1. Xét nghiệm APTT là gì?

Một khi xảy ra tình trạng tổn thương mô hay mạch máu, các tiểu cầu ngưng tập tại vùng tổn thương. Các tiểu cầu này giải phóng các yếu tố gây khởi động quá trình đông máu. 

Quá trình này được diễn ra theo các con đường chính là đông máu nội sinh và đông máu ngoại sinh và gặp nhau ở con đường đông máu chung để tạo thành fibrin có chức năng cầm máu.

Tùy thuộc vào vị trí chảy máu sẽ quyết định con đường đông máu nào được khởi động.

+ Đông máu nội sinh được khởi phát khi có sự tiếp xúc giữa máu với lớp dưới nội mạc.

+ Đông máu ngoại sinh khởi phát khi có tình trạng tổn thương đối với mô hay với thành mạch máu.

Hình 1: Xét nghiệm thời gian thromboplastin từng phần hoạt hóa đánh giá con đường đông máu nội sinh

Xét nghiệm thực hiện dựa trên nguyên lý: đo thời gian đông của huyết tương từ khi phục hồi canxi khi cho huyết tương ủ với kaolin (thay thế yếu tố tiếp xúc) và cephalin (thay thế yếu tố 3 tiểu cầu). 

Xét nghiệm này đánh giá được chính xác hoạt động của các yếu tố đông máu nội sinh gồm các yếu tố tham gia đó là XI, XII, prekallikrein và H.M.W.K. Đây đều là các yếu tố bền vững, ổn định trong huyết tương lưu trữ; không phụ thuộc vào vitamin K khi tổng hợp và không phụ thuộc vào ion canxi khi hoạt hóa.

2. Mục đích thực hiện Xét nghiệm APTT là gì?

Xét nghiệm được thực hiện trong một số trường hợp sau:

- Trước khi làm phẫu thuật hoặc trước các cuộc mổ để thăm dò khả năng đông - cầm máu của bệnh nhân từ đó có phương pháp hỗ trợ bệnh nhân.

- Chẩn đoán tình trạng rối loạn đông máu.

- Tìm nguyên nhân gây bất thường chảy máu hay xuất huyết không rõ nguyên nhân.

- Định lượng các yếu tố đông máu vì khi thiếu các yếu tố này sẽ dẫn đến rối loạn chảy máu.

- Gợi ý chức năng hoạt động của gan.

3. Kết quả và ý nghĩa của xét nghiệm

Xét nghiệm sử dụng mẫu máu tĩnh mạch của bệnh nhân. Giá trị tham chiếu của xét nghiệm có thể khác nhau giữa các phòng xét nghiệm.

- Giá trị bình thường của xét nghiệm: 25 - 33 giây (so với mẫu chứng).

Tỷ lệ APTT bệnh/APTT chứng = 0,8 - 1,2. Tỷ lệ này > 1,25 là APTT kéo dài.

Mẫu chứng là mẫu máu trộn của nhiều người bình thường, đảm bảo những người này không có rối loạn về chức năng đông máu.

Hình 2: Nên lấy máu tĩnh mạch để xét nghiệm là tốt nhất

- Ý nghĩa xét nghiệm:

+ APTT kéo dài là rối loạn đông máu nội sinh (giảm đông) gặp trong trường hợp bệnh hemophilia (do thiếu các yếu tố đông máu nội sinh) hay trong hội chứng đông máu rải rác trong lòng mạch, tiêu sợi huyết (do yếu tố đông máu bị tiêu thụ) hoặc gặp trong bệnh nhân suy gan, sử dụng heparin.

+ APTT rút ngắn gặp trong trường hợp tăng đông máu, bao gồm cả tăng đông tiên phát và tăng đông thứ phát:

• Tăng đông tiên phát: Antithrombin III ức chế một số yếu tố làm tăng cường tạo fibrinogen, điều này dẫn đến hiện tượng tăng đông.

• Tăng đông thứ phát: trình trạng này xảy ra do tăng nồng độ và hoạt độ của các yếu tố đông máu gặp trong bệnh nhân mắc hội chứng thận hư hay trường hợp dùng chất chống đông lupus.

- Một số yếu tố có thể gây ảnh hưởng đến kết quả là:

+ Máu bị vỡ hồng cầu.

+ Máu bị đông dây, để quá lâu, máu chống đông không đúng tỷ lệ hay nhầm chất chống đông.

+ Hóa chất xét nghiệm quá hạn sử dụng không đạt chuẩn, hóa chất không được trộn đều với bệnh phẩm.

+ Mẫu chứng không đạt chuẩn.

+ Kỹ thuật lấy máu sai cách.

+ Máy móc không được hiệu chuẩn thường xuyên ảnh hưởng đến chất lượng phân tích kết quả. 

4. Những lưu ý khi thực hiện xét nghiệm APTT

Kết quả xét nghiệm đông máu phụ thuộc rất nhiều vào các yếu tố bên ngoài như quá trình lấy bệnh phẩm, hóa chất, kỹ thuật,… Do đó, để có kết quả tin cậy cần lưu ý đến một số nguyên tắc sau:

- Cần nắm rõ tiền sử bản thân và gia đình bệnh nhân về tình trạng rối loạn đông máu, chảy máu và việc sử dụng các thuốc có ảnh hưởng đến hệ thống đông máu trong thời gian gần đây như: aspirin, heparin,…

Hình 3: Quy trình lấy máu phải đảm bảo những quy tắc nhất định để không gây sai lệch kết quả

- Dặn dò bệnh nhân trước khi lấy máu xét nghiệm nên tránh ăn các chất béo trong vòng 12 giờ.

- Bệnh nhân nên được nghỉ ngơi thoải mái, tránh vận động mạnh trước khi làm xét nghiệm. Phụ nữ đang trong chu kỳ kinh nguyệt cũng không nên xét nghiệm máu.

- Lấy máu tĩnh mạch là tốt nhất, trường hợp không thể nào lấy được máu tĩnh mạch thì mới lấy máu động mạch hoặc mao mạch. Quy trình lấy máu phải đảm bảo hạn chế sự khởi động con đường đông máu nội sinh bằng cách như: sử dụng bơm kim tiêm nhựa, dùng kim sắc chọc đúng tĩnh mạch và không chọc lại vào nơi đã có tụ máu hay vị trí lấy máu cũ.

- Máu được lấy ra cần cho ngay vào ống nghiệm có chất chống đông phù hợp, lắc máu nhẹ nhàng để máu được trộn đều với chất chống đông nhưng tránh tạo bọt.

- Nên tiến hành xét nghiệm sớm nhất ngay sau khi lấy máu, khuyến khích thực hiện xét nghiệm trong 4 giờ từ khi lấy mẫu.

5. Địa chỉ xét nghiệm APTT uy tín ở đâu?

Xét nghiệm APTT là xét nghiệm phổ biến để đánh giá rối loạn đông máu. Do đó, để xét nghiệm kiểm tra tình trạng đông - cầm máu bạn nên đến các cơ sở y tế uy tín, công nghệ cao để thực hiện. Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là một địa chỉ xét nghiệm và khám chữa bệnh tin cậy nhất cả nước được nhiều khách hàng tin tưởng và lựa chọn.

Hình 4: Thực hiện xét nghiệm đông máu tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC với trên 24 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực khám chữa bệnh và mũi nhọn là chuyên ngành Xét nghiệm tự tin mang đến cho khách hàng những dịch vụ khám bệnh hiện đại và chính xác.

Xét nghiệm APTT và các xét nghiệm đông máu khác được thực hiện trên hệ thống máy móc hiện đại, phòng Lab đạt tiêu chuẩn quốc tế ISO 15189:2012. Kết quả được kiểm duyệt phân tích bởi các bác sĩ chuyên môn tay nghề cao có nhiều năm kinh nghiệm. Gọi điện tới số tổng đài 1900565656 để đăng ký khám chữa bệnh và được tư vấn chi tiết hơn về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại MEDLATEC.