1. Khái quát về trầm cảm

trầm cảm là một rối loạn tâm trạng với sự xuất hiện các triệu chứng kéo dài sau đây:

- Thường xuyên cảm thấy trống rỗng, buồn bã, tuyệt vọng.

- Mất hứng thú trước các hoạt động từng yêu thích trước đây.

- Thường xuyên ngủ quá nhiều hoặc mất ngủ.

- Cân nặng giảm đột ngột hoặc tăng cân mất kiểm soát.

- Mệt mỏi về tinh thần, khó tập trung vào công việc, khó đưa ra quyết định cho công việc của mình.

- Xuất hiện cảm giác tiêu cực về bản thân như thấy mình vô ích, có lỗi,...

Trầm cảm gây nên các triệu chứng tiêu cực về cảm xúc trong thời gian dài

2. Vai trò của bài test trầm cảm đối với chẩn đoán và điều trị bệnh

2.1. Bài test trầm cảm là gì?

Bài test trầm cảm là công cụ được sử dụng trong đánh giá trầm cảm. Đây là bộ câu hỏi được thiết kế dựa trên các tiêu chuẩn y học và tâm lý học nhằm xác định mức độ trầm cảm của người sử dụng. Nội dung trong các bài test này là các câu hỏi về giấc ngủ, tâm trạng, hành vi hàng ngày, cảm giác về bản thân. Dựa trên câu trả lời của người dùng, bài test sẽ đưa ra kết quả đánh giá khái quát về tình trạng sức khỏe tinh thần.

2.2. Lợi ích của việc sử dụng bài test trầm cảm trong quá trình chẩn đoán và điều trị bệnh

Các bài test trầm cảm được xây dựng dựa trên nghiên cứu khoa học và kinh nghiệm lâm sàng nên sẽ đưa ra đánh giá khách quan nhất. Kết quả thu được từ bài test không chỉ giúp người dùng tự nhận biết tình trạng của mình mà còn là cơ sở để chuyên gia y tế có thêm thông tin hỗ trợ trong việc chẩn đoán và đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp với từng bệnh nhân.

Trong quá trình điều trị, việc thực hiện bài test trầm cảm định kỳ cũng là cách bác sĩ theo dõi sự tiến triển của bệnh. Nếu có sự cải thiện, kết quả bài test sẽ phản ánh qua những thay đổi tích cực trong cảm xúc và hành vi của bệnh nhân.

Khi các kết quả bài test cho thấy sự thay đổi rõ rệt, bác sĩ có thể điều chỉnh phương pháp điều trị để tối ưu hóa hiệu quả. 

Thực hiện bài test trầm cảm giúp người bệnh biết được sức khỏe tinh thần của mình

3. 3 bài test trầm cảm được bác sĩ chuyên khoa tin dùng

3.1. Bài test trầm cảm Beck

Đây là bài test trầm cảm gồm 21 mục được sử dụng để đo lường các triệu chứng đặc trưng của trầm cảm. Bài test Beck được ứng dụng rộng rãi trong đánh giá mức độ trầm cảm, sàng lọc trầm cảm thực hành lâm sàng, áp dụng với đối tượng người trưởng thành.

Bài test trầm cảm Beck ban đầu bằng tiếng Anh, xuất hiện năm 1961, sau đó được dịch sang nhiều ngôn ngữ khác, đến nay đã trải qua 2 lần sửa vào năm 1978 (BDI-IA) và năm 1996 (BDI-II):

- BDI gốc gồm 21 mục, xác định triệu chứng và thái độ có liên quan với trầm cảm. Trong quá trình làm bài test, người dùng phải hồi tưởng lại sức khỏe tinh thần của mình và dùng cả ngày để kiểm tra về các biểu hiện: căm ghét bản thân, muốn tự trừng phạt, cảm thấy có tội, thiếu hài lòng, cảm giác thất bại, cảm thấy bi quan,...

- BDI-IA: giống như BDI gốc nhưng người dùng phải hồi tưởng lại tình trạng tinh thần của mình cả tuần trước đó và dành nguyên ngày để kiểm tra.

- BDI-II: có 21 mục nhưng bỏ đi 4 mục của BDI gốc là thay đổi hình ảnh cơ thể, mối lo cân nặng, giảm cân và khó khăn trong công việc. 4 mục đã được loại bỏ sẽ được thay thế bằng: vô dụng, kích động, mất năng lượng và khó tập trung.

Người làm bài test BDI-II cần nhớ lại chính xác các trạng thái cảm xúc mà mình đã trải qua trong vòng 2 tuần trước đó để đánh giá: cảm giác thất bại, sự bi quan, chán ghét bản thân, ý định tự tử,...

3.2. Bài test theo thang trầm cảm PHQ-9

Bài test trầm cảm PHQ-9 là bảng gồm 9 câu hỏi được dùng để đánh giá các triệu chứng trầm cảm theo Cẩm nang chẩn đoán và thống kê rối loạn tâm thần. Bài test này khi được thực hiện định kỳ sẽ giúp bác sĩ theo dõi, có căn cứ đánh giá sức khỏe tâm thần của người bệnh.

3.3. Bài test theo thang trầm cảm DASS 21

Thang trầm cảm DASS-21 được rút gọn từ thang DASS-42 - bài test trầm cảm dành để đo lường các trạng thái cảm xúc tiêu cực. Thang đo này được dùng để hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi kết quả điều trị sức khỏe tâm thần.

Mỗi thang đo trong bài test DASS-21 gồm 7 mục:

- Trầm cảm: Mục 3, 5, 10, 13, 16, 17, 21.

- Lo lắng: Mục 2, 4, 7, 9, 15, 19, 20.

- Căng thẳng: Mục 1, 6, 8, 11, 12, 14, 18.

Hình ảnh minh họa bài test trầm cảm theo thang DASS-21

4. Kết quả mức độ trầm cảm qua bài test 

Điểm số thu được sau khi làm các bài test trầm cảm nêu trên chỉ có tính tham khảo. Người bệnh cần được bác sĩ chuyên khoa thăm khám cụ thể và có thể bổ sung thêm các xét nghiệm khác để kết hợp với kết quả từ bài test và đưa ra chẩn đoán chính xác mức độ trầm cảm.

Kết quả từ bài test trầm cảm được phân loại như sau:

- Trầm cảm mức độ nhẹ:

+ Bài test Beck: Thang điểm trong khoảng 14 - 19.

+ Thang PHQ-9: Thang điểm trong khoảng 10 - 14.

+ Thang DASS 21: Thang điểm trong khoảng 15 - 18.

- Trầm cảm mức độ vừa:

+ Bài test Beck: Thang điểm trong khoảng 20 - 29.

+ Thang PHQ-9: Thang điểm trong khoảng 15 - 19.

+ Thang DASS 21: Thang điểm trong khoảng 19 - 25.

- Trầm cảm mức độ nặng:

+ Bài test Beck: Thang điểm >30.

+ Thang PHQ-9: Thang điểm >19

+ Thang DASS 21: Thang điểm trong khoảng 26 - 33.

Mặc dù bài test trầm cảm là công cụ hữu ích trong việc nhận diện sớm các dấu hiệu của trầm cảm, nhưng nó chỉ là bước đầu trong quy trình chăm sóc sức khỏe tinh thần. Sau khi có kết quả từ bài test trầm cảm, người bệnh cần gặp trực tiếp chuyên gia để được làm xét nghiệm bổ sung nhằm:

- Chẩn đoán xác định có đúng bệnh nhân có bị trầm cảm thực sự hay không? Mức độ trầm cảm nếu có.

- Có kế hoạch điều trị cá nhân hóa phù hợp với tình trạng hiện tại.

Trầm cảm là một căn bệnh tâm lý phức tạp, có thể tiến triển tiêu cực đối với đời sống tinh thần, suy giảm sức khỏe và thậm chí gây nguy hại đến sự sống của người bệnh. Sử dụng các công cụ hỗ trợ như bài test trầm cảm có thể giúp người bệnh biết được tình trạng của mình, kịp thời tìm kiếm sự can thiệp từ chuyên gia, nhận hỗ trợ từ gia đình, bạn bè,... để vượt qua giai đoạn khó khăn và hồi phục hiệu quả.

Tuy nhiên vẫn có thể gặp phải các sai số trong việc thực hiện bài kiểm tra cũng như đánh giá kết quả. Do vậy người bệnh nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được hỗ trợ đúng và tốt nhất tránh việc tự làm bài test và ám thị mắc chứng trầm cảm.

Trường hợp cần tư vấn các vấn đề liên quan đến sức khỏe tinh thần, quý khách hàng có thể liên hệ Hotline 1900 56 56 56 của Hệ thống Y tế MEDLATEC để được hỗ trợ tốt nhất.