1. Gân bánh chè tổn thương qua những mức độ nào? 

Gân bánh chè như một sợi dây cáp chắc chắn, nối liền xương bánh chè với xương chày, giúp chúng ta đứng vững và di chuyển linh hoạt. 

Gân bánh chè đảm nhận chức năng quan trọng đối với hệ vận động 

Các mức độ tổn thương của gân bánh chè cụ thể như sau: 

Tổn thương không hoàn toàn

Nhiều sợi gân kết hợp lại tạo thành gân bánh chè. Tổn thương gân bánh chè ở mức độ nhẹ, chỉ một phần các sợi gân bị đứt, khiến khả năng duỗi gối giảm đi đáng kể. Trường hợp này, gối vẫn có thể duỗi được nhưng bị hạn chế tầm vận động.

Tổn thương hoàn toàn

Gân bánh chè bị đứt hoàn toàn, gây mất liên tục tính toàn vẹn của cấu trúc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng duỗi gối. Vị trí tổn thương thường nằm ở điểm bám của gân bánh chè, có thể kèm theo bong phần sụn khớp. Gân bánh chè đứt hoàn toàn sẽ khiến khớp gối mất hoàn toàn khả năng duỗi thẳng, gây khó khăn trong việc vận động. 

2. Đứt gân bánh chè do đâu và nguyên nhân là gì? 

Đứt gân bánh chè do nhiều nguyên nhân, cụ thể như sau: 

Do chấn thương

Để làm đứt gân bánh chè, cần có một lực tác động rất mạnh do các chấn thương bao gồm: 

• Ngã: Do bị ngã hoặc bị đánh gây tác động một lực mạnh, trực tiếp vào phần trước của gối;
• Nhảy cao: Động tác nhảy, đặc biệt khi tiếp đất với tư thế gối gập và bàn chân duỗi, dễ gây áp lực lớn lên gân bánh chè, dẫn đến tổn thương. 

Chấn thương gây ra tình trạng đứt gân bánh chè 

Do bệnh lý

Những bệnh lý làm yếu gân bánh chè có thể khiến gân dễ bị tổn thương và đứt, thường là ở vị trí 1/3 giữa gân, bao gồm:

• Viêm gân bánh chè: Những động tác lặp đi lặp lại như chạy, nhảy, bật nhảy khiến khớp gối chịu áp lực lớn, dễ dẫn đến tổn thương gân bánh chè. Điều trị viêm gân bánh chè bằng phương pháp tiêm corticoid trực tiếp vào gân hoặc xung quanh gân có thể làm gân yếu đi và tăng nguy cơ đứt gân bánh chè;
• Bệnh lý mạn tính: Các bệnh lý làm giảm lưu thông máu, khiến gân bánh chè yếu hơn.

Do phẫu thuật

Việc can thiệp phẫu thuật vào vùng gối như thay khớp hoặc tái tạo dây chằng, có thể làm giảm độ bền của gân bánh chè, tăng nguy cơ đứt gân và ảnh hưởng đến quá trình hồi phục.

Ngay sau chấn thương, bệnh nhân sẽ cảm thấy cơn đau dữ dội và khu vực xung quanh gối bắt đầu sưng tấy kèm theo các triệu chứng như: 

• Khi sờ vào, có thể cảm nhận được một vết lõm ở phần dưới của xương bánh chè;
• Xuất hiện tình trạng bầm tím ở vùng da quanh gối;
• Cơ bị chuột rút hoặc co thắt;
• Xương bánh chè bị lệch khỏi vị trí bình thường, trượt lên phía trên;
• Cử động duỗi thẳng gối gặp khó khăn;
• Việc di chuyển và đi lại trở nên khó khăn.

3. Điều trị đứt gân bánh chè

Ngay khi nghi ngờ bị đứt gân bánh chè, bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và tư vấn điều trị kịp thời. Phương pháp điều trị sẽ được lựa chọn dựa trên các yếu tố cá nhân của từng bệnh nhân, cụ thể: 

• Mức độ nghiêm trọng và tính chất của chấn thương gân bánh chè;
• Khả năng sinh hoạt và vận động;
• Độ tuổi của bạn.

Một số phương pháp điều trị được áp dụng phổ biến bao gồm:

Phương pháp bảo tồn

Trong trường hợp gân bánh chè bị rách nhẹ, phương pháp điều trị không phẫu thuật thường mang lại kết quả khả quan với hai giai đoạn chính:

• Bất động: Để tạo điều kiện cho gân lành lại, bệnh nhân cần cố định khớp gối ở tư thế duỗi thẳng bằng nẹp trong khoảng 3 đến 6 tuần. Khi cần di chuyển, bệnh nhân sẽ sử dụng nạng để giảm bớt áp lực lên chân và tránh làm tình trạng tổn thương thêm trầm trọng;
• Tập luyện phục hồi: Sau giai đoạn bất động, bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhân các bài tập giúp phục hồi cơ đùi và khớp gối. Ban đầu, bệnh nhân sẽ thực hiện các động tác co giãn cơ, như nâng chân lên mà không cong gối. Khi gân bắt đầu hồi phục, bệnh nhân sẽ tiến hành các bài tập gập và duỗi gối một cách dần dần.

Tập luyện phục hồi là giai đoạn quan trọng trong quá trình điều trị đứt gân bánh chè 

Phẫu thuật gân bánh chè

Phẫu thuật là phương pháp cần thiết để phục hồi chức năng gối bình thường với các trường hợp nặng. Thời điểm phẫu thuật nên được ưu tiên thực hiện càng sớm càng tốt.

Nếu không được điều trị kịp thời, vết thương sẽ tự lành theo cách tự nhiên, tạo thành một lớp mô sẹo dày đặc, giống như một lớp vỏ bọc cứng bao quanh gân, gây khó khăn cho việc điều trị nối gân sau này. Khi đó, phẫu thuật nối gân có thể không hiệu quả và phẫu thuật dùng gân thay thế sẽ là lựa chọn cần thiết. Phương pháp phổ biến hiện nay là sử dụng gân từ cơ bán gân hoặc cơ thon của bệnh nhân để thay thế.

Để giảm thiểu tình trạng viêm và sưng sau mổ, bệnh nhân sẽ được kê đơn thuốc giảm đau và áp dụng liệu pháp lạnh. Bệnh nhân cần cố định chân trong nẹp cứng trong khoảng 3 đến 6 tuần để giữ khớp gối ở tư thế duỗi thẳng. Sau đó, tùy theo đáp ứng của bệnh nhân, khi tái khám bác sĩ sẽ cho phép người bệnh sử dụng nạng hay tập phục hồi chức năng dần để có thể tự di chuyển không cần nạng. 

Trên đây là toàn bộ thông tin về đứt gân bánh chè người đọc cần nắm bắt để có chế độ vận động phù hợp nhằm hạn chế nguy cơ xảy ra chấn thương này. Nếu có thêm thắc mắc cần giải đáp hoặc nhu cầu thăm khám, điều trị đứt gân bánh chè nói riêng và các bệnh lý Cơ xương khớp nói chung, bạn đọc hãy liên hệ tới Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được tư vấn và hỗ trợ.