1. Thay van tim là gì?

Thay van tim là thuật ngữ dùng để chỉ kỹ thuật phẫu thuật loại bỏ van tim bị tổn thương để thay thế bằng một van tim nhân tạo hoặc van sinh học. Mục tiêu của thủ thuật này là khôi phục lưu thông máu bình thường qua tim để tim hoạt động hiệu quả hơn.

Thủ thuật thay van tim thường được áp dụng trong điều trị các bệnh lý như: hẹp van hai lá, hở van động mạch chủ, hở van ba lá, bệnh thấp tim,... gây hư hại van tim.

Có hai nhóm van tim chính được sử dụng trong phẫu thuật thay van tim:

• Van cơ học: Được làm từ kim loại hoặc vật liệu tổng hợp, có độ bền cao và có thể kéo dài đến hàng chục năm. Tuy nhiên, người sử dụng van tim cơ học hầu như cần dùng thuốc chống đông suốt đời.
• Van sinh học: Được lấy từ tim của động vật sau đó xử lý loại bỏ các thành phần gây thải ghép rồi sửa lại hoặc van tim từ người hiến tạng. Tuổi thọ của van tim này khoảng 10 năm nhưng ít khi cần dùng đến thuốc chống đông lâu dài.

Hình ảnh van tim

2. Bệnh nhân thay van tim sống được bao lâu?

Không thể có con số chính xác trả lời cho câu hỏi “bệnh nhân thay van tim sống được bao lâu”. Sau khi trải qua ca phẫu thuật này, tuổi thọ của người thay van tim phụ thuộc vào nhiều yếu tố:

2.1. Tình trạng sức khỏe trước khi phẫu thuật

Những bệnh nhân có sức khỏe tổng thể tốt, chức năng tim còn ổn định và không mắc nhiều bệnh nền thường có tiên lượng sống lâu hơn. Ngược lại, nếu bệnh nhân bị suy tim nặng, tiểu đường, cao huyết áp hoặc bệnh phổi mãn tính, thì tuổi thọ có thể ngắn hơn.

2.2. Loại van tim được thay

Như đã nói đến ở trên, có 2 loại van tim có thể dùng cho ca phẫu thuật thay van tim. Tùy vào loại van tim được thay mà tuổi thọ của bệnh nhân sẽ khác nhau.

Van cơ học không bị thoái hóa theo thời gian nên tuổi thọ của van cao hơn, có thể duy trì khoảng 20 năm nhưng để tránh huyết khối, người bệnh phải dùng thuốc chống đông lâu dài. Van sinh học ít khi phải dùng đến thuốc chống đông và tuổi thọ của van thường duy trì trong khoảng 10 năm. Tuy nhiên, van sinh học có sự thân thiện nhất định với cơ thể người được cấy ghép, do đó hạn chế được một số nguy cơ biến chứng nếu có hơn so với van cơ học.

2.3. Độ tuổi của bệnh nhân được phẫu thuật

Độ tuổi bệnh nhân phẫu thuật thay van tim cũng ảnh hưởng không nhỏ đến tiên lượng “sau thay van tim sống được bao lâu”. Dựa vào độ tuổi của bệnh nhân, bác sĩ sẽ tư vấn loại van tim thay thế phù hợp, giúp tăng tuổi thọ cho người bệnh.

Van cơ học phù hợp hơn với người trẻ tuổi hơn vì tuổi thọ van cao, giảm thiểu nguy cơ phải thay van nhiều lần, chi phí thay van cũng hợp lý hơn so với van sinh học. Trường hợp bệnh nhân đã từ 60 tuổi hoặc phụ nữ đang có ý định mang thai, bác sĩ thường tư vấn thay van sinh học.

Độ tuổi bệnh nhân khi thực hiện phẫu thuật ảnh hưởng tới tuổi thọ sau thay van tim

2.4. Biến chứng gặp phải sau thay van tim

Dù phẫu thuật thay van tim có tỷ lệ thành công cao, người bệnh vẫn có thể gặp một số biến chứng nếu không chăm sóc đúng cách như huyết khối, nhiễm trùng van tim, hở van tim, tái hẹp van tim, đột quỵ, nhồi máu cơ tim,... Đây cũng là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến thời gian sống của bệnh nhân đã từng thay van tim.

2.5. Các yếu tố khác

Ngoài những yếu tố trên, “bệnh nhân thay van tim sống được bao lâu” cũng còn phụ thuộc vào bệnh nền mắc phải như: suy thận, bệnh về gan, suy tim, rối loạn nhịp tim, tiểu đường, bệnh tắc nghẽn phổi mạn tính, hẹp động mạch vành, dùng thuốc corticoid kéo dài,... 

3. Sau thay van tim, chăm sóc sức khỏe thế nào để tăng tuổi thọ và chất lượng sống?

Sau phẫu thuật, bảo vệ van tim và kéo dài tuổi thọ, người bệnh cần:

3.1. Tuân thủ chỉ định dùng thuốc

Bệnh nhân thay van cơ học cần phải uống thuốc chống đông. Việc quên liều hoặc dùng sai cách có thể làm xuất hiện huyết khối hoặc xuất huyết nội tạng. Trường hợp này cũng sẽ được bác sĩ kiểm tra chỉ số đông máu thường xuyên để điều chỉnh liều phù hợp.

3.2. Tái khám theo dõi chức năng tim

Mỗi 3 - 6 tháng, bệnh nhân thay van tim cần tái khám để kiểm tra hoạt động của van, điện tim, siêu âm tim và xét nghiệm máu. Nếu có triệu chứng khó thở, phù chân, mệt bất thường hoặc đau ngực, người bệnh phải đi khám ngay.

Bệnh nhân cần tái khám đều đặn sau thay van tim để theo dõi chức năng tim

3.3. Thực hiện lối sống lành mạnh

Bệnh nhân thay van tim cần chủ động bảo vệ mình bằng việc xây dựng và tuân thủ lối sống lành mạnh:

• Không hút thuốc, không uống đồ uống có cồn hoặc chất kích thích.
• Đảm bảo chế độ ăn giảm thiểu dầu mỡ, muối, tránh dùng đồ ăn nhanh.
• Tập thể dục vừa sức với các bộ môn như đi bộ, đạp xe chậm, yoga,... để tim hoạt động ổn định và tăng sức bền. Người bệnh cần tránh các môn thể thao gắng sức như nâng tạ nặng, chạy nhanh, leo núi,... Nếu quá trình tập luyện thấy đau ngực, khó thở, chóng mặt, hãy dừng lại và thăm khám bác sĩ chuyên khoa.
• Giữ tinh thần thoải mái, tránh rơi vào tình trạng tâm lý lo âu kéo dài.

Y học hiện nay đã ngày càng tiến bộ nên tỷ lệ thành công của phẫu thuật thay van tim tương đối cao. Người bệnh không nên lo lắng quá về vấn đề “thay van tim sống được bao lâu” vì tuổi thọ trung bình sau phẫu thuật có thể duy trì 10 - 20 năm. Nếu được chăm sóc tốt, thậm chí người bệnh còn có thể kéo dài tuổi thọ và sống khỏe mạnh với cuộc sống chất lượng.

Chủ động khám sức khỏe đều đặn là cách tốt nhất để giảm thiểu nguy cơ phải đối mặt với các bệnh lý về tim. Quý khách hàng có thể liên hệ đặt lịch khám sức khỏe cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56.