1. Bệnh gan nhiễm mỡ là gì?

Gan là tạng lớn thứ 2 trong cơ thể người, nằm chủ yếu ở vùng hạ sườn phải, được coi là nhà máy hóa học giúp xử lý tất cả những gì chúng ta ăn uống vào và lọc các chất độc ở trong máu. Gan là cơ quan cực kỳ quan trọng đối với con người, đóng vai trò quan trọng trong rất nhiều quá trình chuyển hóa của cơ thể, đây cũng là bộ phận dễ bị tổn thương và mắc các bệnh lý, trong đó gan nhiễm mỡ là bệnh lý thường gặp nhất.

Vị trí của gan trong cơ thể người

Gan nhiễm mỡ là tình trạng tích tụ mỡ quá nhiều trong gan, mức độ gan nhiễm mỡ được phân loại tùy thuộc vào lượng mỡ trong gan, gan người bình thường mỡ chỉ chiếm 4-5%, con số ngày ở người nhiễm mỡ thường từ 6-15%, thậm chí có thể lên đến 30%. Thông thường, gan có khả năng sản sinh các tế bào mới để thay thế các tế bào cũ đã kém chức năng, tuy nhiên khi chức năng gan bị suy giảm, quá tải hoặc chịu ảnh hưởng nặng nề từ các tác nhân gây hại bên ngoài sẽ tạo điều kiện cho tổ chức xơ hình thành dẫn đến xơ gan.

Mô tả hình ảnh gan nhiễm mỡ và xơ gan

2. Nguyên nhân, triệu chứng bệnh gan nhiễm mỡ

Nguyên nhân

• Lạm dụng đồ uống có cồn, rượu bia: đây là nguyên nhân hay gặp nhất ở người có gan nhiễm mỡ, đặc biệt là ở đàn ông. Ethanol có trong rượu làm tăng NADH trong gan, làm tăng tổng hợp triglyceride tại gan. Đồ uống có cồn làm suy giảm chức năng gan, gây ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị của thuốc.
• Đái tháo đường: ở những bệnh nhân tiểu đường, khi suy giảm đường huyết, gan tăng cường chuyển hóa các acid béo tự do thành triglyceride gây dư thừa mỡ tại gan.
• Chế độ ăn uống nhiều dầu mỡ, thừa cân, béo phì: có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng tỷ lệ mỡ trong gan và các nội tạng tỷ lệ thuận với số cân nặng của cơ thể. Khi lượng chất béo nạp vào cơ thể vượt quá ngưỡng hấp thụ sẽ gây dư thừa và tích tụ tại gan, lượng calo dư thừa được cơ thể tích trữ dưới dạng triglyceride.
• Suy dinh dưỡng, giảm cân quá mức: đa số chúng ta đều nghĩ người gầy không thể mắc gan nhiễm mỡ, tuy nhiên ở những người gầy, cơ thể không tổng hợp được apolipoprotein do thiếu dinh dưỡng (đây là các chất đóng vai trò vận chuyển lipid đến các cơ quan và mô) khiến mỡ tích tụ nhiều tại gan
• Mỡ máu cao: mỡ trong máu tăng cao vượt quá khả năng chuyển hóa của gan gây tích tụ mỡ tại gan
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc.

Các nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ

Triệu chứng

• Ở người nhiễm mỡ nhẹ gần như không thấy có triệu chứng gì cả, ở giai đoạn này người bệnh chỉ cần điều chỉnh chế độ ăn uống và tập luyện là có thể hết bệnh
• Ở giai đoạn nhiễm mỡ nhiều, người bệnh có thể cảm thấy chán ăn, khó tiêu, mất ngủ, đầy bụng, hay bị mệt mỏi, buồn nôn,... giai đoạn này nếu không khám và điều trị thì tình trạng có thể nặng thêm và các triệu chứng biểu hiện dữ dội hơn
• Ở giai đoạn nặng, nhiều triệu chứng khác bắt đầu xuất hiện như đau tức vùng hạ sườn phải, gan to, bụng chướng, vàng da, dị ứng, nước tiểu sẫm màu, phân trắng.

3. Chụp cộng hưởng từ định lượng gan nhiễm mỡ như thế nào?

Tại bệnh viện đa khoa MEDLATEC đã đưa vào ứng dụng chụp cộng hưởng từ (MRI) định lượng gan nhiễm mỡ ngay từ những ngày đầu triển khai cộng hưởng từ và đem lại những phản hồi rất tốt từ các bác sĩ lâm sàng. Phương pháp chụp MRI định lượng gan nhiễm mỡ dựa trên nguyên lý do các phân tử nước và mỡ có tần số cộng hưởng khác nhau nên nếu ta điều chỉnh thời gian thu nhận tín hiệu tại các thời điểm khác nhau sẽ thu được các hình ảnh của mỡ và nước riêng biệt.

Bảng thống số định lượng gan nhiễm mỡ

Có 2 cách để định lượng gan nhiễm mỡ trên cộng hưởng từ thường được sử dụng:

• Chuỗi xung Dual Echo: đây là chuỗi xung được sử dụng nhiều nhất và đơn giản nhất để đánh giá gan nhiễm mỡ, khi chụp xong chuỗi xung này sẽ có 2 loại hình ảnh là In phase (đồng pha) và Opposed phase (đối pha). Các kỹ thuật viên sẽ tiến hành đo đạc kỹ lưỡng tại rất nhiều điểm của gan và lách trên cả In phase, Opposed phase. Sau đó, các số liệu được điền vào bảng tổng hợp và tính theo công thức được quy ước để ra được phần trăm lượng mỡ trong gan. Phương pháp này có độ chính xác khá cao và được rất nhiều viện lớn ở tại Việt Nam và nước ngoài áp dụng.

Kỹ thuật viên tiến hành đo trên chuỗi xung IN và OPPOSED Phase

• Kỹ thuật dixon: đây là kỹ thuật vẫn dựa trên nguyên lý giống như chuỗi xung Dual echo, tuy nhiên có phần nâng cao hơn và có sử dụng thêm thuật toán để tạo ra được nhiều hình ảnh hơn. Khi chụp xung dixon ta sẽ thu nhận được 4 loại hình ảnh bao gồm: In phase, Opposed phase, Fat only (chỉ mỡ), Water only (chỉ nước).

Hình ảnh minh họa kỹ thuật xóa mỡ Dixon

4. Cách phòng tránh bệnh gan nhiễm mỡ

• Tập luyện thể dục thể thao điều độ: tập thể dục giúp đốt cháy mỡ thừa đáng kể, tốt cho tim mạch, tuần hoàn và phòng ngừa được rất nhiều bệnh tật.

• Điều chỉnh chế độ ăn hợp lý: có một chế độ ăn uống lành mạnh, tăng cường ăn rau xanh, hoa quả, các loại hạt, hạn chế ăn đồ chế biến sẵn, thức ăn nhiều dầu mỡ.

• Kiểm soát tốt về cân nặng, không nên béo quá, cũng không nên gầy quá

• Hạn chế các chất kích thích, đồ uống có cồn, rượu bia.

• Kiểm soát tốt các bệnh lý như đái tháo đường, rối loạn mỡ máu.

Trung tâm chẩn đoán hình ảnh công nghệ cao MEDLATEC

Chụp cộng hưởng từ định lượng gan nhiễm mỡ là kỹ thuật tiên tiến, hiện đại, không can thiệp và không gây hại đối với cơ thể con người, giúp tính toán được phần trăm lượng mỡ trong gan một cách chính xác. Người bệnh có thể đến các cơ sở khám chữa bệnh chất lượng cao của MEDLATEC tại Hà Nội để trải nghiệm dịch vụ chụp cộng hưởng từ định lượng gan nhiễm mỡ và nhiều các dịch vụ tuyệt vời khác. Mọi chi tiết xin liên hệ 1900 565656 để được giải đáp mọi thắc mắc!