1. Đặc điểm xét nghiệm cấy thường

Cấy thường là một trong những phương pháp chẩn đoán chính của vi sinh vật và được sử dụng như một công cụ để xác định nguyên nhân gây bệnh truyền nhiễm bằng cách cho tác nhân nhân lên trong môi trường định trước.

Nguyên lý: Vi khuẩn được nuôi cấy trên môi trường với điều kiện thích hợp. Vi khuẩn được định danh dựa vào đặc điểm nuôi cấy, một số tính chất chuyển hóa, các đặc điểm về hình thái học và tính chất kháng nguyên đặc trưng của mỗi loại.

Mức độ nhạy cảm với kháng sinh của vi sinh vật  gây bệnh được xác định bằng phương pháp kháng sinh đồ khoanh giấy khuếch tán hoặc kháng sinh định lượng (MIC) và được phiên giải ra phân loại S, I, R dựa trên tài liệu hướng dẫn CLSI được cập nhật hàng năm.

Các loại môi trường nuôi cấy cơ bản:

+ Môi trường lỏng (canh thang): quan sát độ đục, khả năng sinh màu/ hơi.

Hay được sử dụng với mục đích tăng sinh hoặc bảo quản.

+ Môi trường thạch.

Một số môi trường cơ bản trong cấy thường

Đĩa thạch:

Cấy trong các đĩa petri có kích cỡ khác nhau đã có môi trường thạch mỏng để vi sinh vật phát triển. Tùy từng loại vi khuẩn mà các môi trường nuôi cấy có tính chất khác nhau và điều kiện ủ ấm, khí trường,… khác nhau.

Sử dụng để nuôi cấy, phân lập, định danh và làm kháng sinh đồ vi sinh vật gây bệnh.

Ống thạch:

Vi sinh vật được nuôi cấy trong môi trường thạch rắn trong ống nghiệm. Vi khuẩn được đưa vào thông qua que cấy, que tre nhọn,… vào giữa môi trường thạch. Nuôi cấy được sử dụng phổ biến khi muốn lưu giữ thời gian ngắn để vận chuyển hoặc thử nghiệm tính chất khác.

2. Cấy thường bao gồm những xét nghiệm nào?

Cấy thường rất phổ biến trong khoa vi sinh của các cơ sở y tế từ tuyến tỉnh trở lên. Dựa trên nền tảng của phương pháp cấy mà các cơ sở y tế đặt những tên khác cho các xét nghiệm nuôi cấy như:

+ Cấy máu (phương pháp thông thường/ thủ công).

+ Cấy dịch âm đạo, cấy dịch niệu đạo.

+ Cấy dịch màng tim, cấy dịch não tủy, cấy dịch màng bụng,…

+ Cấy nước tiểu.

+ Cấy phân.

+ Cấy mủ.

+ Cấy nấm,…

Cấy trong tủ an toàn sinh học

Hay biến thể thành các tên cụ thể tương ứng với Vi sinh vật:

+ Vibrio cholerae nuôi cấy.

+ Neisseria gonorrhoeae nuôi cấy.

+ Clostridium nuôi cấy,…

Tất cả các xét nghiệm nuôi cấy trên đều là cấy thường. Vì vậy mẫu bệnh phẩm cho phương pháp cấy rất đa dạng.

3. Một số nguyên tắc chung của xét nghiệm cấy thường

- Mẫu bệnh phẩm:

+ Lấy bệnh phẩm trước khi sử dụng kháng sinh là tốt nhất, nếu đang sử dụng kháng sinh phải ngưng sử dụng trước 24h hoặc ít nhất là giữa các liều kháng sinh.

+ Lấy đúng vị trí bị nhiễm khuẩn, tránh nhiễm bẩn từ các yếu tố bên ngoài vào.

+ Lấy đúng thời kỳ của bệnh, tối ưu nhất là khi vi khuẩn có mặt nhiều nhất tại vị trí lấy bệnh phẩm.

+ Lấy đủ số lượng bệnh phẩm cần thiết.

+ Lấy bệnh phẩm vào các dụng cụ vô trùng thích hợp.

+ Bệnh phẩm được dán mã, ghi rõ họ tên, tuổi, khoa phòng, ngày giờ lấy mẫu,…

+ Phiếu xét nghiệm phải có thông tin tối thiểu về tình hình bệnh nhân: họ tên, tuổi, khoa - phòng, chẩn đoán sơ bộ, yêu cầu xét nghiệm, ngày giờ lấy mẫu,…

Bệnh phẩm từ các vị trí vô trùng (máu, dịch não tủy, các chất dịch và ổ mủ kín,…)

- Lấy bệnh phẩm: chú ý vô trùng, tránh nhiễm bẩn.

- Vận chuyển: càng sớm càng tốt, trong vòng 2h, nếu quá 6h phải được bảo quản trong các môi trường bảo quản như Amies.

- Bảo quản tủ ấm 37 độ C.

Bệnh phẩm từ các vị trí có vi sinh vật cư trú (đường hô hấp trên, nước tiểu giữa dòng, phân, mủ ngoài da, chất tiết sinh dục,…)

- Lấy bệnh phẩm: đúng vị trí bị nhiễm trùng.

- Vận chuyển: càng sớm càng tốt, trong vòng 2h, nếu quá 6h phải được bảo quản trong các môi trường bảo quản như Amies.

- Bảo quản: ngăn mát tủ lạnh (4 - 8 độ C).

- Nuôi cấy:

+ Tùy thuộc vào từng loại mẫu bệnh phẩm mà cấy thường sử dụng các loại môi trường thạch khác nhau.

+ Điều kiện nhiệt độ và khí trường,… cũng phụ thuộc vào mẫu bệnh phẩm và loại vi sinh vật nuôi cấy.

+ Trả kết quả sơ bộ trong những trường hợp cần thiết (cấy máu, cấy dịch não tủy,…)

+ Đảm bảo vô khuẩn giữa các khâu.

+ Không để tạp nhiễm hay nhiễm chéo.

+ Chỉ định danh chủng vi khuẩn thuần sau nuôi cấy 18 - 24h.

+ Mẫu đánh giá tạp nhiễm yêu cầu lấy lại/ bỏ.

Lựa chọn vi khuẩn gây bệnh để phân lập, định danh 

- Thời gian trả kết quả:

+ Mẫu cấy  âm tính: 

Cấy máu: sau 5 ngày theo dõi.

Cấy thường (dịch, phân, mủ,…): 3 ngày.

Cấy nấm: 7 ngày  hoặc lâu hơn tùy từng loại nấm.

+ Mẫu cấy Dương tính:

Cung cấp kết quả tới bác sĩ, bệnh nhân sau khi có kết quả nuôi cấy.

4. Lựa chọn xét nghiệm cấy thường ở đâu chất lượng?

Địa chỉ tin cậy và uy tín để bạn gửi gắm tình trạng sức khỏe của mình là điều đáng được quan tâm. 

Ngoài các cơ sở y tế công lập đầu ngành: Bệnh viện Nhiệt đới Trung Ương, bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện Nhi Trung Ương,… hay một số bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh, bạn có thể lựa chọn Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. 

MEDLATEC tự hào là là một trong các cơ sở y tế tư nhân được  đánh giá chất lượng cao nhất miền Bắc. MEDLATEC luôn tiên phong với phương châm dịch vụ tốt, công nghệ cao, đem đến chất lượng và hài lòng cho khách hàng với:

+ Dịch vụ xét nghiệm đa dạng các chuyên ngành (phủ rộng khắp các dịch vụ).

+ Chất lượng xét nghiệm được đánh giá ngang hàng với bệnh viện công lập đầu ngành, được công nhận ISO 15189: 2012.

+ Trang thiết bị và kỹ thuật hiện đại.

Hệ thống trang thiết bị xét nghiệm hiện đại

+ Đội ngũ nhân viên, chuyên viên, cố vấn trình độ chuyên môn cao.

+ Giá dịch vụ bình dân.

+ Dịch vụ lấy mẫu xét nghiệm tại nhà, sau đó trả kết quả tại địa điểm lấy mẫu.

+ Tư vấn tận tình chu đáo.

+ Tạo được niềm tin cho các cơ sở y tế tư nhân khác, đơn vị khám sức khỏe hay bác sĩ cộng tác viên từ các bệnh viện lớn.

Hãy để MEDLATEC là lựa chọn thông minh của bạn.