1. Sơ lược cây dành dành núi

Cây dành dành núi còn được gọi là thủy hoàng chi. Còn trong Đông y, vị thuốc này có tên là sơn chi tử. 

Đặc điểm tự nhiên

Cây dành dành núi thuộc họ nhà thiên thảo với chiều cao khoảng 1 - 2m, phân nhiều cành, cành nhẵn màu nâu. Lá cây mọc đối xứng, hình trái xoan hoặc hình bầu dục, cả 2 mặt lá đều nhẵn bóng. Hoa dành dành núi mọc đơn độc ở đầu cành, màu trắng hoặc trắng ngà, mùi thơm dễ chịu. Quả dành dành hình trứng hoặc hình thuôn bầu dục, kích thước khoảng 5 - 7cm, màu vàng hoặc vàng da cam khi chín, bên trong có hạt dẹt. Thời điểm dành dành núi ra hoa là khoảng tháng 5 - 7, sau đó kết quả vào tháng 8 - 10. 

Cây dành dành núi vừa là dược liệu, vừa là cây cảnh

Phân bố sinh thái

Trong tự nhiên, cây dành dành núi thích hợp với mọi vùng địa hình, từ đồi núi đến đồng bằng, kể cả bờ sông, bờ suối hay vùng cát ven biển. Ngoài ra, cây cũng được trồng nhiều trong sân vườn để làm cảnh. 

Bộ phận sử dụng

Hầu như các bộ phận của cây dành dành núi đều được dùng để chữa bệnh trong Đông y, trong đó, quả là được sử dụng nhiều nhất. Tháng 7 - 9 hàng năm là thời điểm người ta thu hoạch quả dành dành núi để về làm thuốc chữa bệnh. Quả sau khi thu hoạch được phơi khô, sau đó ngâm nước sôi hoặc đem đồ trong khoảng 30 phút rồi tách vỏ lấy nhân. Còn cành và lá cây dành dành thì thu hoạch về sẽ được rửa sạch, cắt nhỏ và phơi hoặc sấy. Khi sử dụng, đem dược liệu khô ra sao vàng rồi dùng. 

Thành phần hóa học

Các thành phần hóa học trong cây dành dành núi là rất nhiều, cụ thể:

• Lá chứa iridoid cerbinal.
• Hoa chứa tinh dầu và steroid. 
• Quả, cụ thể là vỏ quả chứa axit ursolic.
• Hạt chứa các hợp chất iridoid glycosid như gardosid, shanzhi sid, geniposide,… các axit hữu cơ, các sắc tố α – crosin, α – crocetin.

Quả dành dành núi được sử dụng rất nhiều trong Đông y

2. Tác dụng của cây dành dành núi

Từ phân tích ở trên, có thể thấy cây dành dành núi chứa nhiều thành phần hóa học có tác dụng chữa bệnh, bao gồm:

Kháng khuẩn, chống viêm

Các hợp chất chống oxy hóa trong cây dành dành núi có đặc tính kháng khuẩn và chống viêm hữu hiệu. Nhờ đó, giúp bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây bệnh, đặc biệt là tình trạng nhiễm trùng, nhất là nhiễm trùng da hay nhiễm trùng đường ruột.

Giảm đau nhức mỏi

Tình trạng đau nhức do hội chứng tiền kinh nguyệt hay đau đầu, đau khớp,… sẽ được cải thiện nếu bạn sử dụng tinh dầu hoặc uống trà từ cây dành dành núi. Bởi ngoài đặc tính kháng khuẩn và chống viêm như nói trên thì dành dành núi còn giúp tăng cường tuần hoàn máu, oxy và chất dinh dưỡng đến các bộ phận của cơ thể. 

Cải thiện trí nhớ

Chiết xuất từ cây dành dành núi chứa các hợp chất geniposide và gardenoside có tác dụng kích thích tư duy và tăng cường trí nhớ. Nếu bạn đang gặp các vấn đề như khó tập trung, mất phương hướng, kết quả học tập và chất lượng công việc giảm sút thì có thể dùng dành dành núi để cải thiện. 

Chiết xuất cây dành dành giúp cải thiện và tăng cường trí nhớ

Giảm căng thẳng, lo âu

Mùi thơm dễ chịu từ hoa hoặc tinh dầu hoa cây dành dành núi có tác dụng thư giãn tinh thần, giảm căng thẳng và lo âu. Đó là lý do bạn có thể xông tinh dầu hoa hoặc cắm hoa dành dành núi trong nhà, không gian làm việc để mang lại cảm giác thư thái và dễ chịu. 

Hỗ trợ điều trị hô hấp

Hoa cây dành dành núi chứa nhiều tinh dầu và steroid nên có tác dụng hỗ trợ điều trị các vấn đề về hô hấp. Cụ thể, bạn có thể xông tinh dầu từ hoa để làm giảm triệu chứng nghẹt mũi, đau họng hay tắc nghẽn xoang một cách an toàn, hiệu quả.

Hỗ trợ tiêu hóa

Axit ursolic và genipin trong cây dành dành núi có tác dụng như một chất chống oxy hóa và chất kháng nguyên, giúp cải thiện một số vấn đề tiêu hóa như viêm loét dạ dày, trào ngược axit, tình trạng viêm nhiễm đường ruột do vi khuẩn.

Hỗ trợ giảm cân

Genipin trong cây dành dành núi có nhiệm vụ thúc đẩy quá trình sản xuất các enzyme tiêu hóa chất béo, nhờ đó, hỗ trợ giảm cân một cách tích cực. Do đó, nếu bạn đang tìm kiếm một chế độ giảm cân an toàn thì có thể cân nhắc việc uống trà từ cây dành dành núi mỗi ngày. 

Uống trà cây dành dành núi có tác dụng hỗ trợ giảm cân 

Cải thiện làn da

Tinh dầu dành dành núi đóng vai trò như một chất dưỡng ẩm để làn da luôn mềm mại và đàn hồi tốt. Ngoài ra, các chất chống oxy hóa và kháng viêm trong tinh dầu còn có tác dụng ngăn ngừa hoặc làm giảm triệu chứng viêm da, tổn thương da do dị ứng. 

Kiểm soát đường và hạ áp

Một số hợp chất trong cây dành dành núi tham gia vào việc kiểm soát nồng độ lipid, rối loạn dung nạp glucose và insulin ở bệnh nhân tiểu đường. Đặc biệt, chiết xuất từ quả dành dành núi chứa hàm lượng gardenoside cao nên có tác dụng hạ áp hiệu quả. Vì vậy, bệnh nhân bị tiểu đường hay người tăng huyết áp có thể dùng dành dành núi để chữa bệnh.

Tăng cường sinh lý

Một tác dụng khác của cây dành dành núi là tăng cường sinh lý, cải thiện chức năng tình dục ở nam giới. Cụ thể, chiết xuất từ rễ cây có tác dụng gia tăng cảm xúc và kích thích ham muốn cho phái mạnh. 

Ức chế tế bào ung thư

Chiết xuất ethanol có trong quả dành dành núi có khả năng ức chế các tế bào ung thư. Đây cũng là chính là một trong những tác dụng nổi bật của cây dành dành núi trong y học hiện đại. 

Trên đây là tổng hợp 11 tác dụng chữa bệnh nổi bật của cây dành dành núi. Nếu đang có ý định sử dụng, bạn có thể tham khảo và hỏi thêm ý kiến của thầy thuốc Đông y trước khi dùng. 

Mọi nhu cầu khám chữa bệnh và đặt lịch trước tại Hệ thống Y tế MEDLATEC, quý khách hãy gọi đến hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ nhanh chóng.