1. Những điều cần biết về siêu âm thóp

Siêu âm xuyên thóp sử dụng rộng rãi, nhất là trẻ sơ sinh non tháng, phát hiện: một số dị tật bẩm sinh, xuất huyết não, nhồi máu, viêm não – màng não, não úng thủy…Đây là phương pháp thăm khám và chẩn đoán hệ thần kinh trung ương thường cho trẻ dưới 6 tháng tuổi, khi mà các thóp vẫn chưa đóng kín. Đặc biệt là đối với các trẻ đẻ thiếu tháng thì nghuy cơ gặp những tổn thương ở hệ thần kinh trung ương sẽ cao hơn những trẻ đẻ đủ tháng. Thóp là vị trí chưa khép hết của xương sọ do các sọ tạo ra. Khi trẻ mới sinh có tất cả 6 thóp bao gồm: Thóp trước: Có kích thước lớn nhất, được tạo nên giữa hai xương trán và hai xương đỉnh sọ. Thời gian đóng trung bình là 14 tháng tuổi. Thóp sau: Nhỏ hơn thóp trước, được tạo thành từ hai xương đỉnh và xương chẩm. Liền sau khoảng 2-3 tháng tuổi. Hai thóp thái dương và hai thóp chũm không được nhắc tới nhiều nhưng các thóp này cũng là những cửa sổ siêu âm tốt để đánh giá bệnh lý thần kinh.

Hình ảnh các cửa sổ trên siêu âm thóp: Có 4 nhóm cửa sổ thăm khám nội sọ của trẻ bao gồm: Thóp trước(AF), thóp sau(PF), thái dương( TW), chũm( MF)

Ưu điểm: dễ làm, rẻ tiền, không hại, ngay tại giường bệnh.

Cửa sổ thăm khám: thóp trước (cửa sổ rộng nên quan sát tốt), thóp sau, thóp thái dương và thóp chũm là cửa sổ tốt để đánh giá thùy chẩm

Hạn chế:

Khó đánh giá vùng hố sau, các mặt lồi của não.

Ở trẻ đẻ đủ tháng có triệu chứng ngạt trong vòng 24h không thấy có thay đổi cấu trúc âm trên siêu âm.

Khó đánh giá tổn thương trong bệnh lý bất thường di trú tế bào thần kinh và loạn sản vỏ não

Đầu dò: covex và line.

Chuẩn bị bệnh nhân:

Cho bú trước khi SA

Cạo tóc (nhiều tóc).

2. Chỉ định siêu âm xuyên thóp

Siêu âm thóp được chỉ định cho một số đối tượng sau:

• Đối với trẻ sinh non cần được chăm sóc đặc biệt. Đối với trẻ siêu âm thóp để loại trừ các biến chứng thần kinh của sinh non như xuất huyết não hoặc tổn thương chất trắng quanh não thất do ngạt. Bởi nguy cơ bệnh lý này tăng cao ở trẻ sinh non hơn so với trẻ sinh đủ tháng.
• Trẻ xuất hiện tình trạng tăng kích thước đầu bất thường.
• Thóp phồng
• Nhận thấy bất kỳ triệu chứng về thần kinh bất thường nào ở trẻ. Như rối loạn vận động, xuất hiện dấu hiệu của hội chứng não màng não...

3. Một số  bệnh lí thường gặp trong siêu âm thóp

a. Benign macrocrania (Đầu to lành tính)

Não to lành tính là do não úng thủy ngoài hệ thống não thất. Hay gặp ở trẻ từ 6 tháng tuổi đến 2 tuổi. Sau 2 tuổi vòng đầu trở lại với kích thước bình thường. Nguyên nhân không rõ. Thường là cha hoặc mẹ có đầu to ở độ tuổi này. Khi trẻ có vòng đầu to , thăm khám siêu âm đánh giá dịch khoang dưới nhện bề mặt não và hệ thống não thất. Hệ thống não thất thường hơi rộng, khoang dưới nhện thương bình thường nhưng cũng có thể > 3.3 mm. Trẻ thường phát triển bình thường nhưng một số trẻ cũng có biểu hiện chậm phát triển nhẹ. Benign macrocrania (Đầu to lành tính).

Trẻ 4 th tuổi với biểu hiện não to lành tính

b. Mineralizing vasculopathy (bệnh lý mạch máu do lắng đọng khoáng chất)

Lắng đọng khoáng chất tại vị trí các mạch máu có thể gặp ở vùng đồi thị, nhân bèo, gây vôi hóa thành mạch. Hình ảnh này có thể gặp ở quanh thời kỳ chu sinh, do mắc phải, triệu chứng lâm sàng không đặc hiệu.

4. Một số bệnh lý hay  gặp

a. Bất thường bẩm sinh

• Dị tật bẩm sinh có thể gặp từ 5 - 10 trường hợp/1000 trẻ được sinh ra
• Một số dị như u mỡ thể sản hoặc thiểu sản thể
• Các dị dạng nang, não úng
• Dị dạng tĩnh mạch Galen
• Dandy - Walker

Não úng thủy (Hydrocephalus)

Là hình ảnh giãn não thất bên và não thất III, có thể do mất cân bằng giữa sản xuất và hấp thụ dịch não tủy hoặc tắc nghẽn dòng chảy.

Bẩm sinh:

• Nhiễm trùng trong thai (toxoplasmosis, CMV, bệnh giang mai, và rubella)
• Hẹp cống não
• Dị tật bẩm sinh khác: Dandy – Walker, Arnold-Chiari
• U nội sọ
• Viêm não – màng não
• Xuất huyết não – màng não
• Dandy-Walker (DWM)

Hình ảnh bất sản thể trai trên siêu âm xuyên thóp

Các dị tật là một bất thường do quá trình đóng của ống thần kinh, phổ biến nhất là tràn dịch não

DWM chiếm 5-10% các nguyên nhân não úng thủy bẩmsinh.

Có 3 tổn thương:

Giãn não thất IV

Bất sản một phần hay hoàn toàn thùy nhộng

Não úng thủy (có thể xảy ra muộn)

70% có ít nhất 1 hay nhiều dị tật liên quan gồm:

• Bất sản thể trai
• Lạc vị trí tế bào thần kinh,
• Bất thường hồi não
• Hẹp cống não
• Bất thường dưới trám và nhân răng
• Thoát vị thùy chẩm
• Rỗng tủy

Tổn thương chất trắng vùng quanh các não thất

b. Bệnh lý mắc phải

• Viêm màngnão.
• Xuất huyết não.
• Nhồi máunão.
• Tổn thương chất trắng vùng quanh các não thất.
• Trên siêu âm PVL có hình ảnh tăng âm vùng quanh não thất (thông thường chất trắng vùng quanh não thất có cấu trúc âm giảm âm hơn so với đám rối mạch mạc)

Trung tâm chẩn đoán hình ảnh MEDLATEC với đội ngũ chuyên gia với hơn 30 năm kinh nghiệm làm việc tất cả các ngày trong tuần như: PGS.TS.BS Nguyễn Quốc Dũng, PGS.TS Trần Công Hoan, PGS.TS Thái Khắc Châu, PGS.TSKH Nguyễn Đình Tuấn, TS.BS Trần Phan Ninh, PGS. TS  Phùng Anh Tuấn, TS.BS Nguyễn Văn Sang  thì việc phân tích hình ảnh tổn thương, mức độ tổn thương của hệ thần kinh trung ương trên siêu âm thóp và những bệnh lí phối hợp  qua đó mang lại rất nhiều thông tin trong việc thăm khám và điều trị. Do đó hệ thống y tế MEDLATEC là địa chỉ tin cậy của người bệnh thăm khám và điều trị. MEDLATEC - cơ sở uy tín về thăm khám bệnh. Để tìm hiểu kĩ hơn, bạn có thể gọi đến tổng đài 1900565656 để được tư vấn.

Trung tâm chẩn đoán hình ảnh MEDLATEC với đội ngũ chuyên gia với hơn 30 năm kinh nghiệm làm việc tất cả các ngày trong tuần