1. Thế nào là dễ bị kích động

Dễ kích động là hội chứng mang đặc trưng gồm sự hung hãn, kích động quá mức bình thường, một số trường hợp còn có biểu hiện tăng thân nhiệt hoặc có hành vi kỳ quặc. Rất nhiều chuyên gia cho rằng nó có liên quan đến sự chồng lặp giữa hội chứng thần kinh ác tính với phản ứng do chất kích thích. 

Những người dễ bị kích động thường có các triệu chứng như:

Người dễ bị kích động thường có hành vi hét lớn ở mọi nơi, mọi thời điểm

- Hung hăng quá mức về hành vi nên hay hét lớn, có hành động bạo lực.

- Tâm trạng bối rối không thể ngồi yên nên thường xuyên di chuyển môi, đi tới đi lui, tay lắc lư, lưỡi đánh liên tục,...

- Lo lắng quá mức không khác gì bị hoảng loạn.

- Có tính hiếu chiến với biểu hiện là tính chiến đấu và khả năng chịu đau rất cao và người khác khó có thể chống lại được.

- Mê sảng với dấu hiệu đặc trưng là bị sốt, mất định hướng, hành vi kỳ quặc.

- Hoang tưởng cho rằng mình đang bị theo dõi hay có ai đó đang cố tìm cách hại mình. Nó khiến cho họ không hợp tác với người khác, dễ có hành vi bạo lực để tự bảo vệ mình.

- Mất định hướng nên sinh ra hành vi khó hiểu, không có ý thức trong hành động, không biết mình đang ở đâu hay đang làm gì.

- Thể chất có khả năng chịu đựng cao hơn người bình thường. 

- Sốt cao, cảm thấy nóng trong người nên tìm mọi cách làm mát cơ thể.

- Ảo giác sinh ra nghe hoặc nhìn thấy những điều không có thật trong thực tế và dễ gây ảo tưởng, dễ có hành vi bạo lực.

- Khả năng chịu đau tốt.

- Hoảng loạn vì căng thẳng quá mức từ đó sinh ra cảm giác bồn chồn không yên.

- Nói chuyện thiếu mạch lạc nên người nghe rất khó hiểu những gì họ nói.

- Có hành vi lạ.

- La hét ở bất kỳ địa điểm nào.

- Mồ hôi ra nhiều vì cơ thể bị kích thích quá mức và phản ứng sinh lý trong cơ thể không kiểm soát được.

- Có hành vi bạo lực với người khác và thậm chí với cả chính mình

2. Nguyên nhân khiến bạn dễ bị kích động là gì

Đến nay nguyên nhân chính xác gây ra trạng thái dễ bị kích động là gì vẫn chưa được tìm ra. Hầu hết các trường hợp bị như vậy là do họ đã nuốt một loại thuốc kích thích mà phổ biến nhất là cocaine. Ngoài ra, dễ bị kích động còn có thể do các tác nhân sau:

2.1. Máu 

Người ta tìm thấy trong máu của những người đã chết vì kích động rượu hoặc thuốc kích thích (nhiều nhất là cocaine). Những chất này sinh ra phản ứng bất thường của cơ thể nên gây nên hiện tượng dễ bị kích động.

Cocain là chất dễ gây ra kích động mạnh

2.2. Mức độ truyền thần kinh

So với người bình thường thì những người dễ bị kích động hay có sự thay đổi về dẫn truyền thần kinh. Sự xuất hiện của chất kích thích trong cơ thể họ được xem như một chất ức chế tái hấp thu dopamin làm tăng nồng độ của chất dẫn truyền thần kinh bên ngoài tế bào. Những điều này gây ra nhiều điểm tương đồng với triệu chứng tâm thần phân liệt dương tính, phổ biến nhất là ảo giác.

2.3. Di truyền 

Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng protein c-Fos có thể gây rối loạn chức năng dopamine như hậu quả của việc lạm dụng ma túy và căng thẳng sinh lý. Có một số dạng di truyền nhất định có khả năng làm thay đổi chức năng của c-Fos nên một số người dễ bị kích động hơn người bình thường.

2.4. Bệnh tâm thần

Mắc bệnh tâm thần là lý do dễ làm tăng tính nhạy cảm với bất kỳ sự kích động nào. Những bệnh lý tâm thần hay gây kích động nhất là: trầm cảm, tâm thần phân liệt, hưng cảm,...

3. Phương hướng xử lý

Hầu hết các trường hợp dễ bị kích thích đều dễ gây ra những hậu quả nguy hiểm. Vì thế, ngay khi nhận thấy ai đó có trạng thái dễ bị kích động thì trước tiên những người xung quanh cần phải thật bình tĩnh, nói chuyện ân cần và nhẹ nhàng với họ để không khiến họ bị kích thích hơn. Nếu cảm thấy một mình bạn không thể làm được điều ấy, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ người khác. Tiếp sau đó cần đưa họ đến cơ sở y tế để có biện pháp can thiệp phù hợp.

Bệnh nhân dễ bị kích động cần được điều trị tâm lý, thần kinh càng sớm càng tốt

Để tự mình tìm ra nguyên nhân dễ bị kích động là một việc rất khó nên cần phải có sự hỗ trợ của bác sĩ chuyên khoa thần kinh, tâm lý. Dựa trên những câu hỏi về lối sống, bệnh sử của người bệnh và các triệu chứng mà họ đang gặp phải bác sĩ sẽ có cơ sở để chẩn đoán. Tùy từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ có hướng xử trí khác nhau, ví dụ như:

- Nếu dễ bị kích thích là xuất phát từ tình trạng sức khỏe tâm thần tiềm ẩn, bác sĩ sẽ giới thiệu bệnh nhân đến gặp chuyên gia tâm thần để được đánh giá chính xác.

- Nếu dễ bị kích thích xuất phát từ tình trạng thể chất tiềm ẩn, bác sĩ có thể sẽ tiến hành xét nghiệm chẩn đoán như: xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, chụp MRI, chụp CT,... 

Sau khi đã tìm ra nguyên nhân gây nên tình trạng dễ bị kích thích bác sĩ sẽ có kế hoạch điều trị phù hợp. Cũng tùy vào nguyên nhân gây nên tình trạng này mà tiên lượng điều trị sẽ có sự khác nhau. Một số trường hợp sẽ được bác sĩ thực hiện các bước giúp giảm căng thẳng từ đó có thể làm giảm kích động. Một số trường hợp khác sẽ phải dùng đến thuốc hoặc có phương pháp điều trị khác.

Nói tóm lại, cách tốt nhất để giúp bạn kiểm soát tốt tình trạng dễ bị kích động, tránh được những hậu quả nguy hiểm đó là đến gặp bác sĩ chuyên khoa thần kinh tại cơ sở y tế uy tín hoặc Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. Hãy trao đổi với bác sĩ về những gì mà bạn đang trải qua, đảm bảo bác sĩ sẽ giúp bạn tìm ra cách xử trí phù hợp và hiệu quả nhất.