1. Viêm mũi dị ứng là gì?

Viêm mũi dị ứng là một bệnh lý miễn dịch, xảy ra khi niêm mạc mũi phản ứng quá mức với các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, bụi mịn, nấm mốc, lông động vật hoặc thay đổi thời tiết,… Các triệu chứng bao gồm:

• Hắt hơi liên tục, đặc biệt vào buổi sáng hoặc khi tiếp xúc với dị nguyên.
• Ngạt mũi, chảy nước mũi trong.
• Ngứa mũi, họng, mắt, tay.
• Đỏ mắt, ngứa mắt, chảy nước mắt nếu có kèm theo viêm kết mạc dị ứng.
• Mệt mỏi, khó tập trung.

Viêm mũi dị ứng có thể chia thành hai dạng chính:

• Viêm mũi dị ứng theo mùa (viêm mũi dị ứng thời tiết): Thường xảy ra trong thời gian nhất định trong năm, liên quan đến phấn hoa,…
• Viêm mũi dị ứng quanh năm: Viêm mũi dị ứng có thể xảy ra bất kỳ lúc nào trong năm khi gặp phải các yếu tố dị ứng, thường là liên quan đến các yếu tố môi trường khác.

Theo Hiệp hội Dị ứng, Hen suyễn và Miễn dịch học Hoa Kỳ (AAAAI), viêm mũi dị ứng ảnh hưởng đến khoảng 10 – 30% dân số thế giới, trong đó trẻ em và thanh thiếu niên có tỷ lệ mắc cao hơn người lớn.

Viêm mũi dị ứng là một bệnh lý miễn dịch, xảy ra khi niêm mạc mũi phản ứng quá mức với các tác nhân gây dị ứng.

2. Viêm mũi dị ứng có di truyền không?

Viêm mũi dị ứng có di truyền không là thắc mắc của nhiều người hiện nay. Theo các nhà nghiên cứu, viêm mũi dị ứng có yếu tố di truyền rõ ràng. Các nghiên cứu dịch tễ học đã chỉ ra rằng nếu cha hoặc mẹ bị viêm mũi dị ứng, con cái có nguy cơ mắc bệnh cao hơn đáng kể so với những trẻ có cha mẹ không mắc bệnh.

• Tỷ lệ di truyền: Theo nghiên cứu được công bố trên The Journal of Allergy and Clinical Immunology (JACI), nếu trong gia đình có cha hoặc mẹ mắc viêm mũi dị ứng, nguy cơ mắc bệnh của con cái là 30 – 50%. Nếu cả cha và mẹ đều mắc bệnh, nguy cơ viêm mũi dị ứng ở con có thể lên đến 70 – 80%.
• Yếu tố di truyền và cơ địa dị ứng: Bệnh viêm mũi dị ứng thường đi kèm với một số bệnh lý dị ứng khác như: viêm da cơ địa, hen suyễn, dị ứng thực phẩm,… Nguyên nhân là do có liên quan đến nhóm gen kiểm soát phản ứng miễn dịch như IL-4, IL-13, và HLA-DRB1,...

Mặc dù có yếu tố di truyền, tuy nhiên không phải ai có cha mẹ mắc bệnh cũng sẽ bị viêm mũi dị ứng. Bệnh có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường, lối sống.

Nhiều người thắc mắc liệu viêm mũi dị ứng có di truyền không? 

3. Các yếu tố ảnh hưởng đến viêm mũi dị ứng

Với thắc mắc viêm mũi dị ứng có di truyền không, các nhà khoa học cho rằng, ngoài yếu tố di truyền, các yếu tố môi trường cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:

• Ô nhiễm không khí: Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), việc tiếp xúc với bụi mịn, khí thải công nghiệp, khói thuốc lá,… có thể làm tăng tỷ lệ mắc bệnh viêm mũi dị ứng.
• Thay đổi thời tiết: Sự thay đổi đột ngột của nhiệt độ, độ ẩm không khí,… có thể kích hoạt phản ứng viêm của niêm mạc mũi, gây ra tình trạng viêm mũi dị ứng.
• Tiếp xúc với dị nguyên: Những người sống trong môi trường nhiều nấm mốc, bụi bẩn, nuôi thú cưng, các loại cây hoa phấn,… có thể khiến triệu chứng viêm mũi dị ứng trở nên trầm trọng hơn.
• Hệ vi sinh đường ruột: Theo nghiên cứu được đăng tải trên The Lancet, mất cân bằng vi khuẩn đường ruột ở trẻ sơ sinh có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh dị ứng, bao gồm viêm mũi dị ứng.

Ngoài yếu tố di truyền, các yếu tố môi trường cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm mũi dị ứng.

4. Làm thế nào để phòng ngừa viêm mũi dị ứng ở người có yếu tố di truyền?

Với những người có tiền sử gia đình mắc viêm mũi dị ứng, nên áp dụng các biện pháp phòng ngừa để giảm nguy cơ phát bệnh:

• Tránh tiếp xúc với dị nguyên: Hạn chế tiếp xúc với khói thuốc lá, bụi bẩn, hóa chất độc hại, ô nhiễm môi trường, phấn hoa vào mùa xuân…
• Duy trì môi trường sống lành mạnh: Sử dụng máy lọc không khí, vệ sinh nhà cửa thường xuyên,…
• Chế độ ăn uống tăng cường miễn dịch: Bổ sung vào thực đơn các thực phẩm giàu vitamin C (cam, bưởi,…), vitamin D (cá hồi, sữa,…) và men vi sinh để duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh cho cơ thể.
• Lối sống lành mạnh: Kết hợp với thói quen ăn uống khoa học, tập luyện thể dục thể thao đều đặn để tăng cường sức khoẻ và nâng cao đề kháng.
• Điều trị kịp thời: Nếu có các triệu chứng viêm mũi dị ứng, nên đến bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị phù hợp, tránh biến chứng thành viêm xoang hoặc hen suyễn.

Kết hợp tập luyện thể dục thể thao đều đặn với các biện pháp giảm nguy cơ viêm mũi dị ứng.

Có thể thấy, viêm mũi dị ứng có tính di truyền. Tuy nhiên, không phải ai có tiền sử gia đình bị viêm mũi dị ứng cũng mắc bệnh. Việc hiểu rõ các yếu tố nguy cơ và áp dụng biện pháp phòng ngừa sẽ giúp giảm thiểu ảnh hưởng của bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Nếu bạn hoặc người thân đang gặp phải các triệu chứng viêm mũi dị ứng, hãy đến thăm khám tại Hệ thống Y tế MEDLATEC, bạn có thể liên hệ hotline: 1900 56 56 56 để được tư vấn và đặt lịch khám. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại, MEDLATEC sẽ mang đến dịch vụ y tế chất lượng, giúp bạn kiểm soát bệnh hiệu quả và cải thiện sức khỏe đường hô hấp.