1. Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng được hình thành như thế nào?

Lớp niêm mạc bên trong dạ dày chứa tế bào tạo ra chất lỏng có tính axit rất cao, dịch vị (cần thiết cho quá trình tiêu hóa thức ăn) và các tế bào tiết ra chất nhầy và bicarbonat để bảo vệ niêm mạc dạ dày và tá tràng khỏi dịch vị. Viêm loét dạ dày tá tràng xảy ra khi cơ chế bảo vệ dạ dày không thực hiện đúng vai trò của nó, hoặc khi tiết axit tăng lên, sự cân bằng bị phá vỡ, khiến chất lỏng trong dạ dày tấn công màng nhầy. Điều này gây tình trạng tổn thương, viêm nhiễm, lâu dần dẫn đến hình thành vết loét ăn sâu vào thành dạ dày hay thành tá tràng.

Các trường hợp loét dạ dày tá tràng được chẩn đoán khi nội soi đường tiêu hóa trên

Phần lớn các vết loét này nguyên nhân là do vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori) hoặc do dùng ASA (axit acetylsalicylic như aspirin), thuốc chống viêm không steroid (NSAID) gây ra, ví dụ như: ibuprofen, ketoprofen hoặc naproxen.

Có 2 loại loét dạ dày tá tràng:

• Loét dạ dày là vết loét ở lớp niêm mạc lót dạ dày.

• Loét tá tràng là vết loét xuất hiện ở tá tràng, đây là khu vực mà thức ăn được tiêu hóa sau khi đi qua dạ dày.

2. Nguyên nhân chính gây bệnh viêm loét dạ dày tá tràng 

Vết loét dạ dày tá tràng đa số do vi khuẩn H. pylori gây ra, nó xâm nhập vào màng nhầy, gây nên những tổn thương ở niêm mạc dạ dày. Tuy nhiên, không phải ai bị nhiễm vi khuẩn trên cũng mắc bệnh về dạ dày. Theo thống kê, chỉ khoảng 10% - 20% trong số họ gặp các bệnh lý liên quan.

H. pylori tấn công vào màng nhầy và gây nên những tổn thương ở niêm mạc dạ dày

Nguyên nhân chính thứ hai của loét dạ dày tá tràng là sử dụng ASA (axit acetylsalicylic) và các thuốc chống viêm không steroid khác (NSAID) như ibuprofen và naproxen. Các chất này làm ức chế quá trình tổng hợp prostaglandin (là chất có tác dụng bảo vệ niêm mạc dạ dày), gây viêm loét dạ dày - tá tràng. 

Những đối tượng có nhiều nguy cơ bị loét do NSAID bao gồm: người già, người có tiền sử bệnh loét dạ dày tá tràng, có tiền sử gia đình mắc bệnh loét dạ dày tá tràng, những người đang dùng glucocorticoid (ví dụ như prednisone, dexamethasone), dùng NSAID hoặc ASA liều cao, những người có nhiều tình trạng bệnh lý. 

Ngoài ra, lạm dụng rượu cũng làm tăng nguy cơ loét dạ dày tá tràng hay trạng thái tinh thần căng thẳng và thói quen ăn uống , sinh hoạt không điều độ là tác nhân có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng, nhưng, chúng không phải là nguyên nhân chính gây bệnh.

3. Các triệu chứng và biến chứng

Triệu chứng

Triệu chứng phổ biến nhất của bệnh viêm loét dạ dày tá tràng là đau bụng dưới mỏm xương ức hay còn gọi là vùng thượng vị. 

Nếu loét tá tràng thì cơn đau thường sẽ xuất hiện vào lúc đói. Trong khi đó, người bị viêm loét dạ dày thì cơn đau thường xuất hiện vào lúc no. Người bệnh có thể cảm thấy cơn đau diễn ra âm ỉ, đau tức bụng hoặc có thể là đau quặn từng cơn.

Ngoài ra, còn có các triệu chứng khác như:

• Đầy, chướng bụng, khó tiêu, cảm giác buồn nôn hay nôn.

• Ợ hơi, ợ chua, hoặc nóng rát thượng vị.

• Rối loạn tiêu hóa.

Đau nhói hoặc đau rát ở vùng bụng, ợ chua, chướng bụng là những triệu chứng bệnh

Biến chứng

Biến chứng thường gặp nhất của viêm loét dạ dày tá tràng là chảy máu ở vết loét, dẫn đến tình trạng mất máu nhiều (gọi là xuất huyết đường tiêu hóa trên). Dấu hiệu của chảy máu đường tiêu hóa bao có thể kể đến như: người mệt mỏi, da xanh xao, chóng mặt, choáng váng, nôn ra máu đỏ hay phân có màu đen.

Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, bạn không nên chủ quan mà hãy đến bệnh viện ngay lập tức. Vì nếu chảy máu từ vết loét nghiêm trọng, không được điều trị kịp thời, có thể gây tử vong.

Biến chứng thứ hai khi bị viêm loét dạ dày tá tràng đó là thủng dạ dày. Dấu hiệu nhận biết khi gặp biến chứng này là người bệnh đau bụng dữ dội đột ngột.

Biến chứng hẹp môn vị cũng rất thường gặp với bệnh nhân bị viêm loét dạ dày tá tràng. Dấu hiệu của biến chứng này là người bệnh có biểu hiện là nôn mửa, bụng óc ách thức ăn cũ và sút cân nhanh.

4. Chẩn đoán

Nếu bạn có các dấu hiệu của của loét dạ dày tá tràng, bác sĩ sẽ tiến hành làm các xét nghiệm và các phương pháp thăm dò dạ dày - tá tràng:

• Xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm phân, test Hp hơi thở để tìm nguyên nhân có phải là do vi khuẩn H. pylori hay không. Nếu nguyên nhân xuất phát từ vi khuẩn này, bạn có thể được chỉ định điều trị bằng kháng sinh theo phác đồ.

• Nội soi dạ dày tá tràng là phương pháp thăm dò trực tiếp và chính xác nhất các vết loét, vị trí và kích thước của các vết loét ở dạ dày và tá tràng. Đồng thời trong quá trình nội soi, bác sĩ sẽ thực hiện thủ thuật sinh thiết trực tiếp ngay tại vết loét để làm mô học tìm kiếm tế bào ung thư.

5. Các giải pháp điều trị bệnh được áp dụng 

Đối với các bệnh nhân bị viêm loét dạ dày tá tràng, bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên thay đổi lối sống, sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng, đồng thời kết hợp nguyên tắc điều trị theo nguyên nhân. Cụ thể:

• Điều trị bằng thuốc: nếu nguyên nhân do vi khuẩn HP.

• Không lạm dụng các thuốc NSAID hoặc aspirin.

• Điều chỉnh lối sống lành mạnh, không thức quá khuya.

• Thay đổi thói quen ăn uống: Tránh ăn các đồ sống, gỏi cuốn, tốt nhất là ăn chín uống sôi, nhai kỹ. Nên chia nhỏ bữa trong ngày, đặc biệt là tránh ăn các món có tính cay nóng,... Sau khi ăn không nên vận động quá mạnh như chạy nhảy, mang vác đồ nặng,...

• Bỏ hút thuốc lá và tốt nhất là bỏ uống rượu.

Cần được thăm khám kỹ lưỡng trước khi áp dụng các giải pháp điều trị bệnh

Trên đây là những thông tin cần thiết về sự hình thành, nguyên nhân, các xét nghiệm chẩn đoán và giải pháp điều trị viêm loét dạ dày tá tràng. Nếu bạn nhận thấy những biểu hiện sức khỏe trên, hãy đến các Phòng khám, Bệnh viện thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC để được thăm khám và chẩn đoán bệnh chính xác bởi đội ngũ y bác sĩ nhiệt huyết, giàu kinh nghiệm và Trung tâm Xét nghiệm đạt chuẩn Quốc tế.

Ngoài ra, bạn có thể liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại sau: 1900 56 56 56 để nhận được sự hỗ trợ và hướng dẫn nhiệt tình từ các chuyên viên tư vấn.