nào?

Quan sát bằng mắt thường các đặc điểm tính chất dịch như độ nhầy nhớt, màu sắc vàng nhạt, trắng hay đục, có đỏ hồng dính máu hay không. Việc quan sát sơ bộ ban đầu tính chất giúp bác sĩ có thêm cơ sở để kết luận bệnh.

Dịch có thể đem ly tâm hoặc để lắng tự nhiên, sau đó tiến hành nhuộm Gram để quan sát vi khuẩn hoặc nấm. Trong trường hợp nếu dịch bất thường có màu vàng chanh hoặc vẩn đục, bác sĩ sẽ yêu cầu tiến hành nhuộm Ziehl - Neelsen để phát hiện trực khuẩn kháng cồn kháng acid.

Nuôi cấy vi khuẩn:

Tiến hành dùng pipet hút dịch ở dưới đáy ống bệnh phẩm, chú ý không lắc ống. Sau đó nhỏ dịch vào các đĩa thạch dinh dưỡng đã chuẩn bị sẵn và cấy. Các loại thạch thường dùng để cấy dịch khớp đó là thạch máu, chocolate, macconkey. Ngoài ra có thể cấy thêm vào canh thang BHI nếu số lượng dịch nhiều.

Sau khi cấy xong, các đĩa thạch phải được ủ trong tủ chứa 5 - 10% CO2 ở nhiệt độ 35 - 37 độ C trong vòng 18 - 24h. Trường hợp canh thang BHI sẽ để tủ ấm thường.

Đọc kết quả nuôi cấy:

Quan sát bằng mắt thường sự phát triển của vi sinh vật sau 24 - 48 tiếng trên tất cả các đĩa thạch và canh thang BHI. 

Âm tính nếu như không có vi khuẩn mọc và trả kết quả là không tìm thấy vi khuẩn/ vi nấm gây bệnh.

Dương tính nếu thấy vi sinh vật phát triển, cần tiến hành thử tính chất sinh vật hóa học và các kỹ thuật định danh khác để xác định được tên vi khuẩn. Sau đó tiến hành làm kháng sinh đồ và thông báo tới bác sĩ lâm sàng.

Hình 3: Tụ cầu vàng Staphylococcus aureus là nguyên nhân phổ biến gây viêm khớp nhiễm trùng.

Một số vi khuẩn thường gây viêm khớp nhiễm trùng được phát hiện như: Staphylococcus aureus, Enterobacter và Streptococcus nhóm A và B, Haemophilus influenzae, Salmonella,...

4. Xét nghiệm cấy dịch khớp an toàn, hiệu quả tại MEDLATEC 

Một trong những đơn vị y tế có thực hiện xét nghiệm cấy dịch khớp hiện nay đó chính là bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. Kỹ thuật sẽ được thực hiện trong phòng xét nghiệm Vi sinh thuộc Trung tâm xét nghiệm. Cơ sở vật chất được xây dựng theo đúng quy chuẩn về các phòng xét nghiệm quốc tế đảm bảo đúng quy tắc an toàn sinh học.

Đội ngũ các nhân viên y tế và bác sĩ tay nghề cao luôn tận tâm hết mình vì người bệnh, thường xuyên học hỏi, rèn luyện để nâng cao chuyên môn. Đặc biệt luôn có sự cố vấn kịp thời của các giáo sư, phó giáo sư và chuyên gia hàng đầu của y tế Việt Nam. Giúp đảm bảo chính xác kết quả và sự điều trị tốt nhất cho bệnh nhân.

Hình 4: MEDLATEC mang đến cho khách hàng sự chăm sóc sức khỏe tốt nhất.

Tại đây các trang thiết bị y tế hiện đại như máy huyết học tự động 45 thông số ABX Pentra DX 120 của hãng Horiba/ Pháp, máy điện di huyết sắc tố Ultra2 của Trinity Biotech/ Mỹ; máy ELISA GRIFOLS, máy AU5800 Beckman Coulter/ Nhật Bản,… và đặc biệt là hệ thống Cobas 8000 hiện đại bậc nhất của Thụy Sĩ. Đây là hệ thống hoàn toàn tự động, đảm bảo kết quả nhanh, chính xác, rút ngắn thời gian giúp bác sĩ đưa phác đồ điều trị kịp thời.

Bạn đọc có thể đến trực tiếp tại viện để đăng ký khám chữa bệnh hoặc đặt lịch qua tổng đài miễn phí 1900 565656 và website: medlatec.vn. Chúng tôi có vô vàn những ưu đãi áp dụng cho các gói khám sức khỏe tổng quát và khám sức khỏe công ty. 

Hãy nhanh chân đến và chăm sóc sức khỏe cùng MEDLATEC thôi nào.