1. Những nguyên nhân gây tắc mạch mạc treo

Mạc treo là một nếp gấp mô có chứa mạch máu, mạch bạch huyết, dây thần kinh và mô mỡ, có chức năng treo và giữ ruột tại vị trí cố định trong ổ bụng nhằm đảm bảo cho ruột luôn ở vị trí cố định, từ đó phòng tránh được nguy cơ xoắn ruột hay vướng ruột. Đồng thời, mạch mạc treo cũng đảm nhiệm chức năng cung cấp máu cho ruột. 

Tình trạng động mạch mạc treo bị hẹp hay tắc có thể khiến cho lưu lượng máu đến ruột bị giảm, thậm chí mất hoàn toàn. Nếu không được phát hiện và xử trí sớm, tình trạng này có thể dẫn đến hoại tử, viêm ruột, đồng thời vi khuẩn có thể xâm nhập vào máu cũng như một số cơ quan khác gây nhiễm trùng, nhiễm độc nghiêm trọng, thậm chí gây tử vong. 

Các yếu tố làm tăng nguy cơ tắc mạch mạc treo bao gồm:

- Do cục máu đông từ vị trí khác di chuyển đến khiến động mạch mạc treo bị tắc nghẽn: Đây là vấn đề rất thường gặp ở những bệnh nhân có vấn đề về van tim, bị rung nhĩ, xơ vữa động mạch hay có những khối u ở động mạch chủ.

Cục máu đông từ nơi khác di chuyển đến cũng có thể gây tắc mạch mạc treo

- Do viêm động mạch, xơ vữa động mạch, hay phình tách động mạch: Đây cũng có thể là hậu quả do những chấn thương gây ra hoặc do kết quả của viêm xơ loạn sản mạch máu hoặc thói quen lạm dụng ma túy.

- Ngoài tắc mạch do 2 nguyên nhân trên, còn có một thể đặc biệt gọi là thiếu máu mạc treo. Nguyên nhân là do hạ huyết áp và dùng thuốc co mạch. 

2. Chẩn đoán tắc mạch mạc treo bằng cách nào?

Biểu hiện tắc mạch mạc treo dễ gây nhầm lẫn với những vấn đề bất thường khác trong ổ bụng, chẳng hạn như tình trạng viêm ruột, viêm dạ dày, viêm tụy cấp, viêm phúc mạc,... nên chẩn đoán bệnh rất khó khăn. Do đó, bạn không nên chủ quan với bất cứ dấu hiệu bất thường nào và cần nhanh chóng đi khám để được bác sĩ chẩn đoán bệnh. 

Một số triệu chứng mà người bệnh bị tắc mạch mạc treo có thể gặp phải như sau: 

Đau bụng có thể là triệu chứng của bệnh tắc mạch mạc treo

- Người bệnh bị đau bụng dữ dội và đột ngột. 

- Chướng bụng, nôn.

- Lẫn máu trong phân, đi ngoài nhiều lần.

- Sốt cao. 

Những trường hợp nghiêm trọng và không được xử trí sớm, bệnh nhân có thể gặp phải những biến chứng nguy hiểm. Chẳng hạn, khi những đoạn ruột không được cung cấp đủ máu để nuôi dưỡng, chúng có thể bị hoại tử, nhiễm khuẩn, nhiễm trùng máu. Từ đó, những cơ quan trong cơ thể như tim, phổi,... có thể bị suy giảm chức năng nghiêm trọng. Đặc biệt, gan của người bệnh cũng có thể bị tổn thương nặng do các độc tố tích tụ trong cơ thể. 

Nếu chỉ dựa vào những triệu chứng lâm sàng, việc chẩn đoán sẽ vô cùng khó khăn. Do đó, nếu nghi ngờ bệnh, các bác sĩ thường chỉ định người bệnh thực hiện một số phương pháp chẩn đoán như sau: 

- Xét nghiệm D-dimer để phát hiện huyết khối. D-dimer có thể hỗ trợ loại trừ chẩn đoán nếu âm tính, nhưng không đủ giá trị để khẳng định tắc mạch nếu dương tính do tính đặc hiệu thấp.

- Xét nghiệm nồng độ lactate trong máu.

- Chụp X-quang bụng, chụp CT hoặc siêu âm doppler: Kết quả hình ảnh từ phương pháp này có thể giúp các bác sĩ quan sát kỹ hơn ổ bụng của bệnh nhân, phát hiện bất thường và đánh giá khái quát tình trạng mà người bệnh đang gặp phải. Chụp CT là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán xác định tắc mạch mạc treo vì nó có thể phát hiện trực tiếp vị trí tắc mạch và tình trạng thiếu máu ruột. 

- Chụp cộng hưởng từ mạch máu, cắt lớp đa dãy, hoặc nội soi trong những trường hợp cần thiết để có đầy đủ dữ liệu và đưa ra kết luận chẩn đoán chính xác nhất. Trong đó, nội soi ổ bụng thường chỉ được chỉ định trong một số ca mơ hồ hoặc khi cần khảo sát tổn thương hoại tử mà hình ảnh học không rõ.

- Phẫu thuật thám sát trong chẩn đoán tắc mạch mạc treo: Như đã nêu trên, các triệu chứng của bệnh không rõ ràng, vì thế nhiều trường hợp bệnh được chẩn đoán muộn và gặp phải những biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong. 

Phẫu thuật thám sát chỉ được chỉ định khi không thể chẩn đoán bằng các phương pháp hình ảnh, hoặc bệnh nhân đã có dấu hiệu viêm phúc mạc, thủng ruột. 

Phẫu thuật là cách để kiểm tra tình trạng ổ bụng và chẩn đoán bệnh hiệu quả

Ở những trường hợp tắc mạch mạc treo, ruột thường đổi thành màu tím, đỏ tía hoặc đen, lan rộng. Rất hiếm khi người bệnh có biểu hiện ruột hoàn toàn bình thường. Dựa vào đặc điểm này, bác sĩ có thể khẳng định có mạch đập ở thân chính của động mạch mạc treo tràng trên ở gốc mạc treo hoặc các nhánh của nó hay không. Những bất thường của ruột sẽ phụ thuộc vào thời gian thiếu máu và mức độ tuần hoàn bàng hệ. 

3. Điều trị tắc mạch mạc treoĐiều trị nội mạch như thuyên tắc lấy huyết khối bằng catheter hoặc dẫn lưu thuốc tiêu sợi huyết qua động mạch là phương pháp điều trị chính. Mục tiêu của điều trị tắc mạch mạc treo là phục hồi lưu thông dòng máu nuôi ruột và phẫu thuật cắt bỏ những phần ruột không thể cứu sống được. 

Cần đảm bảo thực hiện điều trị theo thứ tự mục tiêu nêu trên bởi những phần ruột còn nghi ngờ khả năng sống vẫn có thể phục hồi khi mạch máu được lưu thông. Bác sĩ thường tái tạo sự lưu thông mạch máu bằng phương pháp lấy huyết khối hoặc bắc cầu. 

Có thể nói rằng, tắc mạch mạc treo là vấn đề sức khỏe vô cùng nguy hiểm, rất khó chẩn đoán và quá trình điều trị cũng rất phức tạp. Do đó, nếu có bất cứ dấu hiệu bất thường nào, bạn cũng không nên chủ quan mà cần nhanh chóng đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị. 

Nếu còn thắc mắc về bệnh hoặc có nhu cầu đặt lịch khám với các bác sĩ chuyên môn cao tại Hệ thống Y tế MEDLATEC, quý khách vui lòng liên hệ đến tổng đài 1900 56 56 56 để được tư vấn kịp thời.