1. U màng não là gì? Phân loại và đặc điểm các dạng u ở màng não

Màng não là hệ thống ba lớp màng mỏng bao quanh, bảo vệ não bộ cùng tủy sống, gồm màng cứng, màng nhện và màng mềm. U màng não hình thành khi các tế bào ở lớp màng này, chủ yếu từ màng nhện, phát triển bất thường và tạo thành khối u.

U màng não hình thành khi các tế bào ở màng nhện phát triển bất thường

Theo thống kê Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 80% u màng não thuộc nhóm lành tính, tiến triển chậm và không di căn. Tuy nhiên, dù lành tính, khối u vẫn có thể gây nguy hiểm khi kích thước tăng lên, chèn ép vào các cấu trúc quan trọng trong não và tủy sống. Khoảng 20% còn lại rơi vào dạng không điển hình hoặc ác tính, thường phát triển nhanh và có khả năng tái phát cao sau điều trị.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phân loại u màng não thành 3 cấp độ chính:

• Độ I (Lành tính): Chiếm tỷ lệ lớn nhất, khối u phát triển chậm và ít có nguy cơ tái phát sau khi được phẫu thuật loại bỏ.
• Độ II (Không điển hình): Khối u vẫn thuộc dạng lành tính, có tốc độ phát triển nhanh hơn, dễ tái phát và thường cần kết hợp thêm các phương pháp điều trị sau phẫu thuật.
• Độ III (Ác tính): Ít gặp nhưng nguy hiểm, khối u phát triển nhanh, có thể xâm lấn sang các vùng lân cận và có nguy cơ di căn.

2. Những dấu hiệu cảnh báo u màng não không nên xem nhẹ

U màng não thường âm thầm tiến triển trong nhiều năm mà không gây ra biểu hiện rõ ràng. Chỉ khi khối u lớn dần, chèn ép lên dây thần kinh hoặc các vùng mô não quan trọng, các triệu chứng mới xuất hiện. Vì vậy, việc lắng nghe cơ thể và nhận diện sớm các dấu hiệu bất thường là điều rất quan trọng.

Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo u màng não bạn không nên xem nhẹ:

• Đau đầu kéo dài, không thuyên giảm: Đây là triệu chứng thường gặp nhất khi có u bất thường ở màng não. Cơn đau đầu thường âm ỉ, tăng dần về mức độ, đặc biệt rõ rệt vào buổi sáng. Người bệnh có thể cảm thấy buồn nôn hoặc nôn, uống thuốc giảm đau thông thường không mang lại hiệu quả.

Đau đầu kéo dài là triệu chứng thường gặp nhất khi có u bất thường ở màng não

• Rối loạn thị giác và thính giác: Khi khối u chèn ép vào dây thần kinh thị giác, người bệnh có thể bị nhìn mờ, nhìn đôi, sụp mí hoặc thậm chí mất thị lực. Trong trường hợp khối u phát triển gần dây thần kinh thính giác, người bệnh có thể xuất hiện triệu chứng ù tai hoặc giảm khả năng nghe.
• Co giật (động kinh): Đây là triệu chứng nghiêm trọng, xuất hiện khi khối u tác động trực tiếp đến vỏ não. Các cơn co giật có thể chỉ ảnh hưởng một bộ phận như tay hoặc chân, hoặc có thể lan rộng toàn thân.
• Thay đổi tính cách và hành vi: Khối u ở thùy trán có thể gây ảnh hưởng đến tâm lý và hành vi. Người bệnh có thể trở nên thờ ơ, dễ lú lẫn, hay quên hoặc có những hành động khác thường so với trước đây.
• Yếu liệt nửa người hoặc mất thăng bằng: Một số bệnh nhân cảm thấy tê bì, yếu cơ ở tay hoặc chân, gặp khó khăn khi đi lại, dễ bị mất thăng bằng và té ngã.
• Rối loạn ngôn ngữ: Khi khối u xuất hiện ở những vùng não chịu trách nhiệm cho việc nói và hiểu ngôn ngữ, người bệnh có thể gặp khó khăn trong giao tiếp. Biểu hiện thường gặp gồm nói ngập ngừng, phát âm không rõ, khó tìm từ, hoặc không hiểu hết những gì người khác nói.

3. Cần làm gì khi xuất hiện dấu hiệu của bệnh u não?

Khi nhận thấy những dấu hiệu bất thường gợi ý u não, bạn cần chủ động đến thăm khám tại các cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả. Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa sẽ ứng dụng các kỹ thuật hiện đại giúp xác định rõ vị trí, kích thước, đặc điểm của u màng não, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp.

Các phương pháp chẩn đoán u ở màng não bao gồm:

• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Đây là phương pháp được coi là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán u màng não. Hình ảnh MRI có độ phân giải cao, thể hiện chi tiết cấu trúc não bộ và mối liên hệ của khối u với hệ mạch máu, dây thần kinh xung quanh, giúp bác sĩ xây dựng kế hoạch điều trị an toàn và hiệu quả.

Chụp cộng hưởng từ được coi là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán u xuất hiện ở màng não

• Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Bằng việc sử dụng tia X để tạo hình ảnh cắt ngang của não, CT scan hỗ trợ tốt trong việc phát hiện các khối u có hiện tượng vôi hóa hoặc những biến đổi bất thường ở xương sọ do u gây ra.
• Sinh thiết: Để xác định bản chất của khối u là lành tính hay ác tính, bác sĩ sẽ chỉ định lấy mẫu mô để phân tích giải phẫu bệnh. Kết quả sinh thiết đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định phác đồ điều trị chính xác nhất cho người bệnh.

4. Các phương pháp điều trị u màng não

Phương pháp điều trị u màng não không giống nhau ở mọi bệnh nhân mà phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kích thước, vị trí khối u, mức độ lành tính hay ác tính và tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh. Hiện nay, có ba hướng điều trị u chính được các bác sĩ áp dụng là:

• Theo dõi định kỳ: Với những khối u nhỏ, lành tính và không gây ra triệu chứng rõ ràng, bác sĩ thường khuyến nghị người bệnh theo dõi định kỳ bằng chụp cộng hưởng từ (MRI). Cách này giúp hạn chế can thiệp không cần thiết, đồng thời đảm bảo an toàn cho người bệnh khi khối u chưa gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
• Phẫu thuật: Phẫu thuật là phương pháp được sử dụng phổ biến và mang lại hiệu quả cao. Mục tiêu của phẫu thuật là loại bỏ tối đa khối u nhưng vẫn bảo vệ các mô não khỏe mạnh xung quanh. Nhờ công nghệ hiện đại, các ca phẫu thuật ngày nay đạt độ chính xác cao hơn, giảm thiểu biến chứng và rút ngắn thời gian hồi phục.
• Xạ trị: Xạ trị là lựa chọn điều trị dành cho những trường hợp không thể phẫu thuật, phẫu thuật không lấy hết khối u, khối u tái phát. Phương pháp này sử dụng các chùm tia năng lượng cao để tiêu diệt tế bào u.

Nhờ sự phát triển vượt bậc của y học hiện đại, đặc biệt là những tiến bộ trong chẩn đoán hình ảnh và phương pháp điều trị tại các bệnh viện lớn, phần lớn trường hợp u màng não đều có thể được kiểm soát hiệu quả và chữa khỏi. Điều quan trọng nhất là người bệnh cần được thăm khám sớm và tuân thủ chỉ định điều trị từ đội ngũ chuyên gia y tế.

Nếu bạn còn bất kỳ băn khoăn nào liên quan đến u màng não hay có nhu cầu thăm khám, bạn có thể liên hệ ngay với Hệ thống Y tế MEDLATEC qua số hotline 1900 56 56 56 để được tư vấn và hỗ trợ đặt lịch thăm khám sớm nhất.