1. Bệnh viêm mũi dị ứng theo y học cổ truyền 

Theo y học cổ truyền (YHCT), viêm mũi dị ứng không có bệnh danh riêng mà được gọi tên theo các triệu chứng bệnh: chứng Tỵ uyên (Tỵ là mũi, uyên là bệnh mãn tính kéo dài), hay chứng Tỵ cừu (chảy nước mũi), Tỵ tắc (nghẹt mũi). 

Nguyên nhân của bệnh thường do cảm phải ngoại tà (phong hàn xâm nhập), kết hợp với công năng tạng phủ (chủ yếu là Phế, Tỳ) suy yếu gây mất cân bằng âm dương, Phế khí hư làm sức đề kháng giảm, dễ sinh bệnh. Do đó, điều trị viêm mũi dị ứng bằng đông y phải dựa trên các nguyên tắc chính: 

• Bồi bổ chính khí, tăng cường chức năng tạng phủ (nhất là tạng Phế, Tỳ), cân bằng âm dương, nâng cao chính khí và lưu thông khí huyết. 
• Khu phong tán hàn để đẩy ngoại tà ra ngoài, thông khiếu trừ đàm (giúp thông mũi xoang) kết hợp với thẩm thấp thanh nhiệt, giải độc, kháng viêm và kháng khuẩn để cải thiện tình trạng viêm nhiễm. 

Thuốc đông y trị viêm mũi dị ứng ngày càng được nhiều người lựa chọn bởi tính hiệu quả, an toàn và không gây nhiều tác dụng phụ 

2. Các vị thuốc Đông y trị viêm mũi dị ứng

Có nhiều vị thuốc có tác dụng trong việc điều trị viêm mũi dị ứng, có thể kể đến như: 

2.1. Kinh giới 

Kinh giới hay còn gọi là bạch tô, khương giới, giả tô,… là vị thuốc y học cổ truyền có tính ôn, quy kinh can, phế. Tác dụng của kinh giới giúp giải biểu, khu phong, tuyên độc, chuyên điều trị các bệnh liên quan đến cảm mạo phong hàn, phong nhiệt gây mụn nhọt, bệnh lý dị ứng. 

Cách dùng: 

• Kinh giới có thể làm gia vị để ăn sống, salad trộn, dùng làm món ăn trong gia đình hàng ngày. 
• Kinh giới hãm nước uống, 10 – 15g lá tươi hãm nước uống mỗi ngày. 
• Hay kinh giới kết hợp các vị thuốc khác sắc uống. Các vị: Kinh giới 12g, cây ngũ sắc 08g, lá cối xay 12g, bạc hà 12g, húng quế 8g. Sắc uống chia 2 lần uống, uống ấm sau ăn 30 phút.

2.2. Tía tô 

Tía tô cũng là một thảo dược quen thuộc dùng làm thuốc đông y trị viêm mũi dị ứng. Tía tô vị cay, tính ấm, quy kinh phế, tỳ, tác dụng phát tán phong hàn, lý khí khoan hung. Tía tô thường được dùng để điều trị các triệu chứng bệnh viêm mũi dị ứng, hen suyễn, ho, tê thấp. 

Cách dùng: 

• Tía tô dùng làm rau ăn sống, salad trộn hoặc gia vị trong các món súp, cháo để giải cảm. 
• Trà tía tô: 10 – 15g lá tía tô hãm nước uống hàng ngày. Có thể thêm 1 – 2 lát gừng để tăng tác dụng làm ấm cơ thể. 
• Thuốc xông mũi: Tía tô 10 – 15g, hương nhu 10g, hoắc hương 10g,… Đem đun sôi rồi xông hơi mũi trong 10 – 15 phút. 

2.3. Tân di 

Tân di có vị cay, tính ôn, quy vào kinh Phế và Vị, giúp thông khiếu, tán phong hàn, tiêu viêm, giảm nghẹt mũi do bệnh viêm mũi dị ứng. Theo các nghiên cứu dược lý, tân di chứa nhiều tinh dầu cineol giúp kháng viêm, kháng khuẩn và thông mũi hiệu quả.

Cách dùng: Dùng 6 - 12g sắc nước uống hoặc tán bột trộn mật ong để uống mỗi ngày. 

2.4. Ké đầu ngựa 

Ké đầu ngựa hay được quen gọi với tên thương nhĩ tử, là vị thảo dược có vị cay, đắng, tính ấm, quy kinh phế. Thương nhĩ tử có tác dụng phát tán phong hàn, chỉ thống (giảm đau), chủ trị trong các bệnh về viêm mũi xoang, viêm mũi dị ứng, ho,…

Cách dùng: 

• Tán bột: Dùng lượng thích hợp thương nhĩ tử, sao thơm đến khi có màu xám rồi tán thành bột mịn. Pha uống ngày 3 lần, mỗi lần 3g liên tục trong 2 tuần. 
• Sắc thuốc thang: Bài thuốc Thương nhĩ tán gồm ké đầu ngựa 8g, tân di 15g, bạch chỉ 30g. Đem sắc uống ngày 01 thang, chia sáng - tối. 

Thương nhĩ tử chủ trị trong các bệnh về viêm mũi xoang, viêm mũi dị ứng, ho,… 

2.5. Cây cóc mẳn 

Vị thuốc đông y trị viêm mũi dị ứng còn có cây cóc mẳn. Đây là vị thuốc có tác dụng tốt trong việc đẩy lùi ngoại tà (phong hàn thấp), nâng cao chính khí cơ thể. Do đó, có thể sử dụng trong các trường hợp cảm mạo, hen suyễn, ho, viêm họng, viêm mũi dị ứng,… Các nghiên cứu hiện đại cũng chứng minh cóc mẳn có tác dụng giảm ho, long đờm và chống dị ứng. 

Cách dùng: 

• Cóc mẳn tươi vò nát, đưa lên mũi, hít vào gây hắt hơi. Thực hiện mỗi ngày 2 – 3 lần. 
• Cóc mẳn, tân di hoa sắc lấy nước đặc. Dùng nước nhỏ mũi ngày 3 – 4 lần. 

3. Một số bài thuốc y học cổ truyền trị viêm mũi dị ứng

Bên cạnh các vị thuốc đông y, các bài thuốc y học cổ truyền có nhiều tác dụng tốt trong việc giảm triệu chứng bệnh, tăng cường miễn dịch và giảm nguy cơ tái phát bệnh. Tuỳ từng triệu chứng, thể bệnh lâm sàng mà có các bài thuốc khác nhau, đồng thời, thầy thuốc có thể gia giảm tuỳ theo từng người bệnh, tình trạng bệnh. Dưới đây là một số bài thuốc tham khảo: 

3.1. Bài Ngọc bình phong tán kết hợp Quế chi thang

Thành phần: Hoàng kỳ 16g, phòng phong 6g, bạch truật 8g, quế chi 8g, bạch thược 12g, gừng 2g, đại táo 6g. Tất cả các vị đem sắc uống ngày 01 thang, chia sáng - chiều. 

Gia giảm theo triệu chứng bệnh, nếu chảy nước mũi nhiều gia thêm Ma hoàng 4g, tế tân 6g. Nếu có biểu hiện đoản khí đoản hơi, người mệt thêm đẳng sâm 16g, kha tử 6g. 

3.2. Bài Thương nhĩ tử tán

Thành phần: thương nhĩ tử (ké đầu ngựa) 7g, tân di 15g, bạch chỉ 30g, bạc hà 1.5g. Đem sấy hoặc phơi khô, tán bột mịn uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 6g. Hoặc đem sắc thành thuốc thang uống ngày 1 thang, chia 2 lần.

Bài Thương nhĩ tử tán thường dùng cho những bệnh nhân viêm mũi dị ứng kèm sợ gió sợ lạnh, gặp lạnh thường phát bệnh, triệu chứng ngứa mũi, hắt hơi, chảy nước mũi, nghẹt mũi, lưỡi nhợt, rêu trắng. 

Bài thuốc đông y trị viêm mũi dị ứng 

3.3. Bài Tiểu thanh long thang 

Thành phần: ma hoàng 12g, quế chi 12g, bán hạ 12g, tế tân 6g, bạch thược 12g, can khương 12g, cam thảo 6g, ngũ vị 6g. Sắc uống ngày 01 thang, chia làm 3 lần uống trong ngày.

Bài thuốc đông y Tiểu thanh long thang phù hợp cho những người có bệnh mãn tính như viêm phế quản mãn tính, viêm mũi dị ứng hay tái phát, hen phế quản,… 

3.4. Bài thuốc xông mũi

Thành phần: tân di 10g, bạc hà 5g, kinh giới 6g, lá bưởi 10g, gừng 3 lát. Đun sôi các vị thuốc với 1 lít nước, dùng khăn trùm đầu xông mũi khoảng 10 - 15 phút. Thực hiện 2-3 lần/tuần để giảm nghẹt mũi.

4. Lưu ý khi dùng thuốc đông y trị viêm mũi dị ứng

• Mặc dù thuốc đông y an toàn, ít tác dụng phụ nhưng bạn cần tham khảo ý kiến các bác sĩ trước khi sử dụng. 
• Tuân thủ đúng liều lượng thuốc, tránh tình trạng quá liều hay tự ý phối hợp thuốc, ngưng thuốc khi chưa có chỉ định bác sĩ. 
• Hiệu quả thuốc đông y thường chậm, cần kiên trì sử dụng ít nhất 1 – 2 tuần để thấy rõ tác dụng. 
• Để thuốc đạt hiệu quả tốt, cần kết hợp với chế độ dinh dưỡng cân bằng, tập luyện nâng cao đề kháng và lối sống lành mạnh. 
• Tránh các yếu tố gây kích ứng như phấn hoa, lông động vật, bụi,… có thể làm nặng thêm triệu chứng viêm mũi dị ứng. 
• Thường xuyên dọn dẹp không gian sống để loại bỏ các tác nhân có nguy cơ gây dị ứng. 
• Không tự ý phối hợp thuốc nếu chưa có chỉ định từ thầy thuốc Đông y.

Cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng các thuốc đông y trị viêm mũi dị ứng 

Viêm mũi dị ứng tuy không nguy hiểm nhưng gây khó chịu và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Sử dụng các bài thuốc Đông y không chỉ giúp cải thiện triệu chứng mà còn tăng cường miễn dịch, hạn chế tái phát. Việc lựa chọn và sử dụng đúng vị thuốc, kết hợp chế độ sinh hoạt hợp lý sẽ giúp bạn kiểm soát bệnh một cách hiệu quả và an toàn.

Nếu bạn đang có những biểu hiện của viêm mũi dị ứng, hay đến kiểm tra và thăm khám tại cơ sở y tế - Hệ thống Y tế MEDLATEC. Chúng tôi với 29 năm hoạt động, sở hữu Trung tâm Xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế ISO 15189:2012 và là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam nhận chứng chỉ CAP của Hội Bệnh học Hoa Kỳ. Cùng đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, MEDLATEC cam kết mang đến dịch vụ xét nghiệm, chẩn đoán và điều trị viêm mũi dị ứng chất lượng cao. Để được tư vấn thêm, vui lòng liên hệ hotline 1900 56 56 56.