1. CJD là bệnh lý gì?

CJD là cụm từ viết của căn bệnh Creutzfeldt Jakob - một chứng rối loạn thoái hóa não có thể khiến người bệnh bị mất trí nhớ rồi tử vong. Những triệu chứng của loại bệnh này có thể gần giống với những chứng rối loạn não gây nên tình trạng mất trí nhớ. Điểm khác biệt nhất chính là bệnh CJD thường sẽ phát triển với một tốc độ khá nhanh chóng. 

Bệnh CJD có thể gây tử vong ở bệnh nhân

Vào những năm 1990, CJD đã thu hút được sự chú ý của toàn thế giới khi một vài trường hợp ở Vương quốc Anh phát triển một dạng biến thể khác của CJD là vCJD sau khi họ ăn thịt của gia súc có bệnh. Thế nhưng, CJD ở thể cổ điển lại không có liên quan với việc ăn thịt bò bị bệnh. Những trường hợp mắc bệnh CJD đều có tình trạng khá nghiêm trọng. 

Theo ghi nhận, căn bệnh này tương đối hiếm gặp. Tính đến nay, số lượng bệnh nhân được chẩn đoán mắc CJD chỉ có khoảng 1 - 2 người/1 triệu người mỗi năm. Căn bệnh này thường có xu hướng khởi phát đối với những người lớn tuổi. 

2. Nguyên nhân chính gây bệnh CJD là gì?

Bệnh CJD và những biến thể bản chất nằm trong nhóm các bệnh ở cả người và động vật. Đây là dạng bệnh não xốp có khả năng lây truyền (TSEs). Tên gọi của căn bệnh này có nguồn gốc từ những lỗ xốp nhìn thấy được ở dưới lăng kính hiển vi khi chúng phát triển nhanh ở trong nhu mô của não bị ảnh hưởng. 

Nguyên nhân gây bệnh CJD có liên quan đến sự đột biến

Theo nghiên cứu, nguyên nhân gây bệnh CJD và những căn bệnh TSEs có khả năng liên quan đến sự khác thường của một loại protein được gọi là Prion. Loại protein này được sản xuất ở bên trong cơ thể của chúng ta và không có khả năng gây hại. Thế nhưng, nếu có đột biến xảy ra thì các protein này có khả năng lây nhiễm và có thể khiến cho quá trình sinh học thông thường của cơ thể bị tổn thương. 

Các Prion có khả năng gây ra các bệnh truyền nhiễm với mức độ lây lan cực kỳ nhanh chóng và nguy hiểm bởi những hạt này có kích thước nhỏ hơn gấp 100 lần so với các loại virus bình thường.

3. Những triệu chứng điển hình của bệnh CJD

Bệnh CJD thường khởi phát và khiến cho tinh thần của người bệnh bị sa sút nhanh chóng chỉ trong vài tháng đầu. Những dấu hiệu và các triệu chứng nhận biến lúc ban đầu của bệnh thường là:

• Tính cách có sự thay đổi.

• Mất trí nhớ.

• Khả năng suy nghĩ bị suy giảm.

• Tầm nhìn bị mờ hoặc nặng hơn là bị mù hoàn toàn.

• Mất ngủ.

• Các động tác không còn sự phối hợp với nhau.

• Khó nói và khó nuốt.

• Có những chuyển động tay chân một cách đột ngột.

Người mắc CJD có khả năng bị mất trí nhớ 

Khi CJD phát triển nặng hơn, những triệu chứng tâm thần cũng sẽ tệ hơn. Đa số các trường hợp người bệnh đến cuối cùng đều rơi vào hôn mê. Các nguyên nhân thứ phát khác như bị suy tim, bị suy hô hấp, bị viêm phổi hoặc bị các bệnh nhiễm trùng cũng có thể khiến cho người bệnh tử vòng, thời gian chỉ diễn ra trong vòng 1 năm. 

Những trường hợp hiếm gặp hơn bị mắc phải biến thể vCJD thì các triệu chứng tâm thần sẽ rõ ràng hơn ở trong giai đoạn đoàn. Với nhiều trường hợp, người bệnh có thể bị sa sút trí tuệ trong suốt quá trình bệnh diễn tiến. Biến thể vCJD thường ảnh hưởng nhiều hơn đối với người trẻ và bệnh có xu hướng kéo dài trong khoảng 12 - 14 tháng. 

4. Con đường lây nhiễm của bệnh CJD

CJD được xác định là một loại bệnh lý vô cùng nghiêm trọng và nguy hiểm. May mắn thay, bệnh CJD không thể lây nhiễm thông qua ho, hắt hơi, tiếp xúc hay quan hệ tình dục. Theo nghiên cứu từ các chuyên gia, CJD có khả năng sẽ phát triển với 3 cơ chế như sau:

Bệnh có thể lây truyền theo ba cơ chế khác nhau

• Không rõ cơ chế: Đa số những trường hợp bị mắc phải căn bệnh cổ điển này đều không có nguyên nhân cụ thể. Đây là dạng CJD tự phát hoặc dạng CJD lẻ tẻ. Đây cũng là loại chiếm tỷ lệ nhiều nhất trong hầu hết các trường hợp mắc bệnh hiện nay. 

• Di truyền: Có khoảng 15% những người bị CJD có tiền sử gia đình hoặc có xét nghiệm dương tính với một loại gen đột biến liên quan tới CJD. Đây là dạng CJD gia đình. 

• Lây nhiễm: Một vài trường hợp mắc bệnh sau khi có tiếp xúc với mô của người nhiễm bệnh. Bên cạnh đó, những phương pháp diệt khuẩn thường không thể triệt tiêu được những Orion bất thường nên khiến cho một số trường hợp phát bệnh sau khi được phẫu thuật não bởi các dụng cụ bị ô nhiễm. Một vài trường hợp khác phát bệnh do ăn thịt bò nhiễm bệnh. 

5. Những yếu tố rủi ro của bệnh CJD 

Đa số những trường hợp bị CJD đều không xác định rõ được nguyên nhân và cũng không tìm ra được những yếu tố nguy cơ nào có liên quan. Tuy nhiên, vẫn sẽ có một số yếu tố được cho rằng có liên quan đến những thể CJD khác nhau như:

• Tuổi tác: Bệnh CJD vô căn thường sẽ khởi phát khá muộn sau 60 tuổi. Trong khi CJD có tính gia đình sẽ khởi phát sớm hơn và vCJD đã được xác định rằng có thể ảnh hưởng với những người trẻ (thường ở tuổi 30).

• Di truyền: Những trường hợp bị CJD gia đình thường có gen đột biến gây bệnh ở trong cơ thể. Những đứa trẻ có bản sao của gen đột biến của cha hoặc mẹ sẽ phát triển thể bệnh này. Tỷ lệ truyền gen đột biến lại cho con từ cha hoặc mẹ là 50%. 

• Tiếp xúc với các mô bị nhiễm bệnh: Những trường hợp tiêu thụ các hormone tăng trưởng nhân tạo hoặc ghép màng cứng đã bị nhiễm bệnh thì sẽ có tỷ lệ cao mắc CJD điều trị. 

• Nguy cơ bị mắc vCJD vì ăn thịt bò bị ô nhiễm là khá thấp. Tổng quan, nếu các quốc gia có nhiều biện pháp y tế cộng đồng hiệu quả thì tỷ lệ mắc bệnh gần như sẽ bằng 0. 

Những yếu tố nâng cao nguy cơ bị mắc bệnh khá nhiều

Nhìn chung, bệnh CJD có ảnh hưởng khá lớn đến các nhu mô não và trên toàn bộ cơ thể. Căn bệnh này có tốc độ phát triển khá nhanh chóng. Sau một thời gian mắc CJD, người bệnh sẽ có xu hướng tự tách mình khỏi các mối quan hệ xung quanh, mất dần nhận thức và không còn liên lạc với bên ngoài. Người bệnh cũng không còn tự chăm sóc được chính mình, cuối cùng lại bị rơi vào hôn mê. Đến cuối cùng, CJD sẽ khiến người bệnh bị tử vong. 

Trên đây là những thông tin cơ bản về bệnh CJD nguy hiểm. Nếu còn bất cứ thắc mắc nào về CJD, bạn có thể liên hệ qua số đường dây nóng 1900 56 56 56 của MEDLATEC để được tư vấn thêm.