1. Rối loạn trầm cảm là gì? 

Rối loạn trầm cảm là bệnh lý tâm thần phổ biến, đặc trưng bởi trạng thái buồn bã kéo dài, mất hứng thú trong các hoạt động thường ngày và suy giảm chức năng cuộc sống. Đây không phải là cảm xúc buồn thông thường, mà là một tình trạng bệnh lý tâm thần phức tạp, cần được chẩn đoán và điều trị chuyên môn. 

Trầm cảm có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, giới tính và tầng lớp xã hội, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, hay thậm chí đe dọa chính tính mạng người bệnh nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. 

Tuỳ vào mức độ và thời gian kéo dài, bệnh có thể được chia thành nhiều dạng khác nhau, bao gồm: 

• Trầm cảm điển hình: Đây là dạng phổ biến nhất, người bệnh có ít nhất 2 tuần liên tục cảm thấy buồn sâu sắc, kèm mệt mỏi, mất ngủ, ăn uống thất thường. 
• Trầm cảm kéo dài: Người bệnh có tâm trạng u sầu, chán nản kéo dài ít nhất 2 năm. 
• Trầm cảm sau sinh: Xảy ra sau khi sinh con, thường trong vài tuần đến vài tháng đầu. 
• Trầm cảm theo mùa: Xảy ra theo chu kỳ mùa, thường vào mùa đông, gây buồn bã, uể oải. 

2. Dấu hiệu rối loạn trầm cảm

Dấu hiệu trầm cảm ở mỗi người sẽ là khác nhau tùy thuộc vào mức độ và biểu hiện của tình trạng. Dưới đây là một số triệu chứng trầm cảm điển hình: 

• Cảm xúc tiêu cực kéo dài: Người bệnh luôn cảm thấy buồn bã, trống rỗng, dễ cáu gắt, cảm giác tội lỗi hoặc vô dụng. 
• Mất hứng thú với những chuyện xung quanh, thậm chí với cả những thú vui trước đây.
• Thay đổi về thể chất: Mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều, thay đổi khẩu vị, sút hoặc tăng cân không rõ lý do.
• Suy giảm năng lượng: Luôn cảm thấy mệt mỏi, thiếu sinh lực, khó tập trung. 
• Sợ giao tiếp xã hội, xa lánh người thân, làm việc kém hiệu quả. 
• Trong trường hợp nặng, người bệnh có thể có ý định hoặc hành vi tự sát. 

Người bị rối loạn trầm cảm thường mệt mỏi, ngại giao tiếp với những người xung quanh

3. Nguyên nhân gây bệnh 

Nguyên nhân gây trầm cảm vô cùng đa dạng, bao gồm các yếu tố về di truyền, mất cân bằng các chất dẫn truyền thần kinh trong não, áp lực và căng thẳng từ công việc, gia đình,… 

• Di truyền: Nếu trong gia đình có người từng mắc trầm cảm, vậy nguy cơ bạn bị bệnh sẽ cao hơn người bình thường. Thực tế, yếu tố di truyền không quyết định hoàn toàn, nhưng lại góp phần làm tăng đáng kể tính nhạy cảm của não bộ với các tác nhân stress.
• Mất cân bằng các chất dẫn truyền thần kinh trong não: Trầm cảm có liên quan đến sự suy giảm hoặc rối loạn các chất dẫn truyền thần kinh trong não, như dopamine, serotonin,… Khi các chất này bị mất cân bằng, hoạt động cảm xúc và hành vi của người bệnh bị ảnh hưởng nghiêm trọng, dẫn đến cảm giác buồn bã, chán nản,…
• Áp lực và căng thẳng từ công việc, gia đình: Áp lực kéo dài làm gia tăng nguy cơ bị trầm cảm, đặc biệt là ở những người có cơ địa nhạy cảm. 
• Bệnh lý chấn thương não: Các tổn thương thực thể như tai nạn chấn thương sọ não, đột quỵ, hoặc bệnh lý về não bộ (u não, Alzheimer,…) cũng làm thay đổi chức năng vùng điều khiển cảm xúc, từ đó gây ra chứng trầm cảm. 

4. Rối loạn trầm cảm có nguy hiểm không? 

Câu trả lời là có. Nếu bệnh không được phát hiện sớm và kiểm soát kịp thời, có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, đe dọa trực tiếp tính mạng người bệnh. Một số biến chứng kéo dài do trầm cảm gây nên: 

• Suy giảm nghiêm trọng chất lượng cuộc sống.
• Gây ảnh hưởng tiêu cực đến học tập, công việc và các mối quan hệ cá nhân. 
• Tăng nguy cơ sử dụng chất kích thích, rối loạn ăn uống. 
• Nguy hiểm hơn, người bệnh có thể tìm đến tự sát khi cảm thấy tuyệt vọng và không còn lối thoát. 

Bệnh trầm cảm gây suy giảm nghiêm trọng chất lượng cuộc sống

5. Giải pháp hỗ trợ người mắc bệnh rối loạn trầm cảm 

Trầm cảm cần có giải pháp kiểm soát kịp thời, đúng cách để ngăn chặn những hệ quả không mong muốn xảy ra. 

Liệu pháp điều trị chuyên môn 

Điều trị rối loạn trầm cảm thường bao gồm thuốc chống trầm cảm, liệu pháp tâm lý trị liệu và trị liệu kết hợp. Với mỗi phương pháp sẽ có ý nghĩa riêng: 

• Thuốc chống trầm cảm: Thường được bác sĩ chỉ định để điều chỉnh hoá chất trong não, cần tuân thủ đúng liều lượng và thời gian điều trị. 
• Tâm lý trị liệu (liệu pháp nói chuyện): Giúp người bệnh nhận diện và xử lý cảm xúc tiêu cực. 
• Trị liệu kết hợp: Với nhiều trường hợp bệnh có mức độ phức tạp cao, cần kết hợp cả hai phương pháp kể trên. 

Liệu pháp trị liệu tâm lý giúp người bệnh nhận diện và xử lý cảm xúc tiêu cực

Vai trò của người thân và môi trường sống 

Người thân và môi trường sống đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ người bệnh trầm cảm. Hãy lắng nghe, tạo không gian an toàn, thông cảm, giảm áp lực và khuyến khích người bệnh chia sẻ cảm xúc. 

Xây dựng lối sống tích cực 

Người bệnh cần xây dựng lối sống tích cực bằng việc vận động thể chất thường xuyên, ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc và tránh các hoạt động tiêu cực. Như vậy sẽ giúp cải thiện đáng kể tâm trạng buồn bã và suy nghĩ tiêu cực. 

Bài viết trên đây là chi tiết về nguyên nhân, dấu hiệu và giải pháp hỗ trợ người bị rối loạn trầm cảm. Đây là bệnh lý tâm thần nghiêm trọng, cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời để tránh gây ảnh hưởng tiêu cực cho sức khỏe. 

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan hoặc nhu cầu thăm khám sức khỏe, có thể liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp nhanh chóng và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.