CTV bổ sung ảnh

Thuốc giảm đau kháng viêm NSAID nên dùng sao cho đúng?

Thuốc giảm đau kháng viêm NSAID thường được sử dụng với mục đích để giảm đau, kháng viêm và hạ sốt. Việc sử dụng thuốc nên được chỉ định bởi bác sĩ chuyên khoa và trong quá trình điều trị bằng những loại thuốc này, người bệnh cần tuân thủ đúng theo hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất. Bởi vì nếu dùng thuốc không đúng cách thì chúng có thể gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng.

1. Thuốc giảm đau kháng viêm NSAID nên được dùng khi nào?

Thuốc giảm đau kháng viêm NSAIDs là nhóm các thuốc có công dụng chống đau, giảm viêm và hạ sốt. Chúng hoạt động theo cơ chế can thiệp vào cấu trúc của các enzyme (cyclooxygenase - COX) trong cơ thể. Loại enzyme này có chức năng kiểm soát quá trình sản sinh chất hóa học prostaglandin. Đây là một loại chất tham gia vào các phản ứng tế bào cũng như những quá trình sinh lý bệnh.

Enzyme COX được chia thành 2 loại đó là COX-1 và COX-2. COX-1 thường hoạt động trong đường tiêu hóa giúp bảo vệ dạ dày trước tác động của axit trong dịch vị. Ngoài ra COX-1 còn hiện diện trong máu và chịu trách nhiệm nhưng tụ tiểu cầu. Trong khi đó COX-2 giữ nhiệm vụ kiểm soát sự giải phóng prostaglandin. Nếu prostaglandin bị phóng thích vào não thì có thể khiến người bệnh bị sốt, đau và viêm.

Sử dụng các loại thuốc giảm đau kháng viêm NSAIDs cũng là một biện pháp điều trị hiệu quả đối với những tình trạng bệnh lý mạn tính lâu dài như viêm khớp (viêm xương khớp, viêm khớp dạng thấp) hay các bệnh lý khác. Ngoài ra nhóm thuốc này còn được dùng trong các trường hợp đau sau phẫu thuật, đau nửa đầu và khi cần hạ sốt.

Thuốc giảm đau kháng viêm NSAIDs là nhóm các thuốc có công dụng chống đau, giảm viêm và hạ sốt

Đặc biệt, một trong những loại thuốc giảm đau kháng viêm NSAIDs điển hình cần phải kể đến đso là aspirin. Đặc tính của loại thuốc này đó là có khả năng làm loãng máu, dùng được với liều thấp để giảm thiểu nguy cơ gây đau tim, đột quỵ ở những bệnh nhân có rủi ro cao. Ngoài aspirin, các loại thuốc khác thuộc nhóm NSAIDs bao gồm: naproxen, ibuprofen, celecoxib, diclofenac.

Các thuốc NSAIDS được bào chế theo nhiều dạng khác nhau, bao gồm thuốc đường uống (viên nang, viên nén, dung dịch), thuốc tiêm, thuốc có tác dụng tại chỗ (kem, gel, viên đạn đặt hậu môn).

Mặc dù nhóm thuốc NSAIDs được sử dụng khá phổ biến để điều trị các tình trạng viêm đau nhưng Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã cho NSAIDs vào nhóm các nguyên nhân thường gặp gây ra những tác dụng phụ không mong muốn cho người dùng.

2. Một số tác dụng phụ có thể gặp phải khi dùng thuốc NSAIDs

Bên cạnh công dụng nổi bật của thuốc thì khi sử dụng thuốc giảm đau kháng viêm chúng ta cũng cần phải chú ý đến những tác dụng phụ có thể sẽ gặp phải. Cụ thể như sau:

● Tác dụng phụ trên dạ dày: thuốc có thể làm nghiêm trọng thêm những tổn thương ở những bệnh nhân trước đó từng bị viêm loét dạ dày tá tràng;

● Tác dụng phụ đối với hệ tim mạch: thuốc có khả năng làm tăng nguy cơ rung nhĩ và hình thành huyết khối tĩnh mạch;

● Tác dụng phụ ở thận: nguy cơ rối loạn  dịch và điện giải, rối loạn chức năng thận cấp, viêm thận kẽ/hội chứng thận hư, hoại tử nhú thận,... khi dùng thuốc NSAIDs;

● Tác dụng phụ về huyết học: bởi vì thuốc có đặc tính là chống kết tập tiểu cầu nên sẽ ảnh hưởng đến những bệnh nhân đã từng bị viêm loét đường tiêu hóa hoặc mắc những bệnh lý làm suy giảm chức năng tiểu cầu;

● Những tác dụng phụ ở gan: mặc dù hiếm gặp nhưng cũng có trường hợp bị nhiễm độc gan vì dùng thuốc nhóm NSAIDs;

● Những tác dụng phụ khác: nổi mề đay trên da, mắc các bệnh về đường hô hấp khi dùng aspirin.

Tuy rằng nhóm thuốc giảm đau kháng viêm NSAIDs có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn nhưng nếu người bệnh dùng thuốc theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ thì thuốc cũng đem lại những hiệu quả điều trị tích cực. Vì vậy trước khi dùng thuốc, tốt nhất người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để cân nhắc giữa những rủi ro và lợi ích để đảm bảo bệnh nhân có sự lựa chọn điều trị phù hợp.

Người bệnh cần tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa khi dùng các thuốc nhóm NSAIDs

3. Những đối tượng cần thận trọng khi dùng thuốc NSAID

Việc sử dụng thuốc giảm đau kháng viêm nhóm NSAIDs cần hết sức thận trọng, nhất là những đối tượng có những yếu tố nguy cơ cao như:

● Phụ nữ đang mang thai và cho con bú: các chuyên gia y tế khuyến cáo không nên sử dụng nhóm thuốc NSAIDs trong thai kỳ, đặc biệt chống chỉ định dùng thuốc khi thai kỳ ở tuần thai thứ 30 trở đi. Ngoài ra phụ nữ đang trong thời kỳ cho con bú cũng phải tránh dùng loại thuốc này vì thuốc có thể tiết vào nguồn sữa mẹ và ảnh hưởng tới thai nhi. Nếu sử dụng thì phải có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa khi cân nhắc được rằng lợi ích lớn hơn nguy cơ nếu người mẹ dùng thuốc;

● Phụ nữ có kế hoạch sinh con trong thời gian gần và phụ nữ trong độ tuổi sinh nở cũng cần tránh dùng thuốc vì chúng có khả năng ảnh hưởng tới khả năng sinh sản;

● Người đang mắc các bệnh về thận và tim mạch;

● Bệnh nhân đang bị viêm loét, xuất huyết dạ dày hoặc ruột;

● Nhóm thuốc NSAIDs không nên dùng cho người cao tuổi vì người già sẽ dễ gặp phải các tác dụng phụ do thuốc gây ra hơn;

● Bệnh nhân bị hen suyễn.

4. Phản ứng tương tác thuốc cần lưu ý

Thuốc giảm đau kháng viêm NSAIDs có thể xảy ra phản ứng tương tác với các thuốc khác và gây ra những tác dụng phụ không mong muốn. Ví dụ như sau:

● Nếu kết hợp thuốc NSAIDs với những thuốc lợi tiểu hoặc thuốc ức chế ACE (là thuốc được chỉ định để điều trị tình trạng bệnh lý về tim và huyết áp) thì có thể dẫn đến suy thận;

● Nếu dùng NSAIDs kết hợp cùng các thuốc loãng máu (điển hình là warfarin) có thể làm tăng nguy cơ chảy máu;

● Nhóm thuốc NSAIDs có khả năng làm giảm hiệu quả tác dụng của những thuốc điều trị huyết áp cao, suy tim, gồm thuốc chẹn beta, thuốc ức chế men chuyển và thuốc lợi tiểu;

● Nếu dùng đồng thời các loại thuốc thuộc nhóm NSAIDs hoặc dùng kết hợp NSAIDs với thuốc corticosteroid thì có thể làm tăng biến chứng viêm loét, xuất huyết đường tiêu hóa;

● Không được kết hợp nhóm thuốc NSAIDs với rượu vì sẽ gây kích ứng hoặc tổn thương niêm mạc dạ dày.

Không được kết hợp nhóm thuốc NSAIDs với rượu vì sẽ gây kích ứng hoặc tổn thương dạ dày

Mong rằng những thông tin trong bài viết nêu trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về các loại thuốc giảm đau kháng viêm NSAIDs. Bên cạnh những công dụng có thể nhìn thấy được của thuốc khi điều trị thì người bệnh cũng cần lưu ý đến những tác dụng phụ do thuốc gây ra, từ đó tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn sử dụng của bác sĩ.

BS Thanh Tuấn đã duyệt