1. Chế độ dinh dưỡng quan trọng như thế nào đối với người chấn thương sọ não?

Mức độ chấn thương sọ não ở mỗi người bệnh là khác nhau, nó có thể là những tổn thương riêng lẻ hoặc phối hợp giữa tổn thương nhu mô não, hộp sọ, chảy máu dưới màng cứng, xuất huyết dưới nhện, xuất huyết não,..

Người bị chấn thương sọ não có thể gặp nguy hiểm đến tính mạng

Chấn thương sọ não là một trong những nguyên nhân gây tử vong cao. Khả năng hồi phục của hệ thần kinh trung ương sau chấn thương sọ não là vấn đề rất khó có thể dự đoán vì còn phụ thuộc vào mức độ tổn thương, vị trí chấn thương và thời gian được cấp cứu. Dù đã được các bác sĩ điều trị hồi sức tích cực nhưng bệnh nhân vẫn có thể phải đối mặt với nhiều di chứng do chấn thương sọ não gây ra và cần rất nhiều thời gian để chăm sóc, phục hồi chức năng. 

Người bệnh cần được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau, trong đó vai trò của chế độ dinh dưỡng dành cho người bệnh chấn thương sọ não cũng rất quan trọng. Người bệnh cần được bổ sung dinh dưỡng đầy đủ và đúng cách để hạn chế tình trạng tiêu hao năng lượng và dị hóa khối cơ. Khi khối lượng cơ của cơ thể mất đi khoảng 30%, người bệnh sẽ có nguy cơ tử vong cao. Ở bệnh nhân chấn thương sọ não, nhu cầu năng lượng mà cơ thể người bệnh tiêu hao trong ngày có thể tăng lên 120 đến 140%. Do đó, cần bổ sung thêm 15-20% lượng đạm cho người bệnh. 

2. Những món ăn bổ não cho người chấn thương sọ não

Một số món ăn có thể giúp người bệnh tăng cường bổ sung dưỡng chất và giúp bệnh nhân phục hồi tốt hơn sau chấn thương. Dưới đây là những món ăn bổ não cho người chấn thương sọ não: 

- Những món ăn được chế biến từ các loại thực phẩm có chứa nhiều chất chống oxy hóa, chẳng hạn như các loại hạt (hạt dẻ, hạt hạnh nhân,...), xoài, kiwi, quả bơ, đu đủ, rau chân vịt, súp lơ xanh, rau cải xanh, dầu thực vật, súp lơ, ớt chuông, cà chua,...

Thịt bò nạc là thực phẩm phù hợp với người bị chấn thương sọ não

- Những món ăn có chứa các amino acid mạch nhánh, chẳng hạn như bò nạc, cá ngừ, ức gà, cá hồi, sườn bò, cá rô phi, đậu phộng, trứng,... để kích thích quá trình sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh. 

- Những món ăn có chứa choline như lòng đỏ trứng gà, gan các loại động vật, trứng, sữa,.... Nhờ có choline, quá trình tổng hợp Phosphattidylcholine - một thành phần của màng tế bào sẽ hiệu quả hơn.

- Những món ăn có chứa nhiều creatine, chẳng hạn như thịt bò, thịt lợn, thịt gà,... Creatine giống như hợp chất amino acid, có vai trò rất quan trọng trong việc sản sinh năng lượng của tế bào và mô cơ thể. 

- Những món ăn có chứa nhiều magie như cá, bơ, chanh leo, các loại hạt, socola đen,... Magie là một khoáng chất quan trọng trong quá trình vận chuyển các chất qua hàng rào tế bào, góp phần điều chỉnh các hoạt động dẫn truyền thần kinh. Không những vậy, dưỡng chất này cũng rất quan trọng đối với hoạt động của mạch máu não, giúp tăng cường dòng chảy máu lên não bộ. 

Người bệnh nên được bổ sung các món ăn chế biến từ cá hồi

- Những món ăn có chứa nhiều chất béo omega-3 như cá mòi, cá hồi, cá ngừ, cá basa, hạt hướng dương, hạt óc chó,.... Lượng omega-3 có trong những món ăn này sẽ giúp các ty thể - cỗ máy sản sinh năng lượng của tế bào hoạt động hiệu quả hơn. Không những vậy, omega-3 có thể làm giảm tình trạng oxy hóa các chất và hạn chế việc sản sinh ra các gốc oxy hóa tự do. 

- Những món ăn có chứa nhiều kẽm chẳng hạn như thịt bò, lòng đỏ trứng, sò, hạt điều, sữa bột tách béo,... Kẽm là một loại khoáng chất quan trọng và cần thiết đối với hoạt động của hơn 80 enzyme khác nhau trong hệ thần kinh trung ương. Nếu người bệnh chấn thương sọ não không được cung cấp đủ lượng kẽm cần thiết, cơ thể sẽ bị tổn về thần kinh nghiêm trọng.

Ngoài những món ăn bổ não cho người chấn thương sọ não, người chăm sóc bệnh nhân cũng cần lưu ý tránh cho người bệnh sử dụng một số loại thực phẩm sau như thực phẩm chế biến sẵn, nước ngọt, nước có gas, các loại bánh kẹo, mỡ động vật, đồ ăn chiên xào,...

3. Nguyên tắc dinh dưỡng và gợi ý thực đơn cho người bệnh 

Dưới đây là nguyên tắc dinh dưỡng cho bệnh nhân chấn thương sọ não và gợi ý cụ thể về thực đơn các bữa ăn cho người bệnh: 

- Nguyên tắc dinh dưỡng: Người bệnh cần bổ sung dinh dưỡng theo nguyên tắc sau: 

+ Năng lượng cần bổ sung là từ 30 - 35 kcal/kg cân nặng thực /ngày. Nếu bệnh nhân không có bệnh lý nặng, có thể nuôi ăn sớm từ 24 đến 48h sau phẫu thuật.

+ Lượng protein cần bổ sung trong một ngày là khoảng 1.2 - 1.5g/kg cân nặng.

+ Lipid cần được bổ sung với tỷ lệ khoảng 25 - 30% tổng số năng lượng cả ngày, ưu tiên chất béo tốt (dầu thực vật, cá béo chứa omega-3).

+ Glucid chiếm khoảng 50 - 60% tổng năng lượng, ưu tiên ngũ cốc nguyên hạt, hạn chế đường đơn.

+ Người bệnh cũng cần được cung cấp đủ vitamin và muối khoáng, đặc biệt là vitamin nhóm B, vitamin C, vitamin E, magie, kẽm và sắt, vì chúng có vai trò quan trọng trong phục hồi chức năng não bộ và tăng sức đề kháng.

- Thực đơn mẫu dành cho người bị chấn thương sọ não trong giai đoạn bệnh nhân có thể ăn uống bằng đường miệng:

+ Bữa sáng: Phở bò (gồm 150g bánh phở và 30g thịt bò cùng với nước hầm xương và rau thơm). Bữa phụ sáng khoảng 200ml sữa. 

+ Bữa trưa: Một chén cơm (150g gạo), 100g cá trắm sốt cà chua, nửa bìa đậu phụ, cải xanh luộc. Bữa phụ chiều: 2 múi bưởi.

+ Bữa tối: Một chén cơm (150g gạo), ức gà ta hầm nấm hương (120g ức gà), súp lơ xào thịt lợn (200g súp lơ và 45g thịt lợn). Bữa phụ tối: 1 quả cam vừa. 

Trên đây là những gợi ý về những món ăn bổ não cho người chấn thương sọ não và gợi ý thực đơn mẫu trong một ngày dành cho người bệnh. Tuy nhiên, những thông tin này chỉ mang tính tham khảo, các bác sĩ chỉ định về dinh dưỡng tùy theo tình trạng sức khỏe của người bệnh. Người chăm sóc nên tham khảo ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng để lên thực đơn phù hợp cho người bị chấn thương sọ não. Lưu ý nên cho người bệnh ăn những món mềm, nhuyễn và dễ nuốt. 

Nếu còn thắc mắc và cần tư vấn thêm cũng như đặt lịch kiểm tra sức khỏe tại Hệ thống Y tế MEDLATEC, quý khách vui lòng liên hệ đến tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ nhanh chóng.