1. Tìm hiểu về hội chứng chân không yên

1.1. Định nghĩa

hội chứng chân không yên (bệnh Willis-Ekbom) còn gọi là hội chứng chân không nghỉ. Bệnh lý này liên quan đến rối loạn thần kinh, làm xuất hiện những cơn xung động thần kinh không kiểm soát xuống chân. Kết quả là chân người bệnh luôn có Cảm giác khó chịu, đặc biệt khi ngồi hoặc nằm xuống.

Hội chứng chân không yên khá thường gặp nhưng ít người biết đến

Điều này thôi thúc họ phải đứng lên và di chuyển. Song việc di chuyển chỉ làm giảm bớt cảm giác khó chịu tạm thời, người bệnh không thể duy trì trạng thái này lâu dài.

Tình trạng rối loạn thần kinh này cũng có thể gặp ở tay nhưng hiếm hơn. Theo thống kê trên thế giới, khoảng 10% dân số mắc phải hội chứng chân không yên tại một khoảng thời gian trong đời, thường gặp hơn ở nữ giới trung niên hoặc cao tuổi. Người càng lớn tuổi mắc hội chứng này thì triệu chứng càng nặng và kéo dài hơn.

Tình trạng bứt rứt ở chân không diễn ra liên tục, thường gặp ở buổi tối hoặc ban đêm khi bạn ngồi và nằm nhiều. Đặc biệt, nó có thể xảy đến khi bạn đang ngủ, gây phá vỡ giấc ngủ. Điều này khiến người bệnh thiếu ngủ, khó khăn trong đi lại.

Người bệnh khó có thể ngồi hoặc nằm yên vì cảm giác khó chịu ở chân

Hầu hết những người bệnh mắc hội chứng chân không yên ở tình trạng nhẹ, diễn ra trong thời gian ngắn và không gây rối loạn quá lớn tới cuộc sống. Song vẫn có nhiều trường hợp bệnh tiến triển nặng, gây rối loạn giấc ngủ và ảnh hưởng đến sức khỏe, bệnh nhân có tình trạng lo lắng, trầm cảm. Nguy hiểm hơn là hội chứng lây sang các bộ phận khác trên cơ thể như cánh tay, diễn ra ngày càng nhiều và kéo dài.

1.2. Nguyên nhân gây bệnh

Hiện nay, vẫn chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây bệnh lý thần kinh hội chứng chân không nghỉ này, song các nhà khoa học đã xác định được các yếu tố nguy cơ bao gồm:

Di truyền

Hội chứng chân không nghỉ có mối quan hệ đặc biệt với yếu tố di truyền. Có tới 50% số bệnh nhân mắc Willis-Ekbom trong gia đình có ít nhất 1 người từng mắc bệnh. 1 trong các nhiễm sắc thể được xác định gây ra Willis-Ekbom đã được xác định.

Phụ nữ mang thai

Thay đổi hormone tạm thời trong cơ thể phụ nữ mang thai được xác định làm tăng nguy cơ mắc hội chứng chân không nghỉ và làm bệnh nặng hơn nếu đã mắc từ trước. Phần lớn phụ nữ mang thai gặp phải Willis-Ekbom ở 3 tháng cuối thai kỳ, nó xảy ra không thường xuyên và thường biến mất khoảng 1 tháng sau khi sinh.

Tinh thần và chế độ ăn uống

Căng thẳng, stress tinh thần kéo dài khiến hội chứng chân không yên diễn tiến nặng hơn. Chế độ ăn và môi trường sống cũng có tác động nhất định đến bệnh lý này ở nhiều người.

Bệnh thần kinh ngoại vi làm tăng nguy cơ mắc hội chứng chân không yên

Bệnh thần kinh ngoại vi

Tổn thương thần kinh ngoại vi (bàn chân, bàn tay) hay bệnh lý mạn tính như tiểu đường, nghiện rượu gây ảnh hưởng đến cân bằng dopamin của hệ thần kinh, tác động đến kiểm soát cử động cơ và là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc hội chứng chân không yên.

Thiếu hụt sắt

Những người có tiền sử chảy máu dạ dày, ruột, thiếu máu thiếu sắt, ra nhiều kinh nguyệt, rối loạn tập trung,… cũng có khả năng bị hội chứng chân không yên cao hơn.

Người bị cả hội chứng chân không yên và các bệnh lý liên quan sẽ có xu hướng tiến triển bệnh nặng hơn, cần điều trị kết hợp để giảm triệu chứng bệnh.

2. Triệu chứng và tiến triển của hội chứng chân không yên

Cảm giác đặc trưng của hội chứng chân không yên:

• Cảm giác vô cùng khó chịu ở chân và bị thôi thúc phải di chuyển chân để làm giảm cảm giác này.

• Khi nghỉ ngơi, nhất là lúc nằm hoặc ngồi chân cảm giác rất khó chịu, ngứa, đau như kim đâm, lổm ngổm ở chân.

Đặc điểm nhận biết của cảm giác này bao gồm:

• Muốn cử động: Khi ngồi dậy hoặc cử động, cảm giác của hội chứng chân không yên sẽ giảm. Việc lắc nhẹ chân, cẳng chân, bước trên sàn nhà, đi bộ hoặc tập luyện sẽ giúp người bệnh chống lại cảm giác khó chịu.

• Khởi phát khi không hoạt động: triệu chứng bệnh dễ khởi phát sau khi ngồi hoặc nằm lâu như: nằm ngủ, ngồi trong xe ô tô, rạp chiếu phim, máy bay,…

• Cảm giác nặng hơn vào buổi tối: Hội chứng chân không yên sẽ biểu hiện rõ nét nhất và buổi tối.

Cảm giác khó chịu có thể lan sang tay

• Gây khó chịu suốt đêm: hội chứng chân không yên gây những cử động chân (rung giật cơ) khi ngủ, người bệnh có thể tỉnh giấc hoặc không biết gì nhưng gây ảnh hưởng đến người nằm chung.

Triệu chứng sẽ nặng hơn theo tiến triển bệnh, ban đầu người mắc hội chứng chân không yên chỉ gặp phải triệu chứng khó chịu trong thời gian ngắn. Tuy nhiên khi bệnh nặng hơn, triệu chứng cũng xảy ra thường xuyên và cường độ cao, gây mất ngủ, tàn phế.

3. Chẩn đoán và điều trị hội chứng chân không yên

Do là bệnh lý thần kinh nên việc chẩn đoán hội chứng chân không yên chủ yếu thông qua khám lâm sàng và mô tả triệu chứng. Bệnh nhân có thể được yêu cầu xét nghiệm máu và thực hiện các chẩn đoán khác để loại trừ nguyên nhân. Nếu bệnh nặng, nhập viện để bác sĩ theo dõi giấc ngủ, triệu chứng trong thời gian dài giúp việc chẩn đoán và tìm biện pháp điều trị tốt hơn.

Mục tiêu của điều trị hội chứng chân không yên là làm giảm triệu chứng để người bệnh có giấc ngủ ngon, ngăn ngừa biến chứng tàn phế. Có hai biện pháp điều trị là dùng thuốc và điều trị tại nhà, hiện nay bệnh nhân thường được chỉ định phối hợp cả hai phương pháp.

Người mắc bệnh nhẹ thường chỉ cần điều trị tại nhà

Nếu việc điều trị không đạt hiệu quả, bệnh nhân cần tới khám chuyên sâu với các bác sĩ nội thần kinh hoặc chuyên gia điều trị rối loạn giấc ngủ để giải quyết sớm. Ngoài ra, người bệnh cần tránh sử dụng caffein, rượu, thuốc lá và các chất kích thích thần kinh khác, chúng sẽ khiến bệnh tình thêm trầm trọng hơn.

Nếu đang gặp phải bệnh lý hội chứng chân không yên, hãy sớm tới khám tại cơ sở y tế chuyên khoa uy tín như Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. Hotline MEDLATEC tư vấn phục vụ người dân khám chữa bệnh 24/24 giờ - 1900 56 56 56.