1. Block nhĩ thất độ 3 là gì?

Block nhĩ thất (hay còn gọi là block AV – Atrioventricular Block) là một rối loạn trong hệ thống dẫn truyền điện của tim, xảy ra khi dòng tín hiệu điện từ tâm nhĩ đến tâm thất bị chậm trễ hoặc bị gián đoạn hoàn toàn. Bình thường, nhịp tim được điều khiển bởi tín hiệu điện phát ra từ nút xoang. Tín hiệu này sau đó di chuyển qua nút nhĩ thất để đến được tâm thất, giúp tim co bóp nhịp nhàng và hiệu quả.

Tuy nhiên, khi mắc block nhĩ thất, quá trình truyền dẫn tín hiệu điện gặp trở ngại. Tùy mức độ, tín hiệu có thể bị truyền chậm, bị gián đoạn từng phần hoặc ngừng hoàn toàn. Trong trường hợp nghiêm trọng, khi tín hiệu không thể đến được tâm thất, chính tâm thất sẽ phải tự tạo ra tín hiệu để duy trì hoạt động. Tuy nhiên, nhịp do tâm thất sinh ra thường rất chậm và không ổn định như nhịp do nút xoang phát ra, từ đó ảnh hưởng lớn đến hiệu quả bơm máu của tim.

Block nhĩ thất độ 3 là dạng nặng nhất trong các loại block nhĩ thất. Ở giai đoạn này, sự dẫn truyền tín hiệu điện từ tâm nhĩ xuống tâm thất bị tắc nghẽn hoàn toàn. Hai buồng tim hoạt động một cách độc lập: tâm nhĩ vẫn phát xung nhưng các xung này không thể xuống được tâm thất; đồng thời, tâm thất phải tự tạo ra xung điện để co bóp. Do đó, nhịp tim trở nên rời rạc và chậm đáng kể, thường không đủ để đảm bảo lưu lượng máu nuôi cơ thể.

Block nhĩ thất độ 3 là dạng nặng nhất trong các loại block nhĩ thất

Tình trạng này có thể gây ra các biểu hiện nghiêm trọng như chóng mặt, ngất xỉu, tụt huyết áp hoặc thậm chí ngừng tim đột ngột. Nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời, block nhĩ thất độ 3 có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh.

2. Nguyên nhân gây block nhĩ thất độ 3

Block nhĩ thất độ 3 (block tim hoàn toàn) có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả bẩm sinh và mắc phải. Dưới đây là những nguyên nhân gây block nhĩ thất độ 3 điển hình:

• Bệnh tim bẩm sinh: Một số trẻ sinh ra đã có khiếm khuyết trong hệ thống dẫn truyền tim, dẫn đến block tim hoàn toàn ngay từ khi còn nhỏ. 
• Thiếu máu cơ tim do bệnh mạch vành: Nhồi máu cơ tim, đặc biệt ở vùng thành dưới hoặc sau dưới, có thể làm tổn thương nút nhĩ thất hoặc bó His, từ đó gây ra block tim hoàn toàn.
• Bệnh cơ tim: Những bệnh lý như cơ tim giãn, cơ tim phì đại hoặc các bệnh thâm nhiễm (ví dụ: Sarcoidosis, Amyloidosis) có thể lan rộng và ảnh hưởng đến cả hệ thống dẫn truyền điện của tim.
• Viêm cơ tim: Nhiễm virus hoặc vi khuẩn gây viêm cơ tim cấp tính, đặc biệt do các chủng như Coxsackievirus hoặc Parvovirus B19, có thể gây rối loạn dẫn truyền tạm thời hoặc kéo dài, dẫn đến block tim.
• Thoái hóa hệ thống dẫn truyền: Đây là nguyên nhân phổ biến ở người lớn tuổi, đặc biệt là bệnh Lenègre (thoái hóa vô căn hệ thống dẫn truyền) và bệnh Lev (xơ vữa hoặc canxi hóa hệ thống dẫn truyền). Những bệnh này thường tiến triển chậm, gây biến chứng block tim hoàn toàn.
• Tác dụng phụ của thuốc: Nhiều loại thuốc tim mạch như chẹn beta, chẹn kênh canxi (Verapamil, Diltiazem), Digoxin hoặc thuốc chống loạn nhịp.(Amiodarone, Flecainide) có thể làm chậm dẫn truyền qua nút nhĩ thất. Khi dùng phối hợp hoặc quá liều, nguy cơ gây block tim hoàn toàn sẽ tăng cao.
• Biến chứng hậu phẫu: Một số ca phẫu thuật tim, đặc biệt là sửa van hoặc dị tật tim bẩm sinh có thể làm tổn thương hệ thống dẫn truyền nếu không được kiểm soát kỹ.
• Bệnh Lyme: Trong giai đoạn viêm tim, vi khuẩn Borrelia burgdorferi có thể xâm nhập và gây ra các mức độ block tim, bao gồm cả block độ 3. Đây là một nguyên nhân ít được nghĩ đến nhưng cần được xem xét ở những vùng dịch tễ.

3. Dấu hiệu nhận biết block nhĩ thất độ 3

Với block tim hoàn toàn, các triệu chứng thường biểu hiện rõ ràng do nhịp tim quá chậm không đủ cung cấp máu cho cơ thể. Một số biểu hiện thường gặp bao gồm:

• Cảm giác mệt mỏi kéo dài, ngay cả khi không vận động nhiều.
• Chóng mặt, choáng váng hoặc ngất xỉu đột ngột, đặc biệt khi thay đổi tư thế hoặc đang hoạt động.

Block nhĩ thất độ 3 có thể gây ra chóng mặt, choáng váng hoặc ngất xỉu đột ngột

• Khó thở, nhất là khi gắng sức hoặc nằm xuống.
• Đau tức ngực, có thể do thiếu máu cơ tim thứ phát.
• Nhịp tim chậm bất thường, có thể cảm nhận khi tự bắt mạch.
• Phù chân, mắt cá chân do ứ trệ tuần hoàn kéo dài.
• Lú lẫn, giảm nhận thức, đặc biệt ở người cao tuổi.

Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, người bệnh cần được thăm khám và theo dõi điện tâm đồ càng sớm càng tốt để xác định nguyên nhân và đưa ra hướng điều trị phù hợp.

4. Phương pháp điều trị block nhĩ thất độ 3

Block nhĩ thất độ 3 là rối loạn dẫn truyền nghiêm trọng, không có khả năng tự phục hồi và tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm. Phương pháp điều trị hiệu quả và phổ biến nhất hiện nay là đặt máy tạo nhịp tim vĩnh viễn.

Phương pháp điều trị hiệu quả và phổ biến nhất hiện nay là đặt máy tạo nhịp tim vĩnh viễn

Đây là phương pháp điều trị chính, giúp kiểm soát hiệu quả block nhĩ thất độ 3. Máy tạo nhịp được cấy dưới da, gần vùng ngực trên, có chức năng phát ra xung điện mỗi khi tim đập quá chậm hoặc ngừng đập, đảm bảo tim hoạt động ổn định.

Sau khi đặt máy, người bệnh cần lưu ý:

• Tái khám định kỳ để kiểm tra hoạt động của máy, đánh giá pin và điều chỉnh thông số nếu cần.
• Tránh thiết bị có từ trường mạnh như máy hàn, thiết bị phát sóng công suất lớn, MRI (nếu không có máy tương thích). Điện thoại nên giữ cách xa vùng đặt máy.
• Theo dõi triệu chứng bất thường như ngất, khó thở, đau vùng cấy máy và liên hệ bác sĩ nếu có dấu hiệu nghi ngờ.
• Xử lý nguyên nhân tiềm ẩn: Nếu block do thuốc hoặc rối loạn điện giải, cần điều trị nguyên nhân để tránh tái phát.

Block nhĩ thất độ 3 là một dạng rối loạn nhịp tim nguy hiểm, cần được phát hiện sớm và can thiệp kịp thời để tránh những biến chứng đe dọa đến tính mạng. Nhờ sự phát triển của y học hiện đại, đặc biệt là phương pháp đặt máy tạo nhịp tim vĩnh viễn, người bệnh vẫn có thể duy trì cuộc sống khỏe mạnh.

Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu nghi ngờ mắc block nhĩ thất độ 3 hoặc cần được tư vấn thêm về các bệnh lý tim mạch, hãy liên hệ ngay với Hệ thống Y tế MEDLATEC ngay qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ và đặt lịch khám nhanh chóng.