1. Viêm phổi không điển hình là bệnh gì?

Viêm phổi không điển hình là tình trạng viêm phổi xảy ra do nhóm vi khuẩn không điển hình. Đặc trưng của nhóm vi khuẩn này là không có vách tế bào hoặc sống ký sinh nội bào nên khó phát hiện qua nuôi cấy và nhuộm gram. 

Khác với viêm phổi điển hình, dạng này thường khởi phát chậm, triệu chứng nhẹ, ít sốt cao, vì vậy dễ bị nhầm với cảm cúm hoặc viêm họng do virus.

2. Nguyên nhân gây nên và triệu chứng cảnh báo viêm phổi không điển hình ở trẻ 

Biết được nguyên nhân và triệu chứng cảnh báo viêm phổi không điển hình sẽ giúp cha mẹ chủ động phòng ngừa hoặc phát hiện sớm để trẻ được điều trị tích cực.

2.1. Nguyên nhân

Viêm phổi không điển hình ở trẻ thường gây nên bởi các tác nhân chính sau:

2.1.1. Mycoplasma pneumoniae

Mycoplasma pneumoniae là tác nhân phổ biến nhất gây viêm phổi không điển hình ở trẻ em. Nguy cơ cao nhiễm phải chủng vi khuẩn này là trẻ sinh sống hoặc thường xuyên sinh hoạt trong môi trường đông đúc như nhà trẻ, trường học. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp trẻ nhiễm Mycoplasma pneumoniae mà không đi kèm yếu tố nguy cơ nào.

Mycoplasma pneumoniae - vi khuẩn thường gây viêm phổi không điển hình ở trẻ

2.1.2. Chlamydophila pneumoniae

Viêm phổi không điển hình gây nên bởi Chlamydophila pneumoniae có thể mắc phải quanh năm và phổ biến hơn ở trẻ trong độ tuổi đến trường. Các trường hợp mắc bệnh do vi khuẩn này triệu chứng thường có và hiếm khi chuyển biến nặng.

2.1.3. Legionella pneumophila

Chủng gây viêm phổi không điển hình này hiếm gặp hơn. Trẻ có nguy cơ nhiễm Legionella Pneumophila khi hít phải mầm bệnh trong bụi từ môi trường ô nhiễm hoặc vi khuẩn có trong hơi nước.

2.2. Triệu chứng

Do triệu chứng của viêm phổi không điển hình không rõ ràng nên không ít cha mẹ nhầm với cảm cúm thông thường. Nếu trẻ xuất hiện các triệu chứng sau thì có thể do nhiễm phải bệnh lý này:

• Ho khan kéo dài trên 7 - 10 ngày, thường vào ban đêm hoặc sáng sớm, đã dùng siro ho nhưng không giảm.
• Sốt nhẹ hoặc không sốt, nhưng trẻ vẫn mệt mỏi, chán ăn.
• Đau đầu, đau họng, nghẹt mũi, đau cơ.
• Thở nhanh, rút lõm lồng ngực nhẹ, môi tái nhợt khi hoạt động nhiều.

3. Biến chứng nguy hiểm nếu viêm phổi không điển hình điều trị muộn

Mặc dù viêm phổi không điển hình ở trẻ thường khởi phát với triệu chứng nhẹ, nhưng nếu không phát hiện để trẻ được điều trị đúng cách thì có thể dẫn đến:

• Viêm màng phổi và áp xe phổi do tình trạng viêm lan rộng gây ứ dịch trong màng phổi hoặc tạo ổ mủ trong phổi. Lúc này, trẻ sẽ bị khó thở và đau ngực dữ dội.
• Biến chứng ngoài phổi như: viêm màng não, viêm cơ tim, viêm khớp, co giật ảnh hưởng đến hệ thần kinh và tuần hoàn,...
• Tái phát nhiều lần hoặc suy giảm miễn dịch, khiến trẻ tăng nguy cơ mắc các bệnh hô hấp khác.

Trẻ bị viêm phổi không điển hình nếu không được điều trị tích cực rất dễ tái phát bệnh nhiều lần

4. Phương pháp chẩn đoán và điều trị viêm phổi không điển hình ở trẻ là gì?

Để chẩn đoán và điều trị hiệu quả bệnh viêm phổi không điển hình ở trẻ, bác sĩ thường thực hiện các phương pháp sau:

4.1. Chẩn đoán

Bác sĩ sẽ sử dụng ống nghe để kiểm tra âm thở của phổi. Trong viêm phổi không điển hình, âm thở có thể bất thường nhẹ hoặc gần như bình thường. Ngoài ra, trẻ cũng sẽ được bác sĩ kiểm tra các triệu chứng lâm sàng hiện tại và yêu cầu thực hiện những chẩn đoán sau:

• Chụp X-quang phổi: Xác định tràn dịch màng phổi, viêm phổi tập trung, viêm phổi kẽ.
• Xét nghiệm công thức máu: Tăng CRP, bạch cầu tăng nhẹ hoặc bình thường.
• Xét nghiệm PCR: Sử dụng dịch tiết hầu họng hoặc đờm để phát hiện Mycoplasma, Chlamydophila, Legionella pneumoniae.
• Xét nghiệm huyết thanh: Tìm kháng thể đặc hiệu.
• Đánh giá đáp ứng kháng sinh beta-lactam: Nếu không đáp ứng, có thể gợi ý viêm phổi do vi khuẩn không điển hình.

4.2. Điều trị

Phác đồ điều trị viêm phổi không điển hình ở trẻ được bác sĩ đưa ra dựa trên loại vi khuẩn gây bệnh, độ tuổi bệnh nhi, tiền sử bệnh, tổn thương phổi hiện tại,... 

Các phương pháp điều trị bệnh lý này thường được bác sĩ chỉ định gồm:

• Chống suy hô hấp:

Trẻ đang gặp phải các vấn đề về hô hấp sẽ được thực hiện biện pháp hỗ trợ để làm thông thoáng đường thở, tránh nguy cơ trẻ bị suy hô hấp.

• Điều trị triệu chứng:

Để làm dịu triệu chứng đi kèm như đau nhức cơ, ho, sốt,... bác sĩ sẽ kê đơn thuốc phù hợp. Cha mẹ không tự ý dùng thuốc siro, thuốc trị ho cho con khi chưa có đơn thuốc từ bác sĩ.

• Dùng thuốc kháng sinh:

Do tác nhân gây viêm phổi không điển hình ở trẻ là vi khuẩn nên sẽ cần tới thuốc kháng sinh đặc hiệu để tiêu diệt những tác nhân này. Tùy vào tình trạng của từng bệnh nhi, bác sĩ sẽ cân nhắc sử dụng thuốc kháng sinh đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch. Việc điều trị kháng sinh chỉ có tác dụng khi trẻ được dùng đúng liều lượng, thời gian theo chỉ định của bác sĩ.

Điều trị viêm phổi không điển hình ở trẻ chủ yếu dùng thuốc kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ

5. Lưu ý khi chăm sóc cho trẻ bị viêm phổi không điển hình

Bên cạnh việc điều trị theo chỉ định từ bác sĩ, cha mẹ cũng cần lưu ý chăm sóc trẻ đúng cách để đảm bảo tốc độ hồi phục sức khỏe cho trẻ:

• Trẻ cần được ăn uống đảm bảo dinh dưỡng, ưu tiên đồ ăn mềm và dễ tiêu hóa.
• Quá trình lựa chọn, chế biến thực phẩm cho trẻ cần được đảm bảo vệ sinh.
• Cho trẻ ở trong không gian thông thoáng, không chứa khói thuốc lá và khói bụi.
• Hàng ngày cha mẹ cần vệ sinh mũi họng cho con bằng nước muối sinh lý.
• Trẻ nhỏ đang bú mẹ cần được bú nhiều lần hơn. Trẻ từ 6 tháng tuổi cần được cho uống nhiều nước. 
• Có thể dùng máy tạo ẩm để giảm kích ứng đường hô hấp.

Hầu hết bệnh nhi bị viêm phổi không điển hình sau điều trị kháng sinh phù hợp có thể hồi phục hoàn toàn. Trẻ cần được tái khám sau 5 - 7 ngày hoặc theo lịch hẹn của bác sĩ để kiểm tra tiến triển bệnh. Trong trường hợp ho kéo dài hoặc khó thở tăng, cần đưa trẻ trở lại bệnh viện ngay để tránh biến chứng như viêm phế quản mạn tính hoặc xẹp phổi.

Viêm phổi không điển hình ở trẻ em dễ gặp phải nhưng cũng dễ bị bỏ sót do triệu chứng mờ nhạt. Vì thế, cha mẹ cần quan sát kỹ những thay đổi nhỏ ở trẻ, nếu có triệu chứng nghi ngờ như đã nói ở trên, hãy cho con đi khám bác sĩ chuyên khoa để chẩn đoán đúng, điều trị kịp thời, tránh xảy ra biến chứng nguy hiểm.

Để đặt lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC, quý khách hàng có thể liên hệ Hotline 1900 56 56 56.