1. Đặc điểm cấu tạo 

Xương quay đóng vai trò quan trọng đối với nhiều hoạt động bình thường của con người. Tuy nhiên, nhiều người không thực sự hiểu rõ xương này nằm ở đâu và cấu tạo như thế nào.

Xương quay nằm ở chi trên, song song bên cạnh xương trụ, kết hợp cùng xương trụ tạo thành xương cẳng tay, xuất phát từ mặt bên khớp khuỷu đến cạnh ngón cái của cổ tay. So với xương trụ thì xương quay có kích thước và chiều dài nhỏ hơn, hình lăng trụ, hơi cong theo chiều dài nhằm mục đích giúp cơ bắp và dây chằng liên kết với nhau một cách hiệu quả.

Về cấu tạo, xương quay bao gồm 2 đầu và thân.

Phần thân

Thân hình lăng trụ tam giác với 3 mặt và 3 bờ.

●       Mặt trước là chỗ bám của cơ dài gấp ngón cái ở trên và cơ sấp vuông ở dưới. Ở giữa có lỗ dưỡng cốt.

●       Mặt sau là chỗ bám của cơ ngửa ngắn ở 1/3 phía trên và cơ dạng dài, cơ duỗi ngắn ở phần lõm phía dưới.

●       Mặt ngoài có hình tròn, ở giữa gồ ghề là chỗ bám của cơ sấp tròn, cơ ngửa ngắn bám ở phía trên.

Các cơ và xương cẳng tay

Phần đầu

Phần đầu bao gồm đầu trên và đầu dưới

●       Đầu dưới có kích thước bé hơn đầu trên, dẹt từ trước ra sau, trông như một khối hình vuông với 6 mặt. Mặt trên dính với phần thân, mặt dưới tiếp khớp với xương thuyền và xương nguyệt. Mặt ngoài phía dưới có mỏm trâm quay xuống, mặt trong hơi lõm, khớp với chỏm xương trụ tạo thành hõm trụ. Cơ sấp vuông bám ở mặt trước. Gân cơ dạng dài, gân cơ duỗi ngắn  ngón cái và hai gân cơ quay đi qua 2 rãnh của mặt ngoài. Mặt trong có nhiều rãnh từ ngoài vào trong. 

●       Đầu trên, gồm chỏm, cổ và lồi củ, mặt trên hơi lõm. Phần chỏm có hình trụ, khớp với chỏm con xương cánh tay, có một diện khớp vòng với khuyết quay xương trụ. Cổ xương hình ống, dài khoảng 10mm. Phần lồi củ có cơ nhị đầu bám vào.

Các biến thể

Một số trường hợp biến thể, xương quay ngắn hơn bình thường hoặc phát triển kém, đôi khi không có.  

●       Ngắn hoặc kém phát triển thường do dị tật bẩm sinh, xương không phát triển bình thường khi còn ở trong bụng mẹ. Điều này sẽ dẫn đến sự hạn chế trong vận động cẳng tay, cổ và bàn tay.

●       Không có xương quay là hiện tượng hiếm gặp.

Một biến thể khác thường gặp là viêm bao hoạt dịch khớp quay trụ trên, thường ở 1/3 phía trên, nơi hai xương cẳng tay hợp nhất. Người bệnh sẽ gặp triệu chứng đau nhức, sưng nóng và vận động cánh tay kém linh hoạt. Tình trạng này có thể do bẩm sinh hoặc tác động sau chấn thương. 

Viêm bao hoạt dịch khớp quay trụ sẽ gây đau nhức và hạn chế vận động tay

2. Chức năng

Xương quay đảm nhận nhiều chức năng khác nhau nhằm hỗ trợ chuyển động của tay đồng thời là chỗ bám của các cơ, dây chằng xung quanh, đảm bảo hoạt động dưới sự điều khiển của hệ thần kinh. Những chức năng quan trọng có thể kể đến là:

●       Tham gia chuyển động khớp khuỷu tay giúp cổ tay có thể thực hiện các các vận động như xoay, quay theo các hướng khác nhau cũng như một số vận động khác.

●       Đảm nhận nhiệm vụ giữ vững cấu trúc xương thứ phát, chống lại sự vẹo ngoài và trật khớp sau khi gấp khuỷu tay, duy trì sự ổn định của khuỷu khi thực hiện các động tác khác nhau.

●       Chỏm quay đóng vai trò quan trọng đối với những trường hợp tổn thương dây chằng bên trong.

●       Chỏm quay kết hợp với màng liên cốt và dây chằng của khớp quay trụ dưới giúp giữ vững trục dọc cẳng tay, đảm bảo sự linh hoạt của cánh tay trong vận động.

●       Chỏm quay đảm nhận chức năng chịu lực, khoảng 60% lực qua khớp khuỷu. Nếu ở tư thế duỗi hoặc gập, lực qua khớp khuỷu tác động lên chỏm quay có thể lên đến 90% trọng lượng cơ thể.

Khi xương quay bị tổn thương, các vận động của tay sẽ bị hạn chế

Một trong những vấn đề thường xảy ra là gãy xương có thể do tai nạn, va đập té ngã có chống tay hoặc một số nguyên nhân khác. Gãy đầu dưới xương quay là tình trạng phổ biến nhất, thường gặp ở người lớn tuổi hoặc trẻ nhỏ. Nguyên nhân chính là do té ngã và chống tay với tư thế duỗi thẳng.  Triệu chứng đầu tiên khi gãy xương là đau nhức. Ngoài ra, còn có một số dấu hiệu khác như bầm tím, lạo xạo, sưng, mất hoặc giảm khả năng cảm giác, biến dạng,…

Gãy xương là điều không ai mong muốn và thường xảy đến bất ngờ, vì vậy rất khó để ngăn chặn. Tuy nhiên, để tăng khả năng chịu lực cũng như hạn chế tối đa tổn thương, bạn nên suy trì chế độ ăn uống khoa học, tăng cường bổ sung Canxi, Vitamin D đồng thời tập thể dục đều đặn mỗi ngày. Đi bộ, chạy bộ, tập yoga, tập gym sẽ cho hiệu quả tốt trong việc duy trì độ chắc khỏe của xương.

Nếu bạn gặp bất kỳ tình trạng nào bất thường liên quan đến xương quay hoặc các vấn đề về xương khớp, hãy đến ngay những cơ sở thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC để được bác sĩ chuyên khoa thăm khám và tư vấn biện pháp xử lý phù hợp, hiệu quả. Đối với người lớn tuổi và trẻ em có có biện pháp phòng tránh té ngã để giảm thiểu nguy cơ gãy xương. Cần chủ động kiểm tra và loại bỏ những mối nguy cơ như sàn nhà, thảm, chướng ngại vật xung quanh nhà.

MEDLATEC là đơn vị đã hoạt động gần 3 thập kỷ trong lĩnh vực y tế, sở hữu đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm cùng hệ thống trang thiết bị, vật tư y tế hiện đại. MEDLATEC trang bị đầy đủ các loại máy móc như máy chụp X - quang, CT Scan, MRI,… để phục vụ tốt nhất cho công tác khám chữa bệnh, bao gồm nhiều bệnh lý về cơ xương khớp. Ngoài ra, Trung tâm Xét nghiệm của MEDLATEC còn đạt tiêu chuẩn quốc tế, nhờ đó mà khách hàng có thể yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm đánh giá, theo dõi tình hình sức khỏe.

Khách hàng thăm khám các vấn đề cơ xương khớp tại Hệ thống Y tế MEDLATEC

Mọi thông tin cần hỗ trợ, quý khách hàng vui lòng liên hệ tổng đài của MEDLATEC theo số 1900 565656 sẽ có nhân viên hệ thống tiếp nhận và tư vấn cụ thể.