1. Mục đích của cấy kiểm tra dụng cụ đã tiệt trùng

Nhiễm trùng vết mổ xảy ra khi vi sinh vật nhân lên tại vị trí vết mổ và dẫn đến nhiễm trùng. Sử dụng dụng cụ phẫu thuật không đảm bảo tiệt trùng là việc làm rất tai hại, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe bệnh nhân và là nguồn gây nhiễm khuẩn trong bệnh viện.

Hình ảnh vết mổ bị nhiễm trùng sau phẫu thuật

Việc cấy kiểm tra dụng cụ đã tiệt trùng rất cần thiết để đánh giá chất lượng tiệt trùng, cụ thể là phát hiện vi sinh vật trên các dụng cụ phẫu thuật (y tế) sau tiệt trùng và vẫn còn thời gian sử dụng. Qua đó, nhằm đảm bảo cung cấp dụng cụ vô khuẩn cho các khoa/ phòng.

- Cấy kiểm tra dụng cụ đã tiệt trùng là kiểm tra các dụng cụ sử dụng trong các thủ thuật xâm nhập vào các tổ chức mô hoặc mạch máu, bao gồm các dụng cụ phẫu thuật/ cấy ghép, kim tiêm, và các catheter đường tiết niệu và mạch máu. Yêu cầu với nhóm dụng cụ này là không có mọi dạng tồn tại của vi sinh vật kể cả nha bào.

- Cấy kiểm tra dụng cụ đã tiệt trùng nhưng vẫn phải còn hạn sử dụng. Hạn sử dụng của các dụng cụ đã tiệt trùng phụ thuộc vào chất lượng đóng gói, điều kiện bảo quản và vận chuyển:

+ Các dụng cụ được đóng gói bằng túi plastic có thời hạn sử dụng là 1 năm.

+ Các dụng cụ được đóng gói bằng vải kaki 2 lớp có thời hạn sử dụng là 1 tháng.

+ Các dụng cụ được đóng gói bằng hộp kền có thời hạn sử dụng là 1 tuần.

2. Phương pháp cấy kiểm tra dụng cụ đã tiệt trùng

Mẫu bệnh phẩm: dụng cụ y tế/ phẫu thuật đã hấp sấy tiệt trùng và vẫn còn hạn sử dụng

Thu thập mẫu:

Cấy kiểm tra dụng cụ đã tiệt trùng

Dùng que tăm bông vô khuẩn đã được làm ướt bằng nước muối sinh lý 0,9% quệt mạnh như nhau vào bề mặt dụng cụ cần kiểm tra và trong thời gian 10 giây. Lấy cả vị trí cạnh, góc hay bị che khuất của dụng cụ), cho tăm bông vào ống, hơ qua ngọn lửa đèn cồn. Cho vào ống lấy mẫu có chất bảo quản chuyên dụng hoặc ống canh thang và đậy chặt.

Viết đầy đủ thông tin và mã ID (nếu có) trên ống mẫu và chuyển về phòng xét nghiệm.

Tiến hành kỹ thuật cấy kiểm tra dụng cụ đã hấp sấy tiệt trùng:

+ Cấy chuyển vào các môi trường nuôi cấy phân lập phù hợp, ủ ấm ở tủ ấm thường 35oC - 37oC, 18 - 24h.

Vi sinh vật sau nuôi cấy của mẫu dụng cụ không đảm bảo tiệt trùng

Đọc kết quả sau nuôi cấy 18 - 24h.

+ Nếu có vi khuẩn mọc: tiến hành định danh và kết luận tên chủng vi sinh vật.

+ Nếu không có vi khuẩn mọc, tiếp tục ủ ấm 18 - 24h.

Đọc kết quả sau nuôi cấy 18 - 24h tiếp theo:

+ Nếu có vi khuẩn mọc: tiến hành định danh và kết luận tên chủng vi sinh vật.

+ Nếu không có vi khuẩn mọc: kết luận kết quả âm tính

Tùy thuộc vào đặc tính của dụng cụ, nếu nghi ngờ dụng cụ nhiễm nấm, có thể nuôi cấy vào môi trường cấy nấm và theo dõi thời gian lâu hơn (khoảng 5 ngày). 

Trả kết quả:

+ Dương tính: trả tên vi sinh vật (vi khuẩn/ vi nấm).

+ Âm tính: kết luận mẫu dụng cụ đạt chất lượng.

3. Nguyên nhân cấy kiểm tra dụng cụ đã tiệt trùng vẫn còn vi sinh vật

Theo nguyên tắc, dụng cụ sau khi hấp sấy tiệt trùng sẽ không còn sự có mặt của bất cứ loại vi sinh vật hay nha bào nào. Tuy nhiên, trong một số trường hợp khi quá trình hấp sấy có vấn đề (do máy móc hoặc chủ quan do con người) hoặc quá trình đóng gói, bảo quản không đảm bảo thì vẫn có thể tồn tại vi sinh vật trên dụng cụ y tế đã hấp sấy.

Quá trình hấp sấy:

+ Việc đánh giá giám sát cơ học bị thiếu sót: đánh giá các thông số kỹ thuật tại thời điểm bắt đầu mỗi chu trình tiệt khuẩn, không phát hiện sớm các bất thường sai sót.

+ Chất chỉ thị hóa học báo lỗi nhưng không xử lý: Băng dính vạch (dán ở bên ngoài các hộp) không chuyển màu hoặc chuyển màu không rõ ràng thì dụng cụ phải tiệt khuẩn lại.

+ Không thực hiện giám sát sinh học: qua các chỉ thị sinh học, đánh giá hiệu lực tiệt khuẩn bằng cách cho vào bao hấp một lọ chứa số lượng lớn nha bào vi khuẩn.

Chỉ thị sinh học không bị bất hoạt (kết quả là dương tính) phải báo cáo kết quả cho nhân viên phụ trách để có biện pháp xử lý.

+ Không thực hiện đúng quy trình hấp sấy tại cơ sở y tế.

+ Thời gian tiệt trùng không đủ: thời gian hấp sấy phụ thuộc vào số lượng và vị trí của vi sinh vật trên bề mặt dụng cụ.

+ Sử dụng hóa chất khử khuẩn ban đầu (trước khi hấp sấy) không phù hợp: nồng độ và thời gian xử lý.

- Quá trình đóng gói: 

+ Sử dụng phương tiện đóng gói làm thay đổi tính chất hóa học của dụng cụ sau khi tiệt trùng.

+ Đóng gói không kín hay phương tiện đóng gói bị thủng làm vi sinh vật lưu thông từ ngoài môi trường vào.

- Quá trình bảo quản: 

+ Không ghi rõ dụng cụ còn thời hạn sử dụng hay hết hạn sử dụng và để lẫn với nhau.

+ Bảo quản quá sát nền nhà hoặc quá sát tường không đảm bảo thông khí.

4. Cần làm gì để xử lý dụng cụ sau hấp sấy không tiệt trùng

Ngay lập tức thu hồi và tiệt trùng lại mẻ dụng cụ y tế hấp sấy không đạt chất lượng về chỉ thị hóa học, sinh học.

Tủ sấy dụng cụ y tế

Tìm hiểu nguyên nhân và khắc phục nguyên nhân cấy kiểm tra dụng cụ đã tiệt trùng mà vẫn còn vi sinh vật.

Đánh giá và kiểm tra lại chất lượng dụng cụ bằng việc cấy kiểm tra dụng cụ đã tiệt trùng.

Mỗi chu trình tiệt trùng cần được ghi chép và lưu trữ lại các thông tin kết quả giám sát.

Định kỳ kiểm soát chất lượng lò hấp và các máy tiệt trùng (cơ quan có thẩm quyền).

Định kỳ đánh giá chất lượng sau hấp sấy bằng việc cấy kiểm tra dụng cụ đã tiệt trùng.

Khi cần đánh giá chất lượng tiệt trùng dụng cụ sau hấp sấy tại cơ sở y tế của bạn, bạn hãy liên hệ ngay với Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC chúng tôi qua tổng đài 1900565656 để được đặt lịch và lấy mẫu tận nơi.