1. Tìm hiểu xuất huyết não là gì?

xuất huyết não xảy ra khi các mạch máu trong não bị vỡ, khiến máu rò rỉ vào các khoang như dưới nhện, não thất hoặc nhu mô xung quanh. Lượng máu này tạo áp lực lên các tế bào thần kinh, cản trở việc cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho não, dẫn đến tổn thương não bộ. 

Tùy theo vị trí và mức độ chảy máu, người bệnh có thể xuất hiện các dấu hiệu như liệt yếu, rối loạn ngôn ngữ, thậm chí rơi vào trạng thái hôn mê. Đây là một dạng đột quỵ xuất huyết, cần được cấp cứu ngay lập tức để tránh biến chứng nguy hiểm. 

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, xuất huyết não có thể gây phù não, tăng áp lực nội sọ và tổn thương vĩnh viễn các tế bào thần kinh. Hậu quả là người bệnh dễ rơi vào hôn mê sâu, liệt nửa người hoặc mất hoàn toàn khả năng vận động, nói chuyện, nhận thức.

Xuất huyết não tác động nghiêm trọng đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống của người bệnh

2. Nguyên nhân dẫn đến xuất huyết não

Nguyên nhân gây xuất huyết não chủ yếu liên quan đến sự tổn thương hoặc yếu đi của thành mạch máu trong não, khiến chúng dễ vỡ khi chịu áp lực cao. Những nguyên nhân phổ biến bao gồm: 

• Tăng huyết áp kéo dài: Đây là nguyên nhân thường gặp nhất. Huyết áp cao làm thành mạch máu bị suy yếu theo thời gian, dễ dẫn đến vỡ mạch khi áp lực tăng đột ngột.
• Phình mạch não: Khi một đoạn mạch máu bị phình ra như bong bóng, chỉ cần một tác động nhỏ cũng có thể khiến nó vỡ và gây chảy máu não.
• Dị dạng mạch máu não: Cấu trúc mạch máu bất thường (AVM) khiến máu lưu thông sai hướng, dễ gây rò rỉ hoặc vỡ mạch.
• Rối loạn đông máu hoặc dùng thuốc chống đông: Khi khả năng đông máu giảm, chỉ cần mạch máu nhỏ vỡ cũng có thể dẫn đến xuất huyết nghiêm trọng.
• Chấn thương đầu: Tai nạn giao thông, té ngã hoặc va đập mạnh vào đầu là nguyên nhân thường gặp ở người trẻ.
• Lối sống không lành mạnh: Hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, sử dụng chất kích thích (như cocain, amphetamine) làm tăng huyết áp và làm mạch máu yếu đi.
• Nguyên nhân khác: U não, viêm mạch máu, hoặc biến chứng sau phẫu thuật cũng có thể gây ra tình trạng này.

Tăng huyết áp kéo dài là nguyên nhân phổ biến gây xuất huyết não

3. Triệu chứng nhận biết xuất huyết não là gì? 

Về triệu chứng, xuất huyết não thường khởi phát đột ngột và tiến triển rất nhanh. Các dấu hiệu có thể khác nhau tùy theo vị trí và mức độ chảy máu. Người bệnh có thể gặp một trong những dấu hiệu như: 

• Đau đầu dữ dội: Cơn đau xuất hiện đột ngột và dữ dội bất thường, người bệnh có thể cảm thấy như “búa bổ vào đầu” hoặc “đầu muốn nổ tung”. 
• Buồn nôn và nôn: Thường đi kèm với cơn đau đầu dữ dội do tăng áp lực trong sọ.
• Yếu hoặc liệt nửa người: Một bên mặt, tay hoặc chân bị yếu, tê hoặc mất hoàn toàn khả năng cử động.
• Méo miệng, nói ngọng hoặc không nói được: Là dấu hiệu thường gặp khi vùng não điều khiển ngôn ngữ bị tổn thương.
• Rối loạn thị giác: Nhìn mờ, nhìn đôi hoặc mất thị lực tạm thời.
• Mất thăng bằng, chóng mặt: Người bệnh đi loạng choạng, dễ ngã, khó giữ vững tư thế.
• Thay đổi ý thức: Từ lú lẫn nhẹ đến hôn mê sâu.
• Co giật: Một số trường hợp xuất huyết não có thể gây co giật đột ngột.

Người bệnh thường cảm thấy đau đầu dữ dội

4. Xuất huyết não có nguy hiểm không?

Câu trả lời là có. Xuất huyết não là một tình trạng rất nguy hiểm, có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh chỉ trong thời gian ngắn. Khi máu chảy vào mô não, áp lực trong hộp sọ tăng cao, gây chèn ép và phá hủy tế bào thần kinh, khiến chức năng của não bị rối loạn nghiêm trọng. Bệnh có thể để lại nhiều di chứng nặng nề, bao gồm: 

• Liệt nửa người hoặc toàn thân, mất khả năng vận động, sinh hoạt phụ thuộc vào người khác.
• Rối loạn ngôn ngữ, nói khó, nói ngọng hoặc mất khả năng giao tiếp.
• Giảm trí nhớ, rối loạn cảm xúc, dễ cáu gắt hoặc trầm cảm.
• Mất khả năng tự chăm sóc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.

Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm và cấp cứu kịp thời, người bệnh vẫn có cơ hội hồi phục tốt hơn, đặc biệt khi được điều trị tại cơ sở y tế có chuyên khoa thần kinh và phục hồi chức năng. Việc kiểm soát huyết áp, lối sống lành mạnh và thăm khám định kỳ là chìa khóa giúp giảm thiểu nguy cơ tái phát trong tương lai.

5. Cách điều trị xuất huyết não là gì?

Điều trị xuất huyết não cần được tiến hành khẩn cấp tại bệnh viện, đặc biệt trong vài giờ đầu sau khi khởi phát triệu chứng. Mục tiêu chính là ngăn chặn chảy máu lan rộng, giảm áp lực trong não, bảo vệ tế bào thần kinh và phục hồi chức năng cho người bệnh. Các phương pháp điều trị thường bao gồm: 

Điều trị nội khoa 

Phương pháp này được áp dụng cho những trường hợp xuất huyết não mức độ nhẹ, chưa gây chèn ép đáng kể lên mô não. Mục tiêu chính là kiểm soát huyết áp, giảm phù não và phòng ngừa biến chứng trong giai đoạn cấp tính. Cụ thể, bác sĩ sẽ:

• Điều chỉnh huyết áp bằng thuốc hạ áp phù hợp để ngăn máu tiếp tục rò rỉ mà vẫn đảm bảo lưu lượng máu nuôi não.
• Giảm áp lực nội sọ bằng thuốc lợi tiểu thẩm thấu hoặc thuốc giảm phù não.
• Điều trị rối loạn đông máu (nếu có) bằng cách truyền huyết tương hoặc vitamin K để cải thiện khả năng đông máu.
• Kiểm soát đường huyết, thân nhiệt và hô hấp, giúp duy trì ổn định các chỉ số sinh tồn.
• Phòng ngừa biến chứng như co giật, viêm phổi, loét tì đè, viêm tĩnh mạch sâu ở bệnh nhân nằm lâu. 

Phẫu thuật 

Phẫu thuật thường được chỉ định khi khối máu tụ lớn, gây chèn ép mô não đe dọa tính mạng người bệnh. Ngoài ra, phương pháp này cũng được áp dụng trong các trường hợp xuất huyết do phình mạch hoặc dị dạng mạch máu não nhằm xử lý triệt để nguyên nhân gây chảy máu.

Tùy theo vị trí và mức độ tổn thương, bác sĩ có thể lựa chọn một trong các kỹ thuật sau:

• Phẫu thuật mở sọ lấy máu tụ: Giúp loại bỏ máu đông, giảm áp lực nội sọ và ngăn tổn thương não lan rộng.
• Phẫu thuật kẹp túi phình mạch: Dành cho trường hợp xuất huyết do vỡ phình mạch não, giúp ngăn máu chảy tái phát.
• Can thiệp nội mạch (đặt coil, nút mạch): Là phương pháp ít xâm lấn, đưa dụng cụ đặc biệt vào trong lòng mạch để bịt vị trí rò rỉ hoặc phình vỡ.

Phục hồi chức năng sau điều trị 

Người bệnh sau khi vượt qua giai đoạn cấp tính của xuất huyết não, thường phải đối mặt với nhiều di chứng như yếu liệt, rối loạn ngôn ngữ, giảm trí nhớ hoặc mất khả năng tự chăm sóc. Vì vậy, phục hồi chức năng đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình điều trị, giúp người bệnh tái hòa nhập cuộc sống và nâng cao chất lượng sinh hoạt. Các phương pháp phục hồi thường bao gồm:

• Vật lý trị liệu: Giúp cải thiện sức cơ, phục hồi vận động và khả năng thăng bằng. Các bài tập thường được thiết kế riêng tùy mức độ tổn thương.
• Ngôn ngữ trị liệu: Hỗ trợ người bệnh luyện nói, cải thiện khả năng giao tiếp, đặc biệt ở những người bị mất ngôn ngữ hoặc nói ngọng sau xuất huyết não.
• Trị liệu nhận thức - tâm lý: Giúp phục hồi trí nhớ, khả năng tập trung và điều chỉnh cảm xúc.
• Tư vấn và hỗ trợ gia đình: Người thân được hướng dẫn cách chăm sóc, hỗ trợ người bệnh trong sinh hoạt hằng ngày và phòng tránh té ngã hoặc biến chứng thứ phát.

Xuất huyết não là một trong những tình trạng cấp cứu thần kinh nguy hiểm, có thể gây tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề nếu không được xử trí kịp thời. Việc hiểu rõ xuất huyết não là gì, nhận biết sớm các dấu hiệu như đau đầu dữ dội, méo miệng, yếu liệt tay chân, nói khó, sẽ giúp bạn chủ động đưa người bệnh đi cấp cứu trong “thời gian vàng” để tăng cơ hội hồi phục.

Để phòng ngừa xuất huyết não, bạn nên kiểm soát huyết áp, duy trì lối sống lành mạnh, hạn chế rượu bia, thuốc lá, đồng thời khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan, hoặc nhu cầu thăm khám sức khỏe định kỳ, có thể liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được tư vấn chi tiết và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.