1. Phân biệt sốt siêu vi và sốt xuất huyết thông qua triệu chứng

Để phân biệt sốt siêu vi và sốt xuất huyết, chúng ta cần dựa vào triệu chứng. Cụ thể: 

1.1. Triệu chứng của sốt siêu vi 

Sốt siêu vi liên quan đến tình trạng nhiễm virus. Tùy từng loại virus như Rhinovirus, Adenovirus, Enterovirus, Influenza,... triệu chứng biểu hiện ở từng người bệnh sẽ có sự khác biệt. Tuy nhiên, thường gặp nhất là một số triệu chứng dưới đây: 

• Sốt cao đột ngột trên 39 độ C, bệnh nhân đáp ứng kém với thuốc hạ sốt như Paracetamol. 
• Ho nhiều, sổ mũi, đau họng. 
• Tiêu chảy, buồn nôn. 
• Cổ nổi hạch, đau và có thể sờ thấy. 
• Đau nhức cơ, cơ thể mệt mỏi. 
• Đau đầu. 
• Mắt chuyển đỏ, chảy nước mắt. 
• Da có dấu hiệu nổi phát ban sau khi lên cơn sốt khoảng 2 đến 3 ngày. 
• Lên cơn co giật khi bị sốt cao (thường gặp ở trẻ nhỏ). 

Đa số bệnh nhân bị sốt siêu vi có thể tự khỏi sau 5 - 7 ngày khi cơ thể tạo được miễn dịch chống lại virus. 

Khi phân biệt sốt siêu vi và sốt xuất huyết, chúng ta cần dựa vào triệu chứng

1.2. Triệu chứng của sốt xuất huyết 

sốt xuất huyết có thể diễn tiến qua 3 giai đoạn nếu không được theo dõi và xử trí đúng cách. Tuy nhiên, phần lớn người bệnh chỉ trải qua giai đoạn sốt và hồi phục, chỉ một số ít tiến triển đến giai đoạn nguy hiểm có biến chứng thoát huyết tương hoặc xuất huyết nặng. Cụ thể:

• Giai đoạn 1 - giai đoạn sốt: Người bệnh thường sốt cao đột ngột (39 - 40 độ C), kèm theo đau đầu, đau hốc mắt, đau cơ và khớp, chán ăn, buồn nôn, phát ban nhẹ hoặc sung huyết da. Một số trường hợp có thể thấy chảy máu chân răng, chảy máu mũi nhẹ hoặc xuất huyết dưới da dạng chấm nhỏ. 
• Giai đoạn 2 - giai đoạn nguy hiểm: Thường xuất hiện vào ngày thứ 3 đến 7 của bệnh. Một số bệnh nhân có thể xuất hiện dấu hiệu cảnh báo như đau bụng nhiều, nôn ói liên tục, gan to, bứt rứt, vật vã, tiểu ít. Ở thể nặng, có thể xảy ra thoát huyết tương gây tràn dịch màng phổi hoặc màng bụng, xuất huyết tiêu hóa, nôn ra máu, đi ngoài phân đen, hoặc chảy máu âm đạo bất thường ở nữ giới. 
• Giai đoạn 3 - giai đoạn phục hồi: Sau giai đoạn nguy hiểm, bệnh nhân hạ sốt, cảm giác khỏe dần, ăn uống trở lại, lượng nước tiểu tăng. Ban da có thể bong nhẹ, gây ngứa. Tuy nhiên, vẫn cần theo dõi sát trong 1 - 2 ngày vì có thể tái sốc khi dịch trở lại lòng mạch. 

2. Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân gây sốt siêu vi là do nhiễm các loại virus đường hô hấp hoặc tiêu hóa như Enterovirus, Rhinovirus, Adenovirus,... Cơ thể cần khoảng 4 đến 5 ngày để thích nghi, tạo miễn dịch chống chọi lại virus gây bệnh. 

Còn với sốt xuất huyết, virus Dengue là nguyên nhân gây bệnh, xâm nhập vào cơ thể người thông qua vết muỗi đốt (muỗi Aedes). 

Muỗi Aedes là vật chủ truyền bệnh sốt xuất huyết cho con người

3. Biến chứng của từng dạng sốt

Cả sốt siêu vi và sốt xuất huyết đều có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, biến chứng ở hai nhóm bệnh này không hoàn toàn giống nhau. Cụ thể: 

3.1. Biến chứng khi bị sốt siêu vi

Phần lớn người trưởng thành, có sức đề kháng tốt thường tự khỏi bệnh sau 5 đến 7 ngày. Biến chứng nguy hiểm khi bị sốt siêu vi chủ yếu xuất hiện ở người có hệ miễn dịch kém, ví dụ như: 

• Viêm phổi, viêm thanh quản.
• Rối loạn ý thức, ảo giác, mê sảng hoặc co giật do sốt cao.
• Viêm cơ tim, suy tim, rối loạn nhịp tim.
• Nhiễm trùng huyết thứ phát hoặc suy thận cấp (hiếm gặp). 

Suy hô hấp là biến chứng nguy hiểm của sốt siêu vi

3.2. Biến chứng khi mắc sốt xuất huyết

Bệnh nhân mắc sốt xuất huyết nếu không kịp thời phát hiện và điều trị có thể phải đối mặt với một số biến chứng nguy hiểm như: 

• Sốc giảm thể tích do thoát huyết tương.
• Chảy máu nội tạng, xuất huyết tiêu hóa, tràn dịch màng phổi.
• Viêm gan, viêm cơ tim, suy thận.
• Rối loạn tri giác, hôn mê hoặc tử vong nếu không xử trí kịp thời. 

4. Cách điều trị và phòng ngừa

Bên cạnh phân biệt sốt xuất huyết và sốt siêu vi thông qua triệu chứng, mọi người cũng nên tìm hiểu về phương pháp điều trị và phòng ngừa hai căn bệnh này. 

4.1. Điều trị

Người bị sốt siêu vi và sốt xuất huyết đều cần thăm khám và điều trị sớm để bảo vệ sức khỏe, ngăn ngừa biến chứng. 

4.1.1. Điều trị sốt siêu vi

Phần lớn người bị sốt siêu vi thường không phải điều trị nếu hệ miễn dịch tốt, sức khỏe vẫn ổn định. Nguyên nhân gây sốt siêu vi là do sự tấn công của virus nên việc sử dụng kháng sinh sẽ không phát huy hiệu quả, ngoại trừ trường hợp bệnh nhân bị bội nhiễm. 

Trường hợp bệnh nhân cần điều trị, bác sĩ sẽ dựa vào triệu chứng, nguyên nhân gây bệnh để chỉ định phương pháp điều trị. Nếu sốt nhẹ, người bệnh có thể được hướng dẫn: 

• Dùng thuốc hạ sốt: Paracetamol (Acetaminophen) là lựa chọn ưu tiên, dùng đúng liều theo hướng dẫn của bác sĩ. Không khuyến khích dùng Ibuprofen nếu bệnh nhân có nghi ngờ sốt xuất huyết hoặc rối loạn đông máu. Tuyệt đối không dùng Aspirin để hạ sốt ở trẻ em và thanh thiếu niên dưới 18 tuổi do nguy cơ gây hội chứng Reye.
• Uống nhiều nước: Bổ sung nhiều nước, dung dịch oresol hoặc nước hoa quả, giúp hạ nhiệt và phòng mất nước. 
• Làm dịu cơ thể: Có thể làm mát cơ thể bằng nước ấm, tránh chườm lạnh đột ngột để không gây co mạch. 

Một số loại thuốc hạ sốt như Acetaminophen, Ibuprofen thường được chỉ định cho người bị sốt siêu vi

4.1.2. Điều trị sốt xuất huyết 

Sốt xuất huyết chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Các biện pháp điều trị áp dụng chủ yếu vẫn là kiểm soát triệu chứng, phòng ngừa biến chứng nguy hiểm cho người bệnh. Nếu sức khỏe vẫn ổn định, không có dấu hiệu cảnh báo, người bệnh có thể điều trị tại nhà trong 7 đến 10 ngày kể từ thời điểm xuất hiện cơn sốt đầu tiên. Khi điều trị tại nhà, người bệnh cần lưu ý: 

• Thuốc hạ sốt: chỉ dùng Paracetamol liều 10 - 15 mg/kg/lần, cách nhau ít nhất 4 - 6 giờ, không quá 60 mg/kg/ngày.
• Tuyệt đối không dùng Aspirin, Ibuprofen, Analgin hay các thuốc chống viêm non-steroid khác, vì có thể tăng nguy cơ chảy máu và toan máu chuyển hóa.
• Nghỉ ngơi tuyệt đối, uống nhiều nước, có thể dùng dung dịch oresol, nước ép trái cây hoặc súp loãng để bù dịch.
• Ăn thức ăn mềm, dễ tiêu, chia nhỏ bữa, tránh thực phẩm có màu đỏ hoặc nâu (gây khó phân biệt xuất huyết tiêu hóa).
• Khi tắm rửa, chỉ nên dùng nước ấm hoặc khăn ấm lau người.
• Theo dõi sát dấu hiệu cảnh báo: đau bụng nhiều, nôn nhiều, chảy máu, mệt lả, tiểu ít, vật vã, lừ đừ,... cần đến bệnh viện ngay khi xuất hiện. 

4.2. Phòng ngừa 

Sau đây là phần hướng dẫn cách phòng ngừa hai loại bệnh lý này:

4.2.1. Phòng ngừa sốt siêu vi

Để phòng ngừa sốt siêu vi, mọi người cần chủ động áp dụng những biện pháp sau: 

• Tiêm đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh do virus theo khuyến cáo của Bộ Y tế như vắc xin cúm, sởi, rubella, thủy đậu, COVID-19,...
• Giữ vệ sinh cá nhân và vệ sinh môi trường sống sạch sẽ, đặc biệt là rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, nhất là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Duy trì thói quen ăn chín, uống sôi, hạn chế sử dụng thực phẩm tươi sống hoặc chưa được nấu kỹ.
• Tăng cường sức đề kháng bằng chế độ dinh dưỡng khoa học, nhiều rau xanh, trái cây tươi, đủ nước và ngủ đủ giấc.
• Tập thể dục thường xuyên, tránh làm việc quá sức hoặc thức khuya kéo dài.
• Hạn chế tiếp xúc gần với người đang bị sốt, ho hoặc có triệu chứng nhiễm virus.
• Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người hoặc trong mùa dịch virus lưu hành. 

4.2.2. Phòng ngừa sốt xuất huyết

Bệnh sốt xuất huyết có thể được phòng ngừa hiệu quả thông qua các biện pháp dưới đây: 

• Tiêm vắc xin phòng sốt xuất huyết Dengue cho trẻ em và người lớn từ 4 tuổi trở lên theo hướng dẫn của Bộ Y tế
• Chủ động diệt muỗi, diệt lăng quăng và bọ gậy: Phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh, loại bỏ các vật chứa nước đọng quanh nhà. Ngoài ra, bạn có thể thả cá hoặc dùng hóa chất diệt lăng quăng ở bể nước, lu, chậu.
• Áp dụng các biện pháp chống muỗi đốt: Như ngủ màn kể cả ban ngày, vì muỗi Aedes hoạt động mạnh vào buổi sáng và chiều. Mặc áo quần dài tay, sáng màu, sử dụng kem hoặc bình xịt chống muỗi. Dùng nhang muỗi, vợt muỗi hoặc máy đuổi muỗi khi cần thiết.
• Phun hóa chất diệt muỗi định kỳ theo khuyến cáo của ngành y tế.
• Giám sát chặt chẽ ổ dịch tại cộng đồng, thông báo ngay cho y tế địa phương khi phát hiện trường hợp nghi ngờ sốt xuất huyết để được xử lý kịp thời. 

Để chủ động phòng ngừa sốt xuất huyết, bạn nên tiêm vắc xin theo khuyến cáo của Bộ Y tế

Mong rằng từ chia sẻ trên, bạn đã biết cách phân biệt sốt siêu vi và sốt xuất huyết. Nếu cơ thể xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào bất thường, bạn hãy tìm đến các cơ sở y tế uy tín như Hệ thống Y tế MEDLATEC để được trợ giúp. Nếu cần đặt lịch kiểm tra sức khỏe tại MEDLATEC, Quý khách vui lòng liên hệ số 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.