1. CA 15 - 3 là chất gì?

CA 15 - 3 là tên viết tắt của Carbohydrate antigen 15 - 3, một chất chỉ điểm đặc biệt được tìm thấy trong máu của các bệnh nhân bị bệnh lý lành tính và ác tính của vú. 

Kháng nguyên ung thư CA 15 - 3 là một glycoprotein xuyên màng lớn, trọng lượng phân tử là 300 kDa.

Hình 1: Xét nghiệm CA 15 - 3 

Chất này là một dạng chất nhầy (mucin) biểu mô đa hình hoặc kháng nguyên màng biểu mô, được phân bố chủ yếu ở vùng ngoài tế bào, màng tế bào và dịch bào. Các mucin này thường được sản xuất quá mức ở các tế bào ác tính như tế bào ung thư vú. Chúng sẽ được đưa vào vòng tuần hoàn, vào các dịch khác nhau của cơ thể và có thể sử dụng các kỹ thuật xét nghiệm hóa sinh miễn dịch để phát hiện, chẩn đoán, tiên lượng và theo dõi điều trị ung thư.

2. Xét nghiệm CA 15 - 3 được thực hiện như thế nào?

Xét nghiệm này thực hiện trên mẫu huyết thanh được tách ra từ máu tĩnh mạch của bệnh nhân. Không nhất thiết bệnh nhân phải nhịn ăn trước khi thực hiện xét nghiệm.

Quy trình lấy máu được thực hiện theo các bước như sau:

- Sát khuẩn vị trí lấy máu bằng cồn 70 độ.

- Buộc garo trên vùng tĩnh mạch cần lấy máu ở mức độ phù hợp, vừa phải.

- Dùng kim tiêm lấy máu chích vào vị trí tĩnh mạch và hút đủ thể tích máu cần làm xét nghiệm vào ống chứa máu.

- Tháo garo, cầm máu cho bệnh nhân bằng bông tẩm cồn khử khuẩn.

- Chuyển mẫu máu đến phòng xét nghiệm để thực hiện phân tích và kết quả sẽ được bác sĩ thông báo cho bạn sau đó.

Hình 2: Máu tĩnh mạch là bệnh phẩm dùng cho xét nghiệm

3. Ý nghĩa của xét nghiệm CA 15 - 3 trong bệnh ung thư vú

Giá trị xét nghiệm bình thường là: < 26.4 U/ml (98.7%).

- Xét nghiệm hữu ích để chẩn đoán ung thư vú và đánh giá ung thư vú đã có di căn hay chưa. Trong giai đoạn đầu của bệnh, khi khối u chưa phát triển và khu trú thì thường rất ít triệu chứng biểu hiện cụ thể nên lúc này xét nghiệm đóng vai trò rất quan trọng trong định hướng chẩn đoán. 

+ Trong chẩn đoán ung thư vú, nếu kết hợp xét nghiệm CA 15 - 3 cùng với xét nghiệm CEA sẽ giúp tăng độ nhạy của chẩn đoán lên 10%.

+ Nồng độ CA 15 - 3 tăng lên 10% ở các khối u lành tính của vú, 30 - 50 % các ung thư chưa có di căn và 70 - 80 % các ung thư đã có di căn. Giá trị CA 15 - 3 tăng cao đặc biệt khi ung thư vú đã di căn đến cơ quan khác. 

+ Nếu nồng độ CA 15 - 3 > 40 U/ml có thể ung thư vú đã tiến triển và cần phải tới viện để thực hiện thêm các phương pháp thăm dò khác để chẩn đoán chính xác.

+ Trong trường hợp các tình trạng không phải là bệnh lý ung thư thì nồng độ CA 15 - 3 có xu hướng không thay đổi, ổn định theo thời gian.

Hình 3: Xét nghiệm CA 15 - 3 giúp theo dõi và tiên lượng ung thư vú

- Xét nghiệm được sử dụng để theo dõi quá trình điều trị của bệnh nhân ung thư vú, nhất là ở các đối tượng có nồng độ CA 15 - 3 ban đầu cao hơn mức bình thường.

+ Theo dõi tiến triển của bệnh nhân sau mổ: xét nghiệm được thực hiện sau 6 tuần từ khi bệnh nhân kết thúc phẫu thuật. xét nghiệm được thực hiện nhiều đợt sau phẫu thuật từ 12 - 40 tháng để theo dõi khả năng tái phát. Nếu kết hợp cùng với xét nghiệm CEA sẽ tăng tỷ lệ chẩn đoán việc tái phát và di căn ung thư vú lên tới 80%.

+ Xét nghiệm 3 tháng một lần sau khi mổ để theo dõi dài hạn.

+ Với những bệnh nhân đang trong thời gian điều trị hóa chất ở giai đoạn đã di căn thì nên xét nghiệm kiểm tra mỗi tháng một lần.

Để đạt hiệu quả cao trong chẩn đoán cũng như trong quá trình theo dõi bệnh, nên thực hiện xét nghiệm này kết hợp với các xét nghiệm và phương pháp y học khác như siêu âm vú, chụp x - quang vú và các thăm khám lâm sàng.

4. Giá trị CA 15 - 3 bất thường ở một số bệnh lý khác

 Ngoài ung thư vú còn một số nguyên nhân gây tăng nồng độ CA 15 - 3 thường gặp là:

- Bệnh lý tuyến vú lành tính như viêm tuyến vú, xơ nang tuyến vú, bệnh lao, viêm nội mạc tử cung hay lupus ban đỏ hệ thống cũng làm thay đổi nhẹ giá trị xét nghiệm.

- Nồng độ CA 15 - 3 thấy tăng ở một số bệnh ung thư như: ung thư buồng trứng (39 - 70%), ung thư nội mạc tử cung (14 - 26%).

- Trường hợp phụ nữ có thai tăng giá trị xét nghiệm nhưng thường < 30 U/ml và phụ nữ đang trong thời kỳ cho con bú tăng hơn 25 U/ml.

Xét nghiệm CA 15 - 3 rất có ý nghĩa trong việc theo dõi đáp ứng điều trị bệnh nhân mắc ung thư vú. Bạn nên thực đến các cơ sở y tế uy tín để thực hiện xét nghiệm và kết hợp với các kỹ thuật y học khác để tăng giá trị chẩn đoán bệnh.

Hình 4: Hệ thống máy móc hiện đại tại Trung tâm Xét nghiệm Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC được hình thành và phát triển từ năm 1996, với trên 24 năm kinh nghiệm lĩnh vực khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe nhân dân. Tại đây có thực hiện đầy đủ các kỹ thuật giúp chẩn đoán phát hiện theo dõi không chỉ ung thư vú mà còn nhiều loại ung thư khác hay gặp phải như: ung thư phổi, ung thư dạ dày, ung thư đại tràng, tuyến giáp,… 

Bên cạnh đó khi đến khám bệnh tại MEDLATEC bạn sẽ được trực tiếp các chuyên gia đầu ngành thăm khám và tư vấn, xét nghiệm được thực hiện trên hệ thống máy móc hiện đại nhất đảm bảo kết quả bạn nhận được là hoàn toàn chính xác và tin cậy.

Liên hệ với MEDLATEC theo số tổng đài miễn phí 1900565656 để đăng ký khám bệnh và được tư vấn chi tiết hơn về các dịch vụ và các gói khám.