Mắc bệnh nguy hiểm dù không có biểu hiện  

Mới đây, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC tiếp nhận ông N.V.P (70 tuổi) đến kiểm tra sức khỏe định kỳ.  

Khai thác bệnh sử được biết, ông P. bị tăng huyết áp 5 năm, đang uống thuốc. 6 tháng nay không đi khám, tự mua thuốc uống đều. Gia đình có bố bị tai biến. Thời điểm đến khám bệnh nhân hầu như không có triệu chứng. 

Tại bệnh viện, ông P. được thăm khám lâm sàng kết hợp cận lâm sàng để đánh giá tình trạng sức khỏe. 

Chụp CT liều phổi thấp cho kết quả phình động mạch chủ ngực (động mạch chủ lên đường kính 50mm, động mạch chủ xuống đường kính 38mm). Vôi hóa cung động mạch chủ. 

Hình ảnh chụp MSCT 128 dãy hệ động mạch chủ ghi nhận hình ảnh bất thường

Kết quả chụp MSCT 128 dãy hệ động mạch chủ ghi nhận hình ảnh giãn động mạch chủ lên, quai động mạch chủ và động mạch chủ ngực. Động mạch mạc treo tràng trên cách gốc khoảng 2cm có phình hình thoi (dài 50mm, đường kính 18mm), có lóc tách thành động mạch bờ trái kéo dài dài 19mm (lòng thật 11mm, lòng giả 3mm), ngoài ra cuối đoạn phình có huyết khối lòng mạch 4mm gây hẹp nhẹ lòng mạch (khoảng 30%). Xơ vữa rải rác động mạch chủ - động mạch mạc treo và động mạch chậu hai bên gây hẹp không đáng kể lòng mạch. 

Dựa vào các kết quả lâm sàng và cận lâm sàng đã thực hiện, ông P. được chẩn đoán mắc các bệnh lý sau: phình tách động mạch mạc treo tràng trên, phình động mạch chủ ngực, hở van động mạch chủ mức độ nặng, tăng huyết áp và rối loạn chuyển hóa lipid. 

Bệnh nhân được điều chỉnh lại thuốc, dặn dò chế độ ăn, các dấu hiệu cần lưu ý và được theo dõi sát bởi bác sỹ chuyên khoa. 

Phình tách động mạch mạc treo tràng trên là gì? Có nguy hiểm không? Chẩn đoán và điều trị ra sao? 

Theo BSCKII. Nguyễn Quang Minh - Trưởng khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, phình tách động mạch mạc treo tràng trên (SMA dissection) là bệnh lý hiếm gặp, xảy ra khi lớp nội mạc của động mạch mạc treo tràng trên - mạch máu nuôi ruột non và một phần ruột già - bị rách, tạo “lòng giả” cản trở dòng máu. Bệnh có thể kèm phình động mạch (mạch giãn to bất thường). 

Bệnh thường xuất hiện tự phát (60-70% trường hợp), đôi khi do chấn thương, phẫu thuật, can thiệp nội mạch hoặc bệnh mô liên kết (như hội chứng Marfan). Các yếu tố nguy cơ bao gồm tăng huyết áp, xơ vữa động mạch và hút thuốc lá, vì những yếu tố này làm tăng áp lực hoặc gây tổn thương thành mạch, tạo điều kiện cho sự tách lớp. 

Phình tách động mạch mạc treo tràng trên có tỷ lệ mắc rất thấp, ước tính dưới 0,1% trong các bệnh lý động mạch. Bệnh thường gặp ở nam giới trung niên từ 40 đến 60 tuổi, nhưng cũng có thể xảy ra ở phụ nữ, đặc biệt khi có yếu tố nguy cơ. 

Phình tách động mạch mạc treo tràng trên nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn tới biến chứng nghiêm trọng 

Người bệnh thường trải qua những cơn đau bụng đột ngột, dữ dội, tập trung quanh vùng rốn hoặc thượng vị, kèm theo buồn nôn, nôn hoặc chướng bụng. Những triệu chứng này có thể bị nhầm lẫn với các bệnh lý tiêu hóa thông thường, dẫn đến nguy cơ chẩn đoán muộn. Nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn tới biến chứng nghiêm trọng như: 

• Thiếu máu ruột cấp: Lòng giả chèn ép dòng máu, gây đau bụng dữ dội, hoại tử ruột, đe dọa tính mạng. 
• Vỡ động mạch: Động mạch phình to hoặc tổn thương nặng có thể vỡ, gây xuất huyết nội tạng nguy hiểm. 
• Tiến triển mạn tính: Lòng giả hoặc phình lớn dần, tăng nguy cơ tắc hoặc vỡ mạch. 

Nếu phát hiện sớm, 50-60% trường hợp ổn định với điều trị nội khoa, tỷ lệ tử vong thấp. Khoảng 20-30% cần can thiệp nội mạch hoặc phẫu thuật. 

Chụp CT-angiography (CTA) bụng là phương pháp tiêu chuẩn, giúp phát hiện tách lớp, lòng giả, huyết khối hoặc hẹp lòng thật của động mạch. 

Bác sĩ Minh khuyến cáo, bệnh tăng huyết áp là kẻ giết người thầm lặng, mọi người nên đo huyết áp và nhớ con số huyết áp nền của mình, tuyệt đại đa số bệnh nhân tăng huyết áp cần khám và điều trị lâu dài, không chỉ kiểm soát huyết áp mà còn phải kiểm soát các yếu tố nguy cơ cũng như tầm soát biến chứng của bệnh định kỳ.