1. Suy thận mạn: Nguyên nhân và triệu chứng

Suy thận mạn tính là tình trạng suy giảm dần chức năng thận và không thể phục hồi hoàn toàn. Khi thận không còn đủ khả năng lọc máu, loại bỏ chất thải và cân bằng nước - điện giải, cơ thể sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Dưới đây là nguyên nhân gây Suy thận mạn cũng như triệu chứng của căn bệnh này:

1.1. Nguyên nhân suy thận mạn

• Bệnh tiểu đường: Khiến mạch máu nhỏ trong thận bị tổn thương, thận không còn khả năng lọc máu tốt. 
• Huyết áp cao kéo dài khiến mạch máu thận bị tổn thương, lưu lượng máu đến thận giảm, từ đó khiến chức năng thận bị suy yếu.
• Viêm cầu thận mạn khiến sẹo hình thành và phá hủy cấu trúc thận theo thời gian.
• Yếu tố khác: Sỏi thận lâu năm, dùng thuốc kháng viêm, thuốc giảm đau kéo dài, nhiễm trùng thận tái phát,...

Sỏi thận lâu năm dễ gây suy thận mạn

1.2. Triệu chứng của suy thận mạn

Người bị suy thận mạn giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ ràng. Hầu hết bệnh nhân chỉ có một vài dấu hiệu nhẹ như mệt mỏi, tiểu nhiều lần trong đêm, da xanh xao,...

Khi Suy thận tiến triển nghiêm trọng, người bệnh sẽ gặp phải các tình trạng:

• Phù mặt, tay, chân do ứ dịch.
• Hơi thở có mùi amoniac.
• Ăn uống kém, buồn nôn, nôn.
• Mệt mỏi, thiếu sức sống do bị thiếu máu.
• Ngứa da, da khô và sạm.
• Tăng huyết áp khó kiểm soát.

Khi Suy thận mạn ở giai đoạn cuối, cơ thể tích tụ nhiều độc tố nên người bệnh dễ bị khó thở, suy tim, thậm chí nếu không được lọc máu hoặc ghép thận, tính mạng người bệnh sẽ bị đe dọa.

2. Vì sao cần xét nghiệm khi nghi ngờ suy thận mạn?

Do triệu chứng suy thận mạn giai đoạn đầu khá mờ nhạt nên bệnh nhân hầu như không thể phát hiện được. Căn cứ trên các chỉ số xét nghiệm suy thận mạn, bác sĩ mới có thể: 

• Đánh giá được mức độ suy giảm chức năng thận.
• Tìm hướng điều trị, thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt phù hợp.
• Theo dõi tiến triển bệnh để kịp thời chỉ định lọc máu, ghép thận khi cần.

3. Các chỉ số xét nghiệm suy thận mạn cần biết

Để chẩn đoán và theo dõi bệnh suy thận mạn tính, người bệnh cần được thực hiện nhiều loại xét nghiệm. Mỗi chỉ số trong những xét nghiệm này đều phản ánh một khía cạnh về chức năng của thận. Người bệnh nên chú ý đến các chỉ số xét nghiệm suy thận mạn sau đây: 

3.1. Chỉ số Creatinin huyết thanh

Creatinin là sản phẩm thải ra trong quá trình hoạt động của cơ, sau đó đào thải qua thận. Khi suy thận mạn, Creatinin không được lọc hết nên nồng độ Creatinin trong máu tăng. Đây chính là lý do chỉ số này được chú ý để đánh giá chức năng thận.

Chỉ số Creatinin máu bình thường như sau:

• Ở nữ giới: 0.5 - 1.1 mg/dl (44 - 97 umol/l).
• Ở nam giới: 0.6 - 1.2 mg/dl (53 - 106 umol/l). 

Nếu Creatinin cao hơn ngưỡng này, chứng tỏ thận đang bị tổn thương hoặc suy giảm khả năng lọc máu. Tuy nhiên, cũng có trường hợp Creatinin tăng tạm thời do mất nước, vận động quá sức hoặc ăn nhiều thịt, nên cần kết hợp thêm các xét nghiệm khác để xác định chính xác.

Creatinin là một trong các chỉ số phản ánh suy thận mạn

3.2. Chỉ số eGFR (mức lọc cầu thận)

Trong các chỉ số xét nghiệm suy thận mạn, eGFR là chỉ số cho biết thận lọc được bao nhiêu ml máu/phút. Chỉ số này được tính dựa trên creatinin máu, tuổi và giới tính.

Giá trị eGFR bình thường ở người trưởng thành khỏe mạnh ≥ 90 mL/ph/1.73m2. Trong các trường hợp sau, chỉ số này được xem là bất thường:

• eGFR: 60 - 89 mL/ph/1.73m2: Suy thận nhẹ.
• eGFR: 30 - 59 mL/ph/1.73m2: Suy thận mức trung bình.
• eGFR: 15 - 29 mL/ph/1.73m2: Suy thận nặng.
• eGFR: < 15 mL/ph/1.73m2: Suy thận giai đoạn cuối, cần chạy thận hoặc ghép thận.

3.3. Chỉ số Ure máu

Ure được chuyển hóa từ protein trong thức ăn, đào thải qua thận sau đó ra khỏi cơ thể qua nước tiểu. Nếu bị suy thận, Ure sẽ ứ đọng trong máu. Bình thường, chỉ số Ure máu khoảng 2.5 - 7.5 mmol/l.

Khi theo dõi các chỉ số xét nghiệm suy thận mạn, nếu Ure máu tăng cao chứng tỏ ure không được thải ra ngoài mà tích tụ trong máu. Chỉ số này thường được xem xét cùng với chỉ số Creatinin để đánh giá mức độ lọc của thận.

3.4. Chỉ số điện giải 

Thận đảm nhận chức năng duy trì cân bằng điện giải. Do đó, khi thận bị suy giảm chức năng dễ gây mất cân bằng điện giải và dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.

Người trưởng thành khỏe mạnh có các chỉ số điện giải bình thường trong khoảng:

• Natri: 136 - 144 mmol/L.
• Kali: 3.7 - 5.1 mmol/L.
• Canxi: 8.5 - 10.2 mg/dL.
• Clorua: 97 - 105 mmol/L.
• Magie : 1.7 - 2.2 mg/dL.
• Photphat: 2.5 - 4.8 mg/dL.

Những chỉ số này cao hay thấp hơn mức bình thường đều có thể phản ánh suy giảm chức năng thận. Bác sĩ cần theo dõi nhóm chỉ số này để có phương án điều trị phù hợp, tránh nguy cơ xảy ra biến chứng.

Kiểm tra các chỉ số xét nghiệm suy thận mạn giúp bác sĩ đánh giá đúng mức độ tổn thương để có phác đồ kiểm soát bệnh

3.5. Chỉ số Protein niệu

Protein niệu là tình trạng có protein (chủ yếu là albumin) trong nước tiểu – bình thường rất ít hoặc hầu như không có. Khi thận khỏe mạnh, màng lọc cầu thận ngăn không cho protein đi qua. Nếu bị suy thận mạn, cấu trúc cầu thận bị tổn thương, protein bị rò rỉ và đào thải ra ngoài. 

Bình thường, Protein niệu khoảng 300mg/24 giờ. Khi protein niệu vượt ngưỡng này có thể cảnh báo suy thận. Protein niệu càng cao càng tăng tiến triển suy thận. Lưu ý một số khoảng tham chiếu có thể thay đổi tùy vào thiết bị thực hiện, cập nhật theo các nghiên cứu mới,...

Bệnh suy thận mạn tiến triển âm thầm nhưng để lại nhiều hậu quả nặng nề nếu không được phát hiện để điều trị sớm. Việc theo dõi các chỉ số xét nghiệm suy thận mạn sẽ giúp đánh giá mức độ suy giảm chức năng thận để có biện pháp kiểm soát sự tiến triển bệnh, hạn chế biến chứng nguy hiểm và duy trì chất lượng cuộc sống lâu dài cho bệnh nhân.

Quý khách hàng nếu nghi ngờ dấu hiệu suy giảm chức năng thận có thể liên hệ đặt lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56.