1. Vắc xin rota là gì?

Vắc xin rota là loại vắc xin có tác dụng phòng tránh nguy cơ nhiễm virus rota - nguyên nhân gây ra tình trạng tiêu chảy cấp ở trẻ nhỏ.

Bệnh tiêu chảy cấp là căn bệnh thường gặp ở trẻ. Nguyên nhân chủ yếu gây bệnh là virus rota. Loại virus này thường lây truyền qua đường miệng hoặc đường phân, tiếp xúc qua tay hoặc các đồ vật bị nhiễm virus. Ngoài ra, virus có thể lây qua đường hô hấp. Trẻ em dưới 5 tuổi dễ nhiễm virus rota.

Thông thường thời gian ủ bệnh là khoảng 2 - 3 ngày và kéo dài khoảng 5 - 7 ngày. Bệnh có thể khởi phát đột ngột với dấu hiệu nôn mửa khoảng từ 1 - 3 ngày, sau đó là tiêu chảy và nôn mửa, sốt, thậm chí là co giật.

Khi mắc bệnh, trẻ có nguy cơ bị mất nước nặng. Nguyên nhân do khi bị virus rota xâm nhập, trẻ có thể bị đi ngoài từ 10 - 20 lần một ngày hoặc hơn thế, gây mệt mỏi, tác động tiêu cực đến thể trạng trẻ, gây suy dinh dưỡng và một số ảnh hưởng khác. Chính vì vậy, virus rota được coi là loại virus nguy hiểm đối với trẻ nhỏ trong lứa tuổi đầu đời. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, có thể dẫn đến tử vong.

Để tránh được nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ trẻ trong thời kì phát triển đầu đời, trẻ nhỏ cần được uống vắc xin rota theo đúng lịch khuyến cáo của bộ Y tế do hiện tại chưa có thuốc đặc hiệu để kháng loại virus này.

Vắc xin rota giúp ngăn chặn virus rota - nguyên nhân gây bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ

2. Vắc xin rota uống khi nào?

Vắc xin rota được sử dụng qua đường uống, không phải đường tiêm như nhiều loại vắc xin khác.

Trẻ nhỏ nên bắt đầu liệu trình uống vắc xin rota từ lúc 6 tuần tuổi và kết thúc liệu trình trước lúc 6 tháng tuổi để cơ thể sinh ra kháng thể. Tùy vào loại vắc xin mà phác đồ uống vắc xin rota khác nhau, có thể 2 hoặc 3 liều.

6 tháng đầu đời là giai đoạn nhạy cảm nhất, cơ thể bé chưa sinh ra các kháng thể chống lại tác nhân gây bệnh nên nếu nhiễm virus rota gây ra tiêu chảy sẽ rất nguy hiểm. Vì vậy mà bé uống vắc xin rota trong giai đoạn này có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe ban đầu.

Hiện nay có 2 loại vắc xin rota là rotarix và rotateq, tùy vào mỗi loại vắc xin mà lịch uống lại khác nhau.

• Vắc xin rotarix: gồm có 2 liều. Liều đầu tiên nên bắt đầu cho trẻ uống lúc 6 tuần tuổi, liều thứ 2 cách sau đó 4 tuần. Lưu ý cần kết thúc 2 liều uống trên trước khi trẻ 6 tháng tuổi. Lưu ý, hai liều uống của liệu trình cần uống cùng 1 loại vắc xin, tránh uống 2 loại khác nhau. Trong quá trình uống, nếu trẻ bị nôn trớ thì không cần uống lại liều khác thay thế.

• Vắc xin rotateq: Vắc xin rotateq được chỉ định dùng đối với trẻ nhỏ, không dùng với người lớn. Loại vắc xin này gồm 3 liều. Liều thứ nhất dùng khi trẻ được 7-8 tuần tuổi. Liều thứ 2 dùng sau đó 4 tuần. Liều thứ ba cách liều thứ hai 4 tuần. Lịch trình uống vắc xin rotateq phải kết thúc trước khi bé được 32 tuần tuổi. Lưu ý: vắc xin chỉ dùng được uống, không dùng đường tiêm. Sau khi uống nếu trẻ bị nôn, trớ thì không nên uống liều thay thế. Những liều uống về sau vẫn tiếp tục theo lịch trình bình thường.

Vắc xin rota được khuyến cáo nên cho trẻ uống từ khi 6 tuần tuổi

3. Vắc xin rota chống chỉ định với trường hợp nào?

Không phải trường hợp nào bé cũng được uống đủ liều vắc xin rota. Chống chỉ định với những trường hợp như:

• Đối với những trẻ đã từng có phản ứng dị ứng nghiêm trọng trong liều uống vắc xin rotarix trước đó thì không nên cho uống liều nữa.

• Trẻ đang bị sốt.

• Trẻ gặp vấn đề về đường tiêu hóa.

• Trẻ gặp vấn đề về hệ miễn dịch.

• Tại thời điểm uống vắc xin, nếu trẻ mắc bệnh, nên chờ khi trẻ khỏi hẳn hoặc các mẹ nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi cho bé uống.

• Trước khi uống vắc xin, bé cần được bác sĩ kiểm tra hệ thống miễn dịch trước.

4. Một số tác dụng phụ gặp phải khi uống vắc xin rota

Thông thường, uống hoặc tiêm bất kì một loại vắc xin nào cũng có thể gặp một số tác dụng phụ như sốt, khó thở, tim đập nhanh, nổi mề đay,... Tuy nhiên với vắc xin rota, việc gặp những phản ứng phụ nghiêm trọng gần như không có. Đây là loại vắc xin an toàn, phần lớn trẻ không có vấn đề gì sau khi uống. Một số tác dụng phụ nhẹ có thể gặp ở một số trường hợp như: nôn mửa, tiêu chảy.

5. Lưu ý sau khi uống vắc xin rota

Các mẹ nên chú ý theo dõi phản ứng của trẻ sau khi sử dụng vắc xin. Nếu sau khi trẻ uống vắc xin rota mà bị tiêu chảy, nôn, đau bụng kéo dài, lồng ruột,... cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được bác sĩ thăm khám kịp thời. Cần quan sát trẻ trong vòng 2 đến 3 ngày sau khi sử dụng vắc xin.

Đối với trường hợp trẻ đang sử dụng một số loại thuốc điều trị bệnh cần thông báo với bác sĩ về tương tác hoặc phản ứng thuốc trước khi sử dụng.

Tránh dùng vắc xin rota với vắc xin bại liệt vì có thể gây ra tương tác thuốc, phản ứng phụ, từ đó tăng nguy cơ gặp vấn đề về đường tiêu hóa.

Không được tự ý cho trẻ uống vắc xin Rota khi chưa được sự đồng ý của bác sĩ

Đặc biệt việc cho trẻ uống vắc xin rota cần được thực hiện bởi trung tâm tiêm chủng hoặc bệnh viện có uy tín, cha mẹ không được tự ý cho bé uống. Chọn một địa chỉ y tế uy tín cũng là điều mà các bậc cha mẹ quan tâm. Tại Hà Nội, gợi ý cho bạn Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC cơ sở y tế với hơn 23 năm kinh nghiệm, có đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, việc tiêm chủng an toàn và chất lượng. Tại đây có trang thiết bị máy móc hiện đại, dịch vụ thăm khám chu đáo và tiện lợi.

Như vậy, vắc xin rota có tác dụng ngăn ngừa virus rota gây bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ. Vắc xin chỉ định cho trẻ uống từ khi 6 tuần tuổi và hoàn thành trước khi trẻ được 6 tháng tuổi.