1. Bác sĩ Sản khoa giải đáp: U xơ tử cung lành tính có tự teo đi không?

Hầu hết u xơ tử cung là lành tính, chỉ tăng về kích thước không xâm lấn sang các khu vực khác như ung thư tử cung, cũng ít gây triệu chứng. Người bệnh thường chỉ phát hiện mình bị u xơ tử cung qua thăm khám phụ khoa. Với trường hợp u nhỏ, không nguy hiểm và không gây biến chứng thì người bệnh không cần thiết phải phẫu thuật điều trị, chỉ cần theo dõi định kỳ 3 - 6 tháng/lần để kiểm tra diễn tiến bệnh.

U xơ tử cung hầu hết là lành tính

Sự phát triển của u xơ tử cung lành tính được cho là có liên quan đến nội tiết tố estrogen, cụ thể nồng độ hormone này tăng sẽ kích thích các cơ phát triển, làm tăng kích thước của u. Vì thế với phụ nữ mang thai, xơ tử cung có thể tăng kích thước trong thai kỳ và teo nhỏ lại sau khi sinh.

Phụ nữ độ tuổi sinh sản với nồng độ estrogen trong cơ thể ở mức cao là đối tượng dễ bị u xơ tử cung nhất. Đến giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh, nồng độ hormone sinh dục nữ giảm, vì thế xơ tử cung thường tự teo nhỏ lại hoặc không phát triển kích thước nữa.

Sự tăng kích thước u xơ tử cung có liên quan đến hormone estrogen

Vậy u xơ tử cung lành tính có thể tự teo nhỏ, nhiều trường hợp đến tuổi mãn kinh khối u vẫn không teo nhỏ mà giữ nguyên kích thước. Với diễn tiến của u này, các trường hợp không có triệu chứng hay đe dọa đến sức khỏe không cần thiết phải điều trị u. Chỉ khoảng 20 - 50% bệnh nhân u xơ tử cung phải mổ trong các trường hợp:

• Khối u xơ tử cung không tự teo lại mà phát triển kích thước nhanh, khiến kích thước tử cung tương đương với đường kính trên 6cm. 

• Khối u xơ tử cung gây ra triệu chứng bất thường như: rong kinh, cường kinh, rong huyết gây thiếu máu,…

• Khối u xơ tử cung kích thước nhỏ nhưng nằm ở vị trí dưới niêm mạc, ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản và gây rối loạn kinh nguyệt.

• Khối u xơ tử cung nằm ở dây chằng rộng hoặc eo cổ tử cung, gây chèn ép niệu quản, thận ứ nước.

• Khối u xơ tử cung tăng nhanh kích thước sau mãn kinh hoặc có dấu hiệu hoại tử.

• U xơ tử cung đi kèm với khối u buồng trứng thực thể, sa sinh dục, tăng sinh nội mạc tử cung,… hoặc là nguyên nhân gây hiếm muộn, sảy thai.

Có thể xem xét phẫu thuật cắt bỏ tử cung hoàn toàn hoặc chỉ cắt bỏ u xơ tử cung lớn sẽ được xem xét tùy vào tình trạng bệnh cũng như mong muốn sinh con của người bệnh.

U xơ tử cung có thể teo lại vào giai đoạn sau mãn kinh

2. Biến chứng có thể gặp do u xơ tử cung

Mặc dù u xơ tử cung là lành tính, song vẫn có trường hợp gây ảnh hưởng nặng đến sức khỏe và khả năng sinh sản, cần phát hiện sớm và điều trị ngăn ngừa.

2.1. Biến chứng u xơ tử cung cho sức khỏe

Phụ nữ bị u xơ tử cung không trong thai kỳ có thể gặp biến chứng do u xơ tử cung sau:

Thiếu máu

Thiếu máu thường gặp ở bệnh nhân u xơ tử cung kích thước lớn hoặc u xơ nằm dưới niêm mạc tử cung, dấu hiệu là máu kinh nhiều và kéo dài, bệnh nhân có sắc mặt kém hồng hào, xanh xao, hay mệt mỏi, thiếu năng lượng làm việc.

Thiếu máu cần được phát hiện sớm và điều trị, nếu không sẽ ảnh hưởng đến não bộ, thậm chí gây tử vong nếu mất máu quá nhiều.

U xơ tử cung to chèn ép cơ quan xung quanh

Khối u xơ tử cung có thể có kích thước rất lớn tương đương kích thước thai, tùy vào vị trí hình thành mà nó có thể chèn ép vào các cơ quan lân cận và gây biến chứng liên quan như:

• U xơ tử cung chèn ép vào bàng quang: gây tình trạng mót tiểu, đái rắt, đái khó, tiểu tiện nhiều lần.

• U xơ tử cung chèn ép niệu quản: gây sỏi thận, ứ đọng nước tiểu trong bể thận, viêm đài bể thận,…

• U xơ tử cung chèn ép tĩnh mạch: Gây phù chi dưới.

• U xơ tử cung chèn ép trực tràng: Gây táo bón, đi phân rắn hoặc đau khi đi đại tiện.

Xoắn u xơ tử cung dưới phúc mạc

Đây là biến chứng cấp cứu nguy hiểm, gây tình trạng đau hố chậu đột ngột kèm theo nôn mửa, choáng, ngất, bí trung đại tiện,… Bệnh nhân không được cấp cứu xoắn u xơ tử cung kịp thời có thể dẫn tới viêm phúc mạc và tử vong nhanh chóng.

U xơ tử cung nhiễm khuẩn rất nguy hiểm

Nhiễm khuẩn

Khối u xơ tử cung có thể bị nhiễm khuẩn nặng, lan sang các cơ quan xung quanh hoặc gây nhiễm khuẩn huyết.

• Nhiễm khuẩn tại khối u: gây ra những cơn sốt, đau bụng, xét nghiệm thấy nồng độ hồng cầu trong máu tăng. Khối u xơ tử cung nhiễm khuẩn có màu nâu sẫm, mềm, có dấu hiệu viêm nhiễm hoại tử.

• Viêm ống dẫn trứng: Nhiễm khuẩn tại khối u có thể lan sang viêm tại ống dẫn trứng, gây đau bụng vùng hố chậu, sốt, chảy máu âm đạo, giảm khả năng mang thai.

• Viêm niêm mạc tử cung: Xuất hiện khí hư có mủ, sốt, đau bụng,…

2.2. Biến chứng u xơ tử cung liên quan đến sức khỏe sinh sản

U xơ tử cung có thể là nguyên nhân gây vô sinh, hiếm muộn hoặc sảy thai nhiều lần. Nguyên nhân dẫn đến vô sinh ở bệnh nhân u xơ tử cung là do nhiều tác động: chu kỳ kinh nguyệt không phóng noãn, nồng độ estrogen trong cơ thể quá cao, niêm mạc tử cung không bình thường, khối u to gây rối loạn co bóp cơ trơn tử cung, u xơ tử cung nằm ở vị trí kẽ hoặc eo tử cung,…

Phụ nữ mang thai có u xơ tử cung, đặc biệt là u xơ lớn hoặc nằm trong niêm mạc dễ dẫn đến mất cân bằng nội tiết, tử cung kém đàn hồi và nguy cơ sảy thai cao hơn.

Trong thai kỳ, sự phát triển của u xơ tử cung gây hạn chế sự phát triển của thai nhi, khả năng phải sinh mổ cao. Đặc biệt, biến chứng rau bong non do u có thể gây thiếu oxy, nguy hiểm đến tính mạng của thai nhi. 

Nên đi khám và kiểm tra u xơ tử cung khi có dấu hiệu bất thường

Phụ nữ được khuyến cáo nên đi khám phụ khoa định kỳ 6 tháng - 1 năm một lần để kiểm tra sức khỏe sinh sản, phát hiện sớm nguy cơ bệnh lý. Với u xơ tử cung, hãy trao đổi với bác sĩ về u xơ tử cung lành tính có tự teo đi không, mức độ ảnh hưởng của u, kế hoạch sinh con,… để có quyết định điều trị phù hợp.