1. Hệ tuần hoàn và những vấn đề liên quan

1.1. Hệ tuần hoàn có chức năng gì

Hệ tuần hoàn gồm có mạch máu, máu và bạch huyết, có khả năng vận chuyển hormone, oxy và các dưỡng chất thiết yếu vào cho các tế bào của cơ thể để chúng được nuôi dưỡng và hoạt động tốt nhất có thể. Chức năng chính của hệ này là vận chuyển khí và chất dinh dưỡng đến từng mô cũng như tế bào trên khắp cơ thể. 

Hệ tuần hoàn giúp vận chuyển chất dinh dưỡng đi khắp cơ thể

- Hệ bạch huyết là một mạng lưới mạch máu của ống và ống dẫn. Nó giữ nhiệm vụ thu thập, lọc và đưa bạch huyết trở về để lưu thông máu. Nó chính là thành phần quan trọng của hệ miễn dịch, giúp cho các tế bào lympho được tạo ra và lưu thông. Amidan, lá lách, hạch bạch huyết, mạch bạch huyết, tuyến ức chính là cơ quan của hệ này.

- Hệ tim mạch gồm: máu, tim và mạch máu. Trong đó

+ Tim với nhịp đập của nó thúc đẩy chu kỳ bơm máu đến các cơ quan trong cơ thể; lực bơm ổn định của tim giúp cho hệ thống tuần hoàn luôn hoạt động. 

+ Máu là phương tiện vận chuyển kháng thể, oxy, chất dinh dưỡng, hormone và nhiều thứ cần thiết khác cho cơ thể phát triển khỏe mạnh. 

+ Các mạch máu giúp đưa máu khử oxy đến phổi.

1.2. Những yếu tố đóng vai trò đảm bảo ổn định chức năng hệ tuần hoàn

Trước khi đi tìm các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng tới chức năng tuần hoàn thì chúng ta cần phải biết đến các yếu tố cần có để đảm bảo cho hoạt động và chức năng của hệ này. Đó chính là 3 yếu tố sau:

- Máu (thể tích tuần hoàn)

Trong cơ thể, máu giữ vai trò vận chuyển khí O2, dinh dưỡng đến các tế bào và đưa chất thải từ tế bào quay trở về rồi thoát ra khỏi cơ thể thông qua các cơ quan bài tiết. Nếu giảm tuần hoàn máu sẽ xảy ra hệ lụy là sốc giảm khối lượng tuần hoàn gây nguy hiểm cho tính mạng vì nó không cung cấp đủ oxy cho nhu cầu trao đổi chất của tế bào, suy tuần hoàn nên bị thiếu oxy mô và tế bào.

Sốt cao có thể làm suy giảm chức năng tuần hoàn máu

Máu có thể bị giảm trong các trường hợp: sốt, tiêu chảy, mất máu, mất nước,... Trong trường hợp này, đây cũng chính là yếu tố nguy cơ ảnh hưởng tới chức năng tuần hoàn. Muốn đảm bảo chức năng tuần hoàn máu khi tình trạng mất dịch trong cơ thể diễn ra quá nhanh hoặc kéo dài cần tiêm truyền hoặc bù dịch.

- Tim

Khi tim co bóp tức là nó đang tạo ra áp lực để đẩy máu vào trong động mạch đi nuôi dưỡng cơ thể. Cơ chế hoạt động này của tim là tự động hoàn toàn và được điều hòa nhờ vào hệ thống thần kinh thực vật, được nuôi dưỡng bởi hệ thống động mạch vành.

- Hệ mạch máu

Chức năng của hệ này là vận chuyển máu đến các cơ quan trong cơ thể rồi từ đó đi ngược về tim. Hệ này gồm: tiểu động mạch, động mạch, tĩnh mạch, mao mạch và tiểu tĩnh mạch, trong đó:

+ Động mạch: vận chuyển máu dưới áp suất lớn để đưa máu từ tim đến các cơ quan. Khi đi xa tim dần, nó sẽ chia thành các nhánh nhỏ có chứa chất dinh dưỡng và oxy để nuôi dưỡng mô của cơ quan. 

Máu từ động mạch chỉ có thể nuôi dưỡng các cơ quan trong cơ thể tốt khi huyết áp động mạch được duy trì ổn định. Trường hợp ngược lại, máu sẽ không thể nuôi dưỡng được cơ quan và hệ lụy là tính mạng bị đe dọa. Trường hợp huyết áp động mạch quá cao sẽ tạo ra áp lực lớn lên thành mạch khiến nơi này có nguy cơ vỡ, nhất là khi vỡ thành mạch tại não thì xuất huyết não gây tử vong là khó tránh.

+ Tiểu động mạch: là các nhánh nhỏ cuối cùng của hệ động mạch, hoạt động giống như các van điều hòa lượng máu đến mao mạch tùy theo nhu cầu máu của các cơ quan. Thành mạch có thể mở rộng để máu qua nhiều nhưng cũng có thể đóng tịt dòng máu lại.

+ Mao mạch: có thành mỏng, thấm được các phần tử nhỏ, là nơi diễn ra quá trình trao đổi chất với mô.

+ Tiểu tĩnh mạch: là dòng máu từ mao mạch chảy vào mạch máu.

+ Tĩnh mạch: sự tập trung các tiểu tĩnh mạch sẽ tạo thành các tĩnh mạch lớn. Thành của tĩnh mạch có 3 lớp: bên ngoài là một lớp mỏng có khả năng chun giãn tốt; ở giữa là các sợi cơ và sợi liên kết; ở trong cùng là tế bào nội mạc.

Ba yếu tố trên đây giúp đảm bảo chức năng tuần hoàn. Chỉ cần có một trong số đó có sự thay đổi bất thường sẽ làm suy giảm chức năng hệ tuần hoàn và đe dọa đến tính mạng của người bệnh.

2. Những yếu tố nguy cơ ảnh hưởng tới chức năng tuần hoàn

Hệ tuần hoàn đóng vai trò vô cùng quan trọng với sức khỏe và sự sống của con người. Hoạt động của nó được tạo ra nhờ vào áp lực liên tục từ tim và van có trong khắp cơ thể. Nhờ áp lực ấy mà các tĩnh mạch đảm bảo được khả năng mang máu đến tim; các động mạch đảm bảo được hoạt động vận chuyển máu ra khỏi tim. 

Bệnh tiểu đường là một trong các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng tới chức năng tuần hoàn

Dù là ai, ở độ tuổi nào thì cũng đều có thể gặp vấn đề với chức năng tuần hoàn. Tuy nhiên, yếu tố nguy cơ ảnh hưởng tới chức năng tuần hoàn điển hình có thể kể đến như:

- Cao huyết áp.

- Bệnh tiểu đường.

- Béo phì hoặc quá thừa cân nặng.

- Tiền sử gia đình đối với bệnh tim mạch.

- Nồng độ cao cholesterol trong máu.

- Nhịp tim rối loạn.

- Suy tim.

- Động mạch bị xơ vữa.

- Hút thuốc lá, có tiếp xúc nhiều với khói thuốc.

- Thường xuyên dùng chất kích thích và rượu bia.

Những thông tin mà chúng tôi chia sẻ trên đây hy vọng sẽ hữu ích đối với bạn đọc trong quá trình tìm hiểu về yếu tố nguy cơ ảnh hưởng tới chức năng tuần hoàn. Mọi vấn đề thắc mắc có liên quan bạn đọc có thể liên hệ tổng đài 1900565656 để các chuyên viên y tế của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC giải đáp chi tiết và xác đáng hơn.