ThS.BSNT Trương Quốc Thanh cung cấp những thông tin y khoa hữu ích xoay quanh giá trị xét nghiệm MSI trong ung thư đại trực tràng, nội mạc tử cung và các loại u đặc khác

Tính cấp thiết của xét nghiệm MSI trong hỗ trợ chẩn đoán và điều trị ung thư

Theo GLOBOCAN 2022, ung thư đại trực tràng xếp thứ 4 về tỷ lệ mắc và thứ 5 về tử vong tại Việt Nam, sau ung thư vú, gan, phổi và dạ dày. Ung thư nội mạc tử cung là loại ung thư phổ biến thứ 6 ở phụ nữ toàn cầu. Lối sống hiện đại như chế độ ăn nhiều thịt đỏ, ít chất xơ, thiếu vận động… góp phần làm gia tăng tỷ lệ ung thư, đặc biệt ở người dưới 50 tuổi. Trong bối cảnh bệnh lý ung bướu ngày càng phức tạp, hiểu về sinh học phân tử, đặc biệt là khái niệm vi vệ tinh, bất ổn định vi vệ tinh và xét nghiệm MSI giúp chúng ta có góc nhìn chuyên sâu, từ đó làm nền tảng để xác định và hỗ trợ điều trị ung thư chính xác. 

Vi vệ tinh là các đoạn DNA ngắn, lặp lại nhiều lần (như chuỗi CACACA), giúp duy trì ổn định gen. Khi hệ thống sửa chữa sai lệch DNA (MMR) suy giảm – gồm các protein MLH1, MSH2, MSH6, PMS2, vi vệ tinh bị thay đổi chiều dài, gây bất ổn vi vệ tinh (MSI), làm tích lũy đột biến và tăng nguy cơ ung thư. Theo đó, xét nghiệm MSI có khả năng kiểm tra chức năng các protein này để phát hiện MSI, hỗ trợ chẩn đoán và định hướng điều trị ung thư.

Theo thống kê, MSI xuất hiện ở 10-15% ung thư đại trực tràng, 20-30% ung thư nội mạc tử cung và 5-10% ung thư dạ dày. Các khối u MSI-H (MSI cao) nhạy với liệu pháp miễn dịch như pembrolizumab và nivolumab, mang lại hiệu quả vượt trội so với hóa trị. Bằng cách phát hiện MSI và sàng lọc hội chứng Lynch - rối loạn di truyền làm tăng nguy cơ ung thư, xét nghiệm MSI là công cụ thiết yếu, giúp chẩn đoán sớm, cá thể hóa điều trị và cải thiện tiên lượng bệnh nhân.

Các phương pháp xét nghiệm MSI

Theo ThS.BSNT Trương Quốc Thanh - Phó Giám đốc Trung tâm Giải phẫu bệnh, Hệ thống Y tế MEDLATEC: để phát hiện bất ổn định vi vệ tinh và đánh giá chức năng MMR, có ba phương pháp chính được sử dụng phổ biến, mỗi phương pháp đều có ưu và nhược điểm riêng:

1. Multiplex PCR

• Nguyên lý: Sử dụng 5 điểm đánh dấu DNA (BAT25, BAT26, D2S123, D5S346, D17S250) theo khuyến nghị của Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (NCI) để xác định tình trạng MSI.
• Ưu điểm: Độ nhạy và đặc hiệu cao, phân biệt được các mức độ MSI - có ý nghĩa tiên lượng trong điều trị các bệnh lý ung thư (MSI-H: MSI cao, MSI-L: MSI thấp, MSS: ổn định vi vệ tinh).
• Nhược điểm: Yêu cầu mẫu mô bình thường để đối chứng, không xác định được cụ thể protein nào bị mất.
• Ứng dụng: Là tiêu chuẩn vàng trong đánh giá MSI, thường kết hợp với hóa mô miễn dịch để tăng độ chính xác.

2. Next-Generation Sequencing (NGS)

• Nguyên lý: Phân tích hàng trăm loci vi vệ tinh trong toàn bộ hệ gene, sử dụng thuật toán để tính toán mức độ bất ổn.
• Ưu điểm: Độ nhạy cao, không cần mẫu mô bình thường, phát hiện đồng thời MSI và các đột biến gene khác (TP53, BRAF…).
• Nhược điểm: Chi phí cao, yêu cầu hệ thống và phân tích tin sinh học phức tạp.
• Ứng dụng: Phù hợp cho các trung tâm lớn với nguồn lực mạnh, đặc biệt trong nghiên cứu và điều trị cá thể hóa.

3. Hóa mô miễn dịch (IHC)

Nhuộm hóa mô miễn dịch sử dụng kháng thể để nhận diện

• Nguyên lý: Sử dụng kháng thể đặc hiệu để phát hiện biểu hiện của các protein MMR (MLH1, MSH2, MSH6, PMS2) trên mô khối u. Mất biểu hiện của bất kỳ protein nào thì nghi ngờ đột biến gene tương ứng.
• Ưu điểm: Chi phí thấp, kết quả nhanh, xác định chính xác gene bị bất hoạt, hỗ trợ định hướng tư vấn di truyền.
• Nhược điểm: Có thể bỏ sót các trường hợp protein biểu hiện bình thường nhưng mất chức năng (false negative).
• Ứng dụng: Thường kết hợp với Multiplex PCR để đánh giá toàn diện tình trạng MSI. Chỉ định với các trường hợp ung thư đại trực tràng, ung thư dạ dày và ung thư nội mạc tử cung.

Giá trị lâm sàng của xét nghiệm MSI

ThS.BSNT Trương Quốc Thanh - Phó Giám đốc Trung tâm Giải phẫu bệnh, Hệ thống Y tế MEDLATEC cho biết: Tại Hệ thống Y tế MEDLATEC, xét nghiệm MSI được áp dụng và đã chứng minh giá trị trên nhiều ca lâm sàng. Chuyên gia nhấn mạnh ba giá trị cốt lõi trong quản lý và điều trị ung thư đại trực tràng, nội mạc tử cung và các u đặc mà xét nghiệm MSI mang lại:

• Tiên lượng bệnh

Các khối u có MSI cao (MSI-H) thường có tiên lượng tốt hơn so với các khối u ổn định vi vệ tinh (MSS), do phản ứng miễn dịch chống lại khối u được tăng cường.

• Định hướng điều trị cá thể hóa

Tình trạng MSI ảnh hưởng trực tiếp đến lựa chọn phương pháp điều trị: Các khối u MSI-H ít đáp ứng với hóa trị liệu dựa trên fluorouracil (5-FU) nhưng nhạy với các thuốc miễn dịch như pembrolizumab và nivolumab.

• Sàng lọc hội chứng Lynch

Xét nghiệm MSI là công cụ quan trọng trong việc sàng lọc hội chứng Lynch, một nguyên nhân di truyền liên quan đến ung thư đại trực tràng, nội mạc tử cung và nhiều loại ung thư khác. Phát hiện sớm hội chứng Lynch giúp quản lý bệnh nhân hiệu quả và hỗ trợ tư vấn di truyền cho gia đình, giảm nguy cơ ung thư ở các thế hệ sau.

Những thông tin hữu ích từ hội thảo không chỉ giúp bác sĩ cập nhật kiến thức, ứng dụng xét nghiệm MSI vào thực hành khám chữa bệnh hiệu quả hơn, mà còn nâng cao nhận thức của người dân về vai trò của xét nghiệm này, góp phần cải thiện chất lượng chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa ung thư. 

Hệ thống Y tế MEDLATEC với gần 30 năm kinh nghiệm hiện là địa chỉ uy tín được đông đảo người dân ở các các tỉnh thành trên cả nước lựa chọn kiểm tra, tầm soát bệnh lý đa chuyên khoa nói chung. 

Trung tâm Giải phẫu bệnh, Hệ thống Y tế MEDLATEC 

Đồng hành cùng người dân trong cuộc chiến giành lợi thế trước mối đe dọa mang tên ung thư, Hệ thống Y tế MEDLATEC với việc sở hữu đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, Trung tâm Giải phẫu bệnh đạt chuẩn quốc tế (ISO 15189:2022 và CAP), cùng với hệ thống trang thiết bị hiện đại có năng lực thực hiện đầy đủ các xét nghiệm giải phẫu bệnh, đảm bảo kết quả nhanh chóng, chính xác. Bên cạnh đó, đơn vị đáp ứng thực hiện các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh, thăm dò chức năng chuyên sâu hỗ trợ chẩn đoán.

Mọi thông tin về chăm sóc sức khỏe tại MEDLATEC, người dân có thể liên hệ đến hotline 1900 56 56 56 để được tư vấn và hỗ trợ sớm nhất.