Tìm hiểu về nấm miệng và cách phòng ngừa bệnh

Nấm miệng là một tình trạng nhiễm trùng nấm men ở miệng, thường xuất hiện ở môi, lưỡi, nướu và niêm mạc miệng. Bài viết sau sẽ cung cấp những kiến thức cơ bản về nấm miệng, dấu hiệu cảnh báo bệnh và những biện pháp đơn giản để ngăn chặn tình trạng này.

1. Nguyên nhân

Nấm miệng là một tình trạng nhiễm trùng nấm men, thường do loại nấm Candida gây ra, loại nấm này tồn tại tự nhiên trong miệng và các vùng khác trên cơ thể. Nấm miệng thường xuất hiện ở môi, lưỡi, nướu, và niêm mạc miệng, tạo ra những triệu chứng khó chịu như đau rát, khó nuốt, và nước miệng khô.

Nấm miệng là tình trạng phổ biến do nấm Candida gây ra

Nấm miệng không hình thành do một nguyên nhân duy nhất mà là sự kết hợp của nhiều yếu tố, tạo ra một môi trường lý tưởng cho sự phát triển của nấm Candida.

Sử dụng kháng sinh

Việc sử dụng kháng sinh có thể là một trong những nguyên nhân chính gây nấm miệng. Kháng sinh không chỉ tiêu diệt các vi khuẩn gây bệnh mà còn loại bỏ các vi khuẩn "tốt" cần thiết trong đường ruột và miệng, tạo điều kiện cho sự phát triển không kiểm soát của nấm Candida.

Hệ thống miễn dịch suy giảm

Hệ thống miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn và đối phó với các mầm bệnh, bao gồm cả nấm Candida - nguyên nhân chủ yếu của nấm miệng. Tuy nhiên, khi hệ thống này trở nên suy giảm, tạo điều kiện cho sự phát triển không kiểm soát của nấm, gây nên nhiễm trùng và những vấn đề sức khỏe miệng khác. Hệ thống miễn dịch yếu có thể do nhiều nguyên nhân như HIV/AIDS, tiểu đường, hoặc việc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch,...

Đặc biệt, người có hệ thống miễn dịch suy giảm thường trải qua những triệu chứng nặng hơn khi mắc nấm miệng và trong điều trị cũng gặp nhiều khó khăn hơn.

Do vệ sinh cá nhân không đúng cách

Thói quen vệ sinh miệng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe miệng và ngăn chặn sự phát triển của nấm miệng, đặc biệt là loại nấm Candida. Nếu chăm sóc không đúng cách, môi trường trong miệng có thể tạo điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của nấm miệng, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe miệng.

Không chăm sóc đúng cách, nấm và vi khuẩn có thể gây ra các vấn đề răng miệng

Tình trạng khô miệng

Khô miệng không chỉ là một tình trạng không thoải mái mà còn là một yếu tố tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển mạnh mẽ của nấm Candida trong miệng. Nếu không được kiểm soát kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe răng miệng. Nguyên nhân và các tác nhân gây khô miệng:

●       Do hút thuốc, hoạt chất nicotine trong thuốc lá không chỉ gây hại cho sức khỏe nói chung mà còn có thể làm khô nước miệng.

●       Sử dụng một số loại thuốc như antihistamines, thuốc chống cholinergic, hay thuốc chống trầm cảm,... có thể gây khô miệng.

●       Khô miệng tự nhiên do yếu tố gen hoặc do quá trình lão hóa.

Các tình trạng sức khỏe khác

Nấm miệng không chỉ là một vấn đề đơn thuần về vệ sinh miệng mà còn liên quan đến nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau. Các bệnh lý và điều kiện đặc biệt có thể tạo cơ hội cho sự xuất hiện và phát triển của nấm Candida trong miệng như tiểu đường, bệnh lý tiêu hóa, hoặc mang thai,…

Hiểu rõ về những nguyên nhân này sẽ giúp mọi người có cái nhìn toàn diện hơn về tình trạng nấm miệng và làm thế nào để ngăn chặn nó hiệu quả.

2. Triệu chứng nhận biết nấm miệng

Nấm miệng không chỉ gây ra sự khó chịu trong miệng mà còn biểu hiện rõ ràng trên miệng và niêm mạc. Các triệu chứng nhận biết bệnh bao gồm:

●       Cảm giác khô miệng và đau rát trong miệng.

●       Sưng lên và đau rát ở các bộ phận như lưỡi, nướu, hay môi.

●       Lưỡi có thể có một lớp phủ trắng dày đặc và xuất hiện các vệt trắng hoặc đốm trắng trên lưỡi.

●       Niêm mạc miệng có thể trở nên đỏ và sưng lên.

●       Có thể xuất hiện vết nứt và mẩn đỏ, đặc biệt là ở góc miệng.

●       Cảm giác đau nhức hoặc nhạy cảm khi ăn nóng, lạnh, chua, hoặc cay.

●       Đau rát hoặc không thoải mái khi nói chuyện hay mở rộng miệng.

●       Hôi miệng, đặc biệt khi thức dậy vào buổi sáng.

●       Sự mệt mỏi trong cơ thể mà không rõ nguyên nhân.

●       Khó khăn trong việc di chuyển lưỡi và nói chuyện.

3. Chẩn đoán và hướng chữa trị

Để chẩn đoán bệnh, bác sĩ sẽ quan sát các dấu hiệu và triệu chứng của nấm miệng, bao gồm kiểm tra lưỡi, niêm mạc miệng, và mọi vùng có thể bị ảnh hưởng. Ngoài ra, để xác định loại nấm gây bệnh, các xét nghiệm nấm có thể được thực hiện.

Chẩn đoán giúp bác sĩ lựa chọn liệu pháp chữa trị chính xác

Điều trị nấm miệng với các phương pháp sau:

●       Bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng nấm, như nystatin hoặc miconazole để kiểm soát và giảm sự phát triển của nấm.

●       Trong trường hợp nấm miệng nặng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc uống antifungal như fluconazole để điều trị.

●       Sử dụng viên ngậm chống nấm clotrimazole (Mycelex Troche) được đặt dưới lưỡi và để tan một cách chậm rãi, giúp chất clotrimazole tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc miệng, nơi nấm thường phát triển.

●       Sử dụng nước súc miệng chống nấm nystatin (Nystop, Nyata) giúp giảm triệu chứng và ngăn chặn sự phát triển của nấm Candida.

4. Cách phòng ngừa

Những biện pháp sau đây có thể giúp giảm nguy cơ nhiễm nấm miệng và duy trì sức khỏe răng miệng tốt.

●       Duy trì vệ sinh miệng. Bạn cần đánh răng đúng cách, sử dụng chỉ nha khoa, và thay đổi bàn chải đều đặn 2-3 tháng/ 1 lần.

●       Sử dụng bàn chải mềm và đánh răng ít nhất hai lần mỗi ngày, đặc biệt là sau khi ăn.

●       Không hút thuốc: Thuốc lá có thể làm khô miệng, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nấm.

●       Hạn chế hoặc tránh thực phẩm và đồ uống kích thích như cà phê, rượu, và thực phẩm cay nồng, ngoài ra cần ăn ít đồ ngọt.

●       Uống đủ nước để duy trì độ ẩm trong miệng, giúp ngăn chặn sự phát triển của nấm.

Bạn nên uống đủ nước mỗi ngày

●       Dinh dưỡng cân đối và tập thể dục có thể giúp củng cố hệ miễn dịch, giảm nguy cơ nhiễm nấm.

●       Tránh chia sẻ đồ ăn, đồ uống hoặc vật dụng cá nhân có thể giúp ngăn chặn sự lây lan của nấm.

●       Nếu bạn có nguy cơ nhiễm nấm từ người khác, hãy hạn chế tiếp xúc để ngăn chặn sự lây lan.

●       Thăm khám nha khoa định kỳ để kiểm tra và loại bỏ sớm vấn đề răng miệng.

Trên đây là những thông tin liên quan đến nấm miệng. Nếu bạn đang trải qua bất kỳ triệu chứng nào nêu trên, hãy đến ngay Chuyên khoa Tai Mũi Họng tại các Phòng khám, Bệnh viện thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC, để được kiểm tra và điều trị đúng cách.

Ngoài ra, bạn có thể liên hệ đến MEDLATEC thông qua hotline: 1900 565656 để nhận được sự tư vấn và hỗ trợ.

BS Thanh Tuấn đã duyệt