Lang ben là một bệnh lý về da khá phổ biến, đặc biệt là ở các vùng khí hậu nóng ẩm, ảnh hưởng trực tiếp đến thẩm mỹ và sức khỏe người mắc phải. Đây là tình trạng tổn thương da chủ yếu gây ra các vết màu sắc không đều, đặc biệt là những mảng da có màu nhạt hoặc tối màu, thường xuất hiện ở vùng ngực, lưng và cổ. Lang ben không gây đau nhưng có thể ảnh hưởng đến sự tự tin của người mắc phải. Theo một số nghiên cứu, tỷ lệ người mắc bệnh lang ben lên tới 10% trong các vùng khí hậu nhiệt đới và ẩm ướt. Việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa lang ben sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe da và ngăn ngừa bệnh.

Lang ben do nấm thuộc nhóm Malassezia gây nên, chủng gây bệnh chủ yếu là M.furfur hay còn gọi là Pityrosporum Ovale. Các yếu tố sau có thể là nguyên nhân làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh:

- Tăng tiết mồ hôi: Những người hoạt động nhiều, hoặc sống trong môi trường ẩm ướt dễ bị lang ben do nấm Malassezia phát triển nhanh.

- Sự thay đổi của hormone: Các thay đổi hormon trong cơ thể, đặc biệt trong giai đoạn dậy thì, mang thai hoặc khi sử dụng thuốc tránh thai, làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

- Cơ địa da dầu: Những người có làn da dầu hoặc nhờn thường dễ bị lang ben hơn vì môi trường này tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nấm.

- Hệ miễn dịch suy yếu: Những người có hệ miễn dịch yếu, như bệnh nhân HIV/AIDS hoặc những người đang dùng thuốc ức chế miễn dịch, dễ mắc lang ben hơn.

Nấm Pityrosporum Ovale gây bệnh

- Thay đổi sắc tố da: Các vết da có thể xuất hiện với màu trắng, hồng hoặc nâu, và chúng thường xuất hiện ở các khu vực như ngực, lưng, cổ, cánh tay và thậm chí là mặt.

- Da bị bong tróc nhẹ: Vùng da bị bệnh có thể xuất hiện vảy mỏng, bong tróc nhẹ, đặc biệt là khi da bị chà sát hoặc cọ xát.

- Cảm giác ngứa: ngứa rát khó chịu tại vùng da tổn thương, nhất là khi thời tiết nóng ẩm.

Bệnh lang ben gây thay đổi sắc tố da

- Tổn thương da vĩnh viễn: Các mảng da bị lang ben có thể để lại vết thâm hoặc sẹo sau khi điều trị.

- Tăng sắc tố da: Sau khi bệnh khỏi, da có thể bị thâm hoặc có các vết nhạt màu hơn vùng da bình thường.

- Nhiễm trùng thứ phát: Nếu không chăm sóc đúng cách, bệnh có thể dẫn đến các nhiễm trùng ngoài da hoặc phát triển thành viêm da.

- Người có làn da dầu hoặc ra mồ hôi nhiều: Những người có tuyến bã nhờn hoạt động mạnh mẽ hoặc hay ra mồ hôi (ví dụ như do khí hậu nóng ẩm, vận động thể lực, hoặc nghề nghiệp yêu cầu làm việc dưới môi trường nóng) sẽ dễ mắc bệnh vì môi trường ẩm ướt, dầu trên da tạo điều kiện cho nấm phát triển.

- Người sống trong khí hậu nhiệt đới hoặc vùng có độ ẩm cao: Những người sống ở các khu vực có khí hậu nóng ẩm như vùng nhiệt đới sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao do nấm Malassezia phát triển mạnh trong điều kiện này.

- Người có hệ miễn dịch yếu: Những người có hệ miễn dịch suy yếu như bệnh nhân HIV/AIDS, người sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, hoặc người đang điều trị bệnh mãn tính (như bệnh tiểu đường, ung thư) sẽ dễ bị nấm tấn công và mắc lang ben.

- Người có rối loạn nội tiết: Sự thay đổi hormone trong cơ thể như trong giai đoạn dậy thì, mang thai, sử dụng thuốc tránh thai, hoặc khi có rối loạn nội tiết (ví dụ như bệnh tuyến giáp) sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh lang ben.

- Người có tiền sử bệnh da liễu hoặc các bệnh lý da khác: Những người đã từng mắc các bệnh da liễu như eczema, viêm da dị ứng hoặc có tiền sử bị bệnh lang ben sẽ dễ mắc lại hoặc tái phát bệnh.

- Người có thói quen vệ sinh da không đúng cách: Việc không giữ vệ sinh da, sử dụng các sản phẩm làm sạch da không phù hợp (dầu tẩy trang, kem dưỡng không phù hợp với da) có thể làm tăng nguy cơ bị lang ben.

- Người có chế độ ăn uống không lành mạnh: Một chế độ ăn giàu đường, dầu mỡ hoặc thực phẩm có khả năng kích thích sản xuất bã nhờn trên da cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Giữ da khô ráo và sạch sẽ

- Vệ sinh da thường xuyên: Tắm hàng ngày với xà phòng diệt khuẩn hoặc xà phòng có tính chất nhẹ nhàng giúp loại bỏ bụi bẩn và dầu thừa trên da.

- Lau khô da sau khi tắm: Sau khi tắm hoặc vận động ra mồ hôi, hãy chắc chắn lau khô cơ thể, đặc biệt là các vùng dễ bị ẩm ướt như lưng, ngực, nách, và bẹn.

 Sử dụng quần áo thoáng mát, không chật

- Chọn quần áo từ vải cotton: Cotton có khả năng thấm hút mồ hôi tốt và thoáng khí, giúp ngăn ngừa sự phát triển của nấm.

- Tránh mặc quần áo chật: Quần áo quá chật sẽ giữ ẩm và làm tăng sự phát triển của nấm trên da.

Tránh tiếp xúc với môi trường ẩm ướt lâu dài

- Tránh tiếp xúc lâu với môi trường ẩm ướt: Nếu bạn làm việc trong môi trường có độ ẩm cao hoặc có thói quen bơi lội, hãy thay đồ ướt ngay khi có thể và lau khô cơ thể.

- Đảm bảo giày dép khô ráo: Đặc biệt nếu bạn đi giày hoặc ủng trong thời gian dài, hãy chắc chắn rằng đôi giày của bạn khô ráo để tránh môi trường ẩm ướt gây nấm.

Sử dụng các sản phẩm chống nấm nếu cần

- Sử dụng dầu gội chống nấm: Nếu bạn dễ bị lang ben ở da đầu, việc sử dụng dầu gội có chứa các thành phần như ketoconazole hoặc selenium sulfide có thể giúp ngăn ngừa sự phát triển của nấm.

- Sử dụng kem chống nấm cho những vùng dễ bị tổn thương: Nếu bạn biết mình có xu hướng bị lang ben, có thể bôi các sản phẩm chống nấm lên các vùng da dễ bị như lưng, ngực, hoặc cánh tay để ngăn ngừa.

. Kiểm soát chế độ ăn uống và sinh hoạt

- Ăn uống lành mạnh: Hạn chế thực phẩm nhiều đường và dầu mỡ vì chúng có thể kích thích sản xuất bã nhờn trên da, tạo môi trường thuận lợi cho nấm phát triển.

- Uống đủ nước: Duy trì cơ thể đủ nước giúp giữ cho da khỏe mạnh và giảm nguy cơ các vấn đề về da.

 Quản lý căng thẳng và duy trì sức khỏe tổng thể

- Giảm stress: Căng thẳng kéo dài có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho nấm phát triển. Hãy tìm các phương pháp thư giãn như tập yoga, thiền, hoặc hoạt động thể dục.

- Tăng cường sức khỏe: Một cơ thể khỏe mạnh với hệ miễn dịch tốt sẽ giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh, bao gồm nấm Malassezia.

 Thăm khám bác sĩ thường xuyên

Nếu bạn có các yếu tố nguy cơ như hệ miễn dịch yếu hoặc có bệnh lý da liễu, việc thăm khám bác sĩ thường xuyên để kiểm tra và phòng ngừa các vấn đề về da sẽ giúp bạn kiểm soát tình trạng bệnh tốt hơn.

- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh trên da, bao gồm các vết da không đều màu, có vảy, hoặc bong tróc nhẹ. Các vết này thường xuất hiện ở các vùng như lưng, ngực, cổ, và cánh tay.

- Dùng đèn Wood : Bác sĩ sẽ sử dụng một đèn UV đặc biệt để chiếu sáng vào các vùng da nghi ngờ giúp bác sĩ dễ dàng nhận diện bệnh lang ben. Da bị lang ben sẽ phát ra ánh sáng màu vàng hoặc vàng nhạt dưới đèn UV.

- Cạo vảy và soi dưới kính hiển vi: Bác sĩ có thể lấy mẫu vảy hoặc da bị tổn thương và soi dưới kính hiển vi để tìm các sợi nấm. Phương pháp này giúp xác định chính xác sự hiện diện của nấm trên da.

- Nuôi cấy nấm: Đôi khi bác sĩ có thể lấy mẫu vảy hoặc tế bào da để nuôi cấy trong môi trường đặc biệt và xem liệu nấm có phát triển hay không. 

Dùng đèn Wood để chẩn đoán bệnh

 Thuốc chống nấm tại chỗ 

Ketoconazole là thuốc chống nấm thuộc nhóm imidazole, hoạt động bằng cách ức chế sự tổng hợp ergosterol trong màng tế bào nấm, làm nấm chết.

• Cách sử dụng: Bôi kem hoặc gel Ketoconazole lên vùng da bị lang ben 1-2 lần mỗi ngày. Thời gian điều trị thường kéo dài từ 2-4 tuần.
• Lưu ý: Ketoconazole có thể gây kích ứng da nhẹ, vì vậy nên thử trên vùng da nhỏ trước khi bôi lên diện rộng.

Clotrimazole là thuốc chống nấm nhóm imidazole, cũng có tác dụng ức chế tổng hợp ergosterol, làm hỏng màng tế bào nấm.

- Cách sử dụng: Bôi thuốc lên vùng da bị tổn thương 2 lần mỗi ngày trong khoảng 2-4 tuần.

Miconazole thuộc nhóm imidazole, với cơ chế tương tự như Clotrimazole và Ketoconazole.

- Cách sử dụng: Bôi miconazole lên vùng da bị lang ben 1-2 lần mỗi ngày trong khoảng 2-4 tuần.

Terbinafine thuộc nhóm allylamine, ức chế enzyme squalene epoxidase, làm tích tụ squalene trong tế bào nấm và gây độc cho chúng.

- Cách sử dụng: Bôi terbinafine lên vùng da bị tổn thương 1-2 lần mỗi ngày. Điều trị kéo dài từ 2-4 tuần.

Thuốc chống nấm toàn thân

Khi bệnh lang ben không đáp ứng với thuốc bôi hoặc nếu bệnh lan rộng, thuốc chống nấm toàn thân có thể được chỉ định để điều trị.

Fluconazole thuộc nhóm triazole, ức chế enzyme lanosterol demethylase, ngăn cản sự tổng hợp ergosterol của nấm, gây chết nấm.

• Cách sử dụng: Liều thường dùng là 150 mg mỗi tuần trong 2-4 tuần. Đối với những trường hợp nặng, có thể uống 1 liều duy nhất hoặc theo chỉ định của bác sĩ.

Itraconazole là thuốc chống nấm nhóm triazole, có tác dụng tương tự Fluconazole nhưng hiệu quả hơn trong một số trường hợp.

• Cách sử dụng: Liều thông thường là 200 mg mỗi ngày trong 1 tuần, sau đó giảm liều xuống 100 mg mỗi ngày trong 1-2 tuần.
• Lưu ý: Itraconazole có thể gây tác dụng phụ như buồn nôn hoặc đau dạ dày.

Ketoconazole là thuốc chống nấm toàn thân thuộc nhóm imidazole, có tác dụng ức chế tổng hợp ergosterol của nấm.

• Cách sử dụng: Liều thường dùng là 200 mg mỗi ngày trong 1-2 tuần.
• Lưu ý: Ketoconazole có thể gây tác dụng phụ liên quan đến gan và hệ tiêu hóa, nên phải theo dõi chức năng gan trong suốt quá trình điều trị.

Lang ben là một bệnh lý da dễ mắc phải nhưng không nguy hiểm nếu được điều trị và chăm sóc đúng cách. Nếu bạn gặp phải các triệu chứng của lang ben, nên gặp bác sĩ da liễu để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. 

Để điều trị lang ben và ngăn ngừa tái nhiễm một cách hiệu quả, bạn nên thực hiện theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ và sử dụng thuốc theo phác đồ điều trị đã được kê. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, đội ngũ chuyên gia Da liễu của Hệ thống Y tế MEDLATEC luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn qua số điện thoại 1900 56 56 56.