1. Gan nhiễm mỡ là gì và vì sao chúng ta cần đặc biệt lưu tâm đến chỉ số này?

Gan nhiễm mỡ xảy ra khi lượng mỡ tích tụ trong tế bào gan vượt quá 5% trọng lượng của cơ quan này. Dù không gây ra cảm giác đau hay khó chịu rõ ràng trong giai đoạn đầu, nhưng đây chính là dấu hiệu cảnh báo sớm cho thấy gan đang gặp vấn đề, bởi gan là nơi đảm nhiệm hàng loạt chức năng sống còn như chuyển hóa dinh dưỡng, lọc thải độc tố, dự trữ năng lượng. Khi gan bị ảnh hưởng vì mỡ, khả năng thực hiện các chức năng này sẽ suy giảm, kéo theo hàng loạt biến chứng tiềm ẩn nếu không được điều trị đúng và kịp thời.

Gan nhiễm mỡ xảy ra khi lượng mỡ tích tụ trong tế bào gan vượt quá 5% trọng lượng của cơ quan này

Gan nhiễm mỡ được chia thành hai nhóm chính, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh:

• Gan nhiễm mỡ do rượu (Alcoholic Fatty Liver Disease - AFLD): Tình trạng này xảy ra khi gan bị tổn thương do sử dụng rượu bia quá mức trong thời gian dài. Rượu là một chất độc đối với gan, gây rối loạn quá trình chuyển hóa chất béo và khiến mỡ tích tụ trong tế bào gan. Gan nhiễm mỡ do rượu là giai đoạn sớm nhất trong chuỗi bệnh lý gan do rượu, nếu không được kiểm soát, có thể tiến triển thành viêm gan do rượu, xơ gan và suy gan.
• Gan nhiễm mỡ không do rượu (Non-alcoholic Fatty Liver Disease - NAFLD): Đây là dạng phổ biến hơn, thường gặp ở những người không uống rượu hoặc uống rất ít, nhưng lại có các yếu tố nguy cơ như béo phì, tiểu đường type 2, kháng insulin, rối loạn mỡ máu. NAFLD bao gồm nhiều mức độ, từ gan nhiễm mỡ đơn thuần (tích tụ mỡ nhưng không gây viêm đáng kể) đến viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH) - một dạng nghiêm trọng hơn có kèm viêm và tổn thương tế bào gan. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, NASH có thể dẫn đến xơ gan, suy gan và tăng nguy cơ ung thư gan.

Việc theo dõi chỉ số men gan, mỡ máu và kết hợp với các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như siêu âm gan đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm và kiểm soát gan nhiễm mỡ. Thông qua đó, bác sĩ có thể đánh giá mức độ tổn thương gan và đưa ra hướng điều trị phù hợp, kịp thời. 

2. Các chỉ số xét nghiệm gan nhiễm mỡ quan trọng

Để phát hiện sớm và theo dõi hiệu quả tình trạng này, các bác sĩ sẽ dựa vào một loạt chỉ số xét nghiệm máu kết hợp với các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh. Dưới đây là những chỉ số gan nhiễm mỡ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong đánh giá mức độ tổn thương gan.

2.1. Men gan

Men gan là các enzyme có mặt chủ yếu trong tế bào gan. Khi gan bị tổn thương, các enzyme này sẽ “rò rỉ” vào máu, khiến nồng độ của chúng tăng lên. Dù không phản ánh trực tiếp lượng mỡ trong gan, nhưng đây là nhóm chỉ số giúp nhận diện sớm tình trạng viêm hay tổn thương gan, bao gồm cả gan nhiễm mỡ.

• ALT (Alanine Aminotransferase): Là enzyme đặc hiệu cho gan, ALT tăng cao thường cho thấy tế bào gan đang bị tổn thương.
• AST (Aspartate Aminotransferase): Không chỉ có trong gan mà còn hiện diện ở tim và cơ xương. AST tăng đồng thời với ALT là dấu hiệu cần lưu ý về mức độ viêm gan.
• GGT (Gamma-Glutamyl Transferase): Thường tăng trong các bệnh lý gan mật và đặc biệt nhạy với tổn thương gan do rượu.

Khi các chỉ số này vượt ngưỡng bình thường, bác sĩ sẽ chỉ định thêm các xét nghiệm chuyên sâu nhằm xác định chính xác nguyên nhân và mức độ tổn thương gan.

2.2. Mỡ máu

Rối loạn mỡ máu, đặc biệt là tăng triglyceride và cholesterol toàn phần, có mối liên hệ chặt chẽ với gan nhiễm mỡ. Gan là nơi tổng hợp và chuyển hóa lipid, một khi chức năng này bị rối loạn, mỡ sẽ tích tụ trong gan và đồng thời phản ánh qua các chỉ số mỡ máu.

• Triglyceride: Là dạng chất béo phổ biến nhất trong cơ thể. Khi chỉ số này tăng cao, nguy cơ gan nhiễm mỡ cũng tăng theo.
• Cholesterol toàn phần, LDL-C (cholesterol xấu), HDL-C (cholesterol tốt): Dù không phản ánh trực tiếp tình trạng mỡ trong gan, nhưng sự mất cân bằng giữa các chỉ số này là yếu tố nguy cơ đáng quan tâm đối với sức khỏe gan, tim mạch.

2.3. Albumin

Albumin là protein được gan sản xuất và đóng vai trò duy trì áp lực keo trong máu. Khi chức năng gan suy giảm, đặc biệt trong các trường hợp gan nhiễm mỡ tiến triển nặng hoặc xơ gan, nồng độ albumin trong máu thường giảm đáng kể. 

2.4. Bilirubin

Bilirubin là sản phẩm chuyển hóa của hồng cầu già, được gan xử lý và đào thải qua mật. Khi gan suy yếu, quá trình này bị đình trệ, khiến bilirubin tích tụ trong máu và gây hiện tượng vàng da, vàng mắt. Trong bối cảnh gan nhiễm mỡ diễn biến nặng, chỉ số bilirubin tăng cao có thể là dấu hiệu cảnh báo chức năng gan đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

3. Chỉ số gan nhiễm mỡ bao nhiêu là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm?

Để đánh giá tình trạng gan, bác sĩ thường dựa vào các chỉ số sinh hóa trong máu. Một lá gan khỏe mạnh sẽ có các chỉ số trong giới hạn bình thường như sau:

• ALT (SGPT): 20 - 40 UI/L.
• AST (SGOT): 20 - 40 UI/L.
• ALP: 35 - 115 UI/L.
• GGT: 3 - 60 UI/L.

Để đánh giá tình trạng gan, bác sĩ thường dựa vào các chỉ số sinh hóa trong máu

Nếu các chỉ số này vượt quá giới hạn cho phép, rất có thể gan đang bị tổn thương và có nguy cơ cao mắc bệnh gan nhiễm mỡ. 

4. Gan nhiễm mỡ có nguy hiểm không?

Gan nhiễm mỡ, đặc biệt là dạng không do rượu (NAFLD), thường khởi phát âm thầm và không có triệu chứng rõ ràng. Trong giai đoạn đầu, bệnh có thể lành tính và không quá đáng lo. Tuy nhiên, nếu không được kiểm soát tốt, các trường hợp gan nhiễm mỡ có thể tiến triển nặng. Một tỷ lệ nhỏ gan nhiễm mỡ có thể chuyển sang viêm gan nhiễm mỡ (NASH), xơ gan hoặc suy gan nếu có thêm yếu tố nguy cơ như béo phì, tiểu đường.

Bạn nên cảnh giác và chủ động đi khám khi cơ thể có những dấu hiệu bất thường dưới đây:

• Cảm giác mệt mỏi kéo dài, suy nhược không rõ lý do
• Đau tức vùng hạ sườn phải - vị trí của gan
• Vàng da, vàng mắt - dấu hiệu điển hình khi gan suy yếu
• Nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu
• Phù chân, bụng to lên do dịch, cổ trướng
• Chán ăn, buồn nôn, sụt cân nhanh dù không ăn kiêng

Khi xuất hiện các triệu chứng này, có thể gan đã rơi vào giai đoạn tổn thương nghiêm trọng. Việc thăm khám và điều trị kịp thời giúp kiểm soát tình trạng gan nhiễm mỡ và ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm đe dọa sức khỏe về lâu dài.

Hệ thống Y tế MEDLATEC là địa chỉ uy tín trong xét nghiệm và điều trị tình trạng gan nhiễm mỡ

Tại hệ thống Y tế MEDLATEC, bạn được thực hiện đầy đủ các xét nghiệm đánh giá chức năng gan với quy trình nhanh chóng, chi phí hợp lý, kết quả chính xác. Đặc biệt, MEDLATEC cung cấp dịch vụ lấy mẫu xét nghiệm tại nhà giúp bạn tiết kiệm thời gian xét nghiệm mà không cần di chuyển nhiều.

Liên hệ ngay với Hệ thống Y tế MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được tư vấn, hỗ trợ và đặt lịch xét nghiệm chỉ số gan nhiễm mỡ nhanh chóng.