1. Tại sao cần phải đo loãng xương?

Bệnh loãng xương (giòn xương, xốp xương) xảy ra khi xương trở nên mỏng, mật độ khoáng chất suy giảm, làm xương dễ gãy ngay cả với lực tác động nhẹ. Bác sĩ thường thực hiện kỹ thuật đo mật độ xương (Bone Mineral Density - BMD) để đánh giá chính xác tình trạng loãng xương, còn được biết đến là kiểm tra khoáng chất xương.

Kỹ thuật này sử dụng tia X hoặc DEXA/DXA để xác định mức canxi và khoáng chất có trong xương, nhằm đánh giá loãng xương. Kết quả đo loãng xương giúp xác định bạn có đang bị giảm khối lượng xương hay không, từ đó nhận biết nguy cơ xương trở nên giòn, yếu và dễ gãy. 

Việc đo loãng xương nhằm mục đích phát hiện sớm các vấn đề về loãng xương và mất xương, giúp bác sĩ lên kế hoạch điều trị kịp thời, từ đó giảm nguy cơ gãy xương và các biến chứng liên quan. Cụ thể, việc đo BMD giúp:

• Xác nhận chẩn đoán loãng xương ở những người đã từng bị gãy xương;
• Dự đoán nguy cơ gãy xương trong tương lai, từ đó áp dụng biện pháp phòng ngừa;

Đo loãng xương là kỹ thuật giúp dự đoán nguy cơ gãy xương trong tương lai

• Xác định tỷ lệ mất xương, theo dõi tiến triển bệnh;
• Đánh giá hiệu quả điều trị, giúp điều chỉnh phương pháp.

2. Quy trình và các phương pháp đo loãng xương

Để kết quả đo loãng xương chính xác, quá trình thực hiện cần lưu ý một số thông tin cơ bản sau: 

Chuẩn bị trước khi đo

Bác sĩ có thể yêu cầu tạm dừng uống canxi khoảng 24 - 48 giờ trước khi đo. Ngoài ra, bạn nên tháo trang sức, đồng hồ và tránh mặc quần áo có chi tiết kim loại như nút hay khóa kéo, vì chúng có thể làm sai lệch kết quả đo. 

Quá trình đo mật độ xương

Khi tiến hành đo, bạn sẽ được hướng dẫn theo trình tự sau:

• Nằm trên giường đệm của máy đo mật độ xương theo hướng dẫn của bác sĩ;
• Thiết bị sẽ dịch chuyển về trước và sau để hoàn tất đo;
• Thời gian đo kéo dài khoảng 20 - 30 phút;
• Sau khi kết thúc, bạn chờ nhận thông báo về kết quả.

Thời gian đo loãng xương kéo dài khoảng 30 phút 

Sau khi đo mật độ xương

Bác sĩ sẽ hẹn bạn thời gian nhận kết quả. Thời gian nhận kết quả có thể nhanh hoặc chậm, tùy thuộc vào loại máy và kinh nghiệm của bác sĩ. Với thiết bị hiện đại, kết quả đo có thể được trả nhanh hơn nhiều. 

Kết quả đo mật độ xương

Kết quả đo giúp đánh giá mật độ khoáng xương của cơ thể, xác định xem xương có đang bị suy yếu hay không. Kết quả sẽ được so sánh với 2 chỉ số: điểm T và điểm Z, từ đó giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán và hướng điều trị phù hợp.

Các phương pháp đo loãng xương phổ biến bao gồm: 

• Đo mật độ loãng xương bằng phương pháp Dexa: Hiện nay, DEXA là phương pháp phổ biến nhất để đo loãng xương. Kỹ thuật này đo hàm lượng canxi và khoáng chất khác trong xương bằng tia X, thường áp dụng cho cột sống, hông hoặc cổ tay; 
• Đo mật độ xương bằng tia X (DXA): Kỹ thuật DXA sử dụng tia X năng lượng kép để đánh giá tình trạng mất xương. Phương pháp này thường được áp dụng ở cột sống và cổ xương đùi. Trong một số trường hợp, việc đo toàn bộ xương cơ thể cũng có thể được thực hiện. 

3. Những trường hợp nào nên đo loãng xương

Loãng xương là tình trạng xương trở nên yếu, giòn, dễ gãy và thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn sớm. Do đó, việc đo loãng xương là cần thiết để phát hiện sớm và phòng ngừa các biến chứng. Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao và nên được tiến hành đo loãng xương bao gồm:

• Phụ nữ sau thời kỳ mãn kinh không bổ sung estrogen;
• Người cao tuổi: Phụ nữ trên 65 tuổi, nam giới trên 70 tuổi;

Người cao tuổi là đối tượng nên thực hiện kỹ thuật đo loãng xương 

• Hút thuốc lá hoặc tiêu thụ rượu quá mức;
• Tiền sử gia đình có gãy xương hông;
• Sử dụng thuốc: Các thuốc corticosteroid (như prednisone) dài ngày hoặc một số thuốc khác làm cản trở quá trình tái tạo xương, dẫn đến loãng xương;
• Mắc một số bệnh lý: Viêm khớp dạng thấp, đái tháo đường type 1, bệnh gan, bệnh thận, cường giáp hoặc cường cận giáp;
• Chỉ số khối cơ thể (BMI) thấp, làm tăng nguy cơ mất xương;
• Phụ nữ từng điều trị liệu pháp hormone thay thế dài hạn (trên 10 năm);
• Đàn ông từ 50 - 69 tuổi có yếu tố nguy cơ như tăng glucocorticoid, hút thuốc, uống rượu quá mức, giảm năng tuyến sinh dục nam hoặc suy thận.

Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể đề nghị kiểm tra mật độ xương trong các trường hợp sau:

• Suy giảm chiều cao: Nếu bỗng nhiên thấy chiều cao giảm, có thể do gãy xương sống liên quan đến loãng xương;
• Gãy xương: Không chỉ do chấn thương mạnh như té ngã hay tai nạn, mà đôi khi xảy ra chỉ với ho hoặc hắt hơi mạnh, khi xương đã bị suy yếu;
• Thực hiện thủ thuật cấy ghép: Thuốc chống thải ghép ở bệnh nhân cấy ghép nội tạng hoặc tủy xương có thể ảnh hưởng đến quá trình tái tạo xương;
• Suy giảm hormone: Phụ nữ mất estrogen vì điều trị ung thư hoặc sau mãn kinh và nam giới giảm testosterone sau điều trị ung thư tuyến tiền liệt.

Tóm lại, đo loãng xương là phương pháp đơn giản nhưng có ý nghĩa lớn trong việc phát hiện sớm và phòng ngừa bệnh loãng xương, đặc biệt ở người cao tuổi, phụ nữ sau mãn kinh hoặc những người có yếu tố nguy cơ cao. Để có kết quả chính xác và an toàn, bạn nên thực hiện đo loãng xương tại cơ sở y tế uy tín như Hệ thống Y tế MEDLATEC, nơi được trang bị máy đo hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia Cơ xương khớp giàu kinh nghiệm. 

Mọi nhu cầu cần tư vấn và thực hiện các kỹ thuật chuyên sâu liên quan đến sức khỏe Cơ xương khớp, bạn đọc vui lòng liên hệ tới MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ kịp thời.