1. Ghép tủy là như thế nào?

- Ghép tủy là đưa tế bào gốc vào cơ thể. Khi những tế bào gốc này đi vào cơ thể, chúng sẽ di chuyển về tủy xương và thay thế những tế bào đã bị tổn thương hoặc phá hủy, giúp phục hồi khả năng tái tạo máu và tế bào miễn dịch trong cơ thể.

Ghép tủy là cách chữa bệnh hiện đại

Những tế bào gốc có thể được lấy từ:

+ Tủy xương.

+ Máu ngoại vi.

+ Từ máu ở cuống rốn: Cần được thu thập ngay sau sinh và sau đó các chuyên chuyên gia sẽ tiến hành sàng lọc và trữ đông tại ngân hàng tế bào gốc.

Lấy tế bào gốc từ cuống rốn của trẻ sơ sinh

- Các phương thức cấy ghép tế bào gốc:

+ Cấy ghép tế bào gốc tự thân: Là dùng những tế bào gốc được phân lập từ máu ngoại vi hoặc tủy xương của bản thân người bệnh.

+ Cấy ghép dị thân/cấy ghép chéo: Là sử dụng những tế bào gốc được hiến tặng (không phân biệt có cùng huyết thống hay không) với điều kiện là tế bào này phù hợp với bệnh nhân được cấy ghép.

+ Cấy ghép đồng nguyên: Là ghép tế bào gốc từ người anh hoặc người chị em song sinh với bệnh nhân.

- Thời gian ghép tủy khoảng bao lâu?

Thông thường cấy ghép tế bào gốc sẽ bao gồm các khâu như chuẩn bị, tiến hành cấy ghép, kiểm tra sau phẫu thuật,... Tất cả những bước này có thể mất khoảng 1 tiếng. Tuy nhiên, trường hợp bệnh nhân bị ung thư thì thời gian ghép tủy thường diễn ra lâu hơn.

- Ai cần được cấy ghép tủy?

+ Người mắc bệnh ung thư đã từng thực hiện hóa trị liều cao hay xạ trị khiến những tế bào máu ở tủy, xương bị tổn thương nặng nề. Những trường hợp này có thể được cấy ghép tế bào gốc để hỗ trợ phục hồi hệ miễn dịch của cơ thể.

+ Người mắc các bệnh về miễn dịch, tủy xương.

2. Ghép tủy để làm gì?

Có thể nói cấy ghép tủy mang ý nghĩa rất lớn đối với người bệnh và nền y học hiện đại. Dưới đây là những lợi ích mà phương pháp ghép tủy hay ghép tế bào gốc có thể mang lại:

- Khôi phục những tế bào trong tủy xương sau quá trình tiêu diệt tủy, loại bỏ tế bào ác tính.

Ghép tủy có ý nghĩa quan trọng trong điều trị ung thư

- Thay thế những tế bào bất thường khi xảy ra các rối loạn huyết học lành tính.

- Tế bào gốc khi được cấy vào cơ thể người bệnh còn có thể phát triển thành những tế bào khác như tế bào cơ tim, tế bào thần kinh, tế bào máu,...

3. Nguy cơ rủi ro từ phương pháp cấy ghép tủy

Cấy ghép tế bào gốc hay cấy ghép tủy có thể mang lại nhiều lợi ích sức khỏe nhưng nó cũng tồn tại nhiều nguy cơ rủi ro nhất định. Chính vì thế, phương pháp này vẫn là một thách thức lớn đối với bác sĩ và bản thân người bệnh:

- Vài tháng đầu tiên sau khi tiến hành cấy ghép tế bào gốc, người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi, cơ thể suy nhược, tâm trạng chán nản, buồn bã, thường xuyên buồn nôn, thay đổi khẩu vị,... Đây là giai đoạn xây dựng hệ miễn dịch mới cho cơ thể. Người bệnh cần kiên nhẫn vì cơ thể cần thời gian để thích nghi. Thời gian này, bác sĩ sẽ theo dõi và liên tục cập nhật tình trạng sức khỏe của người bệnh để phát hiện sớm bất thường và xử trí kịp thời.

Người bệnh có thể bị buồn nôn sau khi cấy ghép tế bào gốc

- Một số biến chứng từ cấy ghép tế bào gốc tự thân gồm tình trạng thiếu máu; xuất huyết; nhiễm trùng; bệnh phổi kẽ; tổn thương gan, phổi, vùng miệng, thực quản và một số cơ quan khác. Bên cạnh đó, một số trường hợp hiếm gặp có thể gặp phải các biến chứng như vô sinh, tái phát ung thư, đục thủy tinh thể,...

- Biến chứng của phương thức cấy ghép tế bào gốc dị thân: Biến chứng thường gặp nhất là bệnh ghép chống chủ. Đây là tình trạng những tế bào máu được hình thành từ các tế bào gốc dị thân coi những tế bào trong cơ thể là tác nhân lạ và bắt đầu tấn công chúng. Thông thường, biến chứng này không quá nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu không được điều trị kịp thời có thể gây nguy hiểm cho tính mạng của người bệnh.

Một số triệu chứng phổ biến khi gặp phải biến chứng này là:

+ Da người bệnh bị bong tróc, phát ban, thường xuyên ngứa ngáy.

+ Tóc rụng nhiều và trong suốt một thời gian dài.

+ Đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy,...

+ Viêm gan.

+ Thực quản, phổi và một số cơ quan khác có dấu hiệu bị tổn thương.

Yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến nguy cơ phát sinh biến chứng bệnh ghép chống chủ chính là độ tương thích giữa người hiến và người nhận tế bào. Bên cạnh đó, tiến hành hóa/xạ trị có phạm vi rộng trên cơ thể cũng có thể làm tăng nguy cơ biến chứng.

Như vậy, ngoài những lợi ích đem lại, cấy ghép tế bào gốc có thể gây ra những biến chứng, nguy cơ rủi ro nhất định. Do đó, bác sĩ và người bệnh sẽ cân nhắc thật kỹ về lợi ích có thể đạt được so với nguy cơ rủi ro để đưa ra quyết định cuối cùng.

Bên cạnh đó, khi thực hiện cấy ghép tế bào gốc, bản thân người bệnh cũng rất căng thẳng, lo lắng. Người bệnh khi đã quyết định thực hiện cấy ghép tế bào gốc nên giải tỏa căng thẳng bằng cách tâm sự với bạn bè, người thân để có tâm lý thoải mái nhất trước khi thực hiện cấy ghép tế bào gốc. Đây cũng là yếu tố quan trọng để có thể đạt được hiệu quả tốt nhất sau quá trình điều trị bệnh.

Trên đây là một số thông tin cơ bản về ghép tế bào gốc. Nếu còn thắc mắc cần được giải đáp hoặc có nhu cầu kiểm tra sức khỏe, quý khách hàng có thể liên đến tổng đài 1900 56 56 56 của Hệ thống Y tế MEDLATEC, các tổng đài viên luôn sẵn sàng hỗ trợ và tư vấn chi tiết cho bạn.

Tham vấn Y khoa: BS. Vũ Thanh Tuấn