1. Khối u não là gì và được phân loại như thế nào?

Khối u não là tình trạng các tế bào trong não hoặc trong các mô xung quanh não phát triển một cách bất thường, vượt ra khỏi sự kiểm soát thông thường của cơ thể. Những tế bào này sinh sôi nhanh chóng và tạo thành một khối mô gọi là khối u. Tùy thuộc vào tính chất sinh học của tế bào u, khối u có thể là lành tính hoặc ác tính.

Tìm hiểu khối u não là gì và các thể bệnh là điều cần thiết

Khối u não được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau, bao gồm vị trí xuất hiện, loại tế bào nguồn gốc và cấp độ ác tính. Cụ thể:

• Theo nguồn gốc phát sinh:

• U nguyên phát trong não: Xuất phát từ các tế bào trong mô não hoặc các thành phần liên quan bên trong hộp sọ.
• U thứ phát: Là khối u phát triển do tế bào ung thư từ cơ quan khác trong cơ thể lan đến não.
• Phân loại theo nguồn gốc tế bào: Khối u não được chia thành nhiều loại dựa trên tế bào nơi khối u phát sinh như u thần kinh đệm, u màng não hay u tuyến yên.
• Phân loại theo cấp độ ác tính: Khối u não được chia thành 4 cấp độ, dựa trên đặc điểm mô học và khả năng tăng sinh của tế bào u.

2. Nguyên nhân hình thành u não

U não hình thành từ nhiều nguyên do khác nhau. Để chủ động phòng chống bệnh tật cũng như tìm kiếm giải pháp điều trị phù hợp, việc nắm rõ nguyên nhân gây khối u não là gì rất quan trọng. Dưới đây là những tác nhân có thể làm tăng nguy cơ bị u não bạn có thể tham khảo:

• Di truyền: Một số hội chứng hiếm như Li-Fraumeni hay Neurofibromatosis có thể làm tăng nguy cơ u não do rối loạn gen kiểm soát tế bào.
• Phơi nhiễm phóng xạ: Tiếp xúc với phóng xạ liều cao, đặc biệt từ xạ trị vùng đầu, có thể dẫn đến biến đổi tế bào và hình thành khối u.
• Tiếp xúc hóa chất độc hại: Làm việc lâu dài với hóa chất công nghiệp như formaldehyde, thuốc trừ sâu hay dung môi hữu cơ có thể ảnh hưởng đến DNA tế bào.
• Tuổi tác: Nguy cơ u não tăng theo tuổi, một số loại phổ biến ở người lớn tuổi, trong khi một số khác lại gặp ở trẻ em.
• Tiền sử ung thư: U não thứ phát có thể xảy ra khi ung thư từ bộ phận khác di căn lên não, thường gặp ở bệnh nhân ung thư phổi, vú hoặc da,...
• Những nguyên nhân khác: Chế độ ăn uống,…

Người cao tuổi có nguy cơ mắc u não cao hơn người trẻ

3. Nhận biết u não qua một số dấu hiệu 

U não là bệnh lý nguy hiểm, âm thầm phát triển trong thời gian dài mà không gây triệu chứng rõ rệt. Vậy nên nếu xuất hiện những biểu hiện dưới đây, bạn nên chủ động đi thăm khám để bảo vệ sức khỏe của bản thân:

• Đau đầu kéo dài, đặc biệt vào đêm và buổi sáng sớm hoặc khi thay đổi tư thế.
• Buồn nôn và nôn ói, không liên quan đến ăn uống và không giảm sau khi nôn.
• Nhìn mờ, nhìn đôi hoặc mất thị lực, do khối u chèn ép thần kinh thị giác.
• Co giật (động kinh) xuất hiện ở người chưa từng có tiền sử co giật.
• Thay đổi tính cách hoặc trí nhớ, như hay quên, mất tập trung, dễ cáu gắt.
• Yếu hoặc tê liệt tay chân một bên, tiến triển từ từ và dễ nhầm với đột quỵ.
• Chóng mặt, mất thăng bằng, đi đứng loạng choạng dù không bị rối loạn tiền đình.
• Nói ngọng, khó diễn đạt hoặc hiểu lời nói, nếu khối u ảnh hưởng đến trung tâm ngôn ngữ.

Đau đầu là dấu hiệu thường gặp nhất khi bị u não

4. Cách chẩn đoán u não

Phát hiện sớm và chẩn đoán chính xác u não là bước quan trọng để đưa ra phương án điều trị hiệu quả. Những phương pháp phổ biến để chẩn đoán khối u não cụ thể là:

• Khám lâm sàng và khai thác tiền sử bệnh: Đây là bước đầu tiên, giúp bác sĩ nắm bắt triệu chứng và tiền sử bệnh. Qua khám thần kinh, bác sĩ đánh giá các dấu hiệu bất thường như thay đổi vận động, cảm giác hay phản xạ, từ đó định hướng chẩn đoán ban đầu.
• Chẩn đoán hình ảnh: Có 2 hình thức phổ biến là MRI và CT scan. MRI là phương pháp ưu tiên vì cho hình ảnh rõ nét, giúp xác định vị trí và tính chất khối u. CT scan được dùng khi cần chẩn đoán nhanh hoặc khi MRI không thực hiện được, đặc biệt hữu ích trong phát hiện vôi hóa và xuất huyết.

U não có thể chẩn đoán qua MRI

• Sinh thiết khối u: Sau khi có hình ảnh khối u, sinh thiết giúp xác định chính xác loại u qua phân tích mô học. Việc lấy mẫu có thể qua phẫu thuật mở hoặc kim sinh thiết tùy trường hợp.
• Các xét nghiệm bổ trợ khác: Chọc dò dịch não tủy và xét nghiệm máu hỗ trợ loại trừ các bệnh lý khác và đánh giá tổng trạng, từ đó hoàn thiện quá trình chẩn đoán.

5. Giải pháp điều trị u não hiệu quả được áp dụng phổ biến hiện nay

Bên cạnh tìm hiểu khối u não là gì, việc hiểu về các phương pháp trị liệu cũng rất quan trọng. Dưới đây là những giải pháp điều trị phổ biến nhất bạn có thể tham khảo:

• Phẫu thuật: Phẫu thuật là bước đầu tiên và quan trọng nhất nhằm loại bỏ tối đa khối u, giảm áp lực lên não và cải thiện triệu chứng. Tuy nhiên, khả năng cắt bỏ hoàn toàn còn phụ thuộc vào vị trí và tính chất của khối u.
• Xạ trị: Là phương pháp dùng tia năng lượng cao chiếu trực tiếp vào khu vực có khối u để tiêu diệt tế bào ung thư hoặc làm chậm sự phát triển của khối u.
• Hóa trị : Sử dụng thuốc đặc hiệu để tiêu diệt tế bào ung thư trong não.
• Điều trị đích và liệu pháp miễn dịch: Các thuốc điều trị đích nhắm vào các gen hoặc protein đặc trưng của tế bào u, giúp hạn chế tổn thương tế bào khỏe mạnh.

U não có thể được điều trị bằng cách phẫu thuật

6. Làm sao để phòng ngừa u não, bảo vệ sức khoẻ?

Dù không thể phòng tránh hoàn toàn nhưng bạn có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh bằng cách:

• Giảm tiếp xúc với bức xạ và hóa chất độc hại, môi trường ô nhiễm để bảo vệ tế bào não khỏi tổn thương.
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh với rau xanh, hoa quả, thực phẩm giàu omega-3, đồng thời hạn chế đồ ăn nhanh và thực phẩm nhiều dầu mỡ.
• Vận động thường xuyên cải thiện tuần hoàn máu não, giảm stress và tăng cường sức khỏe tổng thể.
• Duy trì tâm lý cân bằng qua thiền hoặc các hoạt động giải trí giúp bảo vệ hệ thần kinh khỏi tổn thương.
• Kiểm tra sức khỏe thường xuyên giúp phát hiện sớm dấu hiệu bất thường để can thiệp kịp thời.
• Điều chỉnh thời gian dùng máy tính, điện thoại để tránh mệt mỏi và rối loạn giấc ngủ.

Như vậy, bài viết đã giải đáp giúp bạn đọc khối u não là gì cũng như thông tin bệnh lý liên quan. Đây là bệnh lý nguy hiểm, do đó bạn nên đi khám ngay khi có biểu hiện nghi ngờ. Một địa chỉ uy tín bạn có thể thăm khám là chuyên khoa Thần kinh thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC. Đây là đơn vị đã có gần 30 năm kinh nghiệm hoạt động với đội ngũ chuyên gia, bác sĩ chuyên môn cao. 

Trung tâm Xét nghiệm của MEDLATEC không chỉ đạt chuẩn quốc tế ISO 15189:2022 mà còn nhận được chứng chỉ CAP của Hội Bệnh học Hoa Kỳ, cùng đó là hệ thống máy chẩn đoán hình ảnh hiện đại hỗ trợ tốt nhất cho quá trình thăm khám và điều trị. Để đặt lịch khám tại MEDLATEC, Quý khách vui lòng liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 để được tư vấn.