1. Như thế nào là tuần hoàn ngoài cơ thể?

Tuần hoàn ngoài cơ thể là kỹ thuật được sử dụng để thay thế tạm thời chức năng phổi và tim trong những trường hợp cần thiết. Kỹ thuật này được thực hiện với sự trợ giúp của các loại máy tim phổi nhân tạo và đội ngũ kỹ thuật viên, bác sĩ chuyên ngành có trình độ chuyên môn cao.

Mô tả về phương pháp điều trị tuần hoàn ngoài cơ thể

Kỹ thuật tuần hoàn ngoài cơ thể có khả năng hỗ trợ một phần hoặc thay thế hoàn toàn hoạt động của hệ tim phổi. Mặt khác, đây cũng là phương pháp được đặt cùng lúc nhiều cannula trên các vị trí khác nhau kết hợp với ngưng tuần hoàn tạm thời.

2. Tuần hoàn ngoài cơ thể bằng ECMO là gì và những vấn đề liên quan

2.1. ECMO nghĩa là gì?

Hiểu chính xác thì ECMO là gì? Đây chính là cụm từ viết tắt của Extracorporeal membrane oxygenation tức là oxy hóa màng ngoài của cơ thể. Phương pháp này dùng tuần hoàn và trao đổi oxy bên ngoài cơ thể để hỗ trợ chức năng sống cho bệnh nhân bị suy hô hấp nặng hoặc suy tuần hoàn. 

Hoạt động trên nguyên lý tương tự với máy tim phổi nhân tạo nên mục tiêu của điều trị ECMO là cho phổi hoặc tim có thời gian để nghỉ ngơi và hồi phục. Có 2 dạng ECMO chính là:

- V - V ECMO: lấy máu ra ở tĩnh mạch rồi trả máu về tĩnh mạch. Bằng cách trao đổi O2 và CO2 qua màng trao đổi khí, nó đem lại công dụng giống như một lá phổi giả cho người bệnh.
- V - A ECMO: lấy máu ra ở tĩnh mạch rồi trả máu về động mạch. Kỹ thuật này đạt tác dụng giống như trái tim nhân tạo có khả năng bơm máu đi nuôi cơ thể.

2.2. ECMO hoạt động dựa trên nguyên lý nào?

Hiểu được nguyên lý hoạt động của ECMO là gì sẽ giúp chúng ta biết được lợi ích mà kỹ thuật này mang lại. Hệ thống ECMO kết nối với cơ thể người bệnh thông qua các ống nhựa được đặt ở ngực, cổ và các tĩnh mạch cùng các động mạch lớn ở chân. Máy ECMO sẽ lấy máu từ cơ thể người bệnh để bơm qua màng trao đổi oxy của hệ thống lá phổi nhân tạo. 

Hệ thống máy được sử dụng trong kỹ thuật ECMO

Tiếp sau đó, dịch thẩm tách sẽ chạy xung quanh màng để tạo nên sự chênh lệch về nồng độ và áp suất thẩm thấu - điều kiện để xảy ra trao đổi dịch cùng các chất hòa tan. Quá trình này cũng sẽ giúp cho lượng oxy trong máu tăng lên đồng thời khiến cho carbon dioxide được đào thải bớt ra bên ngoài. Cuối cùng, thông qua một lực bơm đúng bằng sức co bóp của tim, hệ thống ECMO lại đưa máu đã trải qua quá trình trao đổi khí và chất về với hệ tuần hoàn. 

2.3. Can thiệp ECMO dành cho ai?

Các trường hợp bệnh nhân được chỉ định can thiệp ECMO gồm:

- Phổi không còn khả năng cung cấp đủ oxy cho cơ thể dù đã cho thở thêm oxy.

- Phổi không thể đào thải carbon dioxide dù đã có sự hỗ trợ của máy thở.

- Tim không thể bơm máu đủ cho sự hoạt động của các cơ quan trong cơ thể.

Ngoài ra, ECMO còn được dùng để hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh phổi hoặc tim nhưng không thể được chữa trị vì đang chờ cấy ghép nội tạng.

2.4. Cách thức theo dõi bệnh nhân điều trị ECMO

Mọi trường hợp được điều trị bằng hệ thống máy ECMO đều được dùng máy monitor để theo dõi. Monitor sẽ đo huyết áp, nhịp tim cùng độ bão hòa oxy máu của người bệnh. 

Trước khi điều trị bác sĩ sẽ giải thích để người nhà bệnh nhân hiểu cách thức can thiệp ECMO là gì

Bệnh nhân đang điều trị ECMO cần được lấy máu thực hiện xét nghiệm khí máu động mạch để kiểm tra nồng độ O2 và CO2 thường xuyên. Ngoài ra, bệnh nhân còn cần dùng thuốc kháng đông để bị đông máu. Cũng vì thế mà máu của bệnh nhân cần được kiểm tra thường xuyên để đảm bảo không bị đông. Tất cả kết quả xét nghiệm sẽ được bác sĩ dùng để đánh giá hiệu quả hỗ trợ điều trị bằng máy ECMO và kịp thời điều chỉnh máy với những trường hợp cần thiết.

2.5. Làm sao để cai ECMO và nếu không cai được ECMO sẽ xảy ra điều gì?

- Cách “cai” ECMO

Hệ thống máy ECMO có tác dụng hỗ trợ cho bệnh nhân đang cố gắng vượt qua chấn thương hoặc bệnh tật. Khi chấn thương hoặc bệnh lý của họ được cải thiện thì có thể sẽ không cần đến ECMO nữa. Lúc này, bác sĩ sẽ giảm bớt sự hỗ trợ của máy một cách từ từ để xem xét khả năng cai máy cho người bệnh. Nếu khi thực hiện việc “cai” này mà bệnh nhân vẫn ổn định thì các ống thông có thể được lấy ra sau đó bác sĩ sẽ khâu đóng lại các vị trí thông nối.

- Điều xảy ra khi không “cai” được ECMO

Nếu đã hiểu ECMO là gì thì bạn sẽ biết đây chỉ là phương pháp để duy trì sự sống cho người bệnh. Trường hợp ECMO không thể chữa khỏi chấn thương hay bệnh lý gây ra suy tuần hoàn hay suy hô hấp tức là nó chỉ có thể kéo dài cuộc sống để người bệnh có thêm thời gian cho các phương pháp điều trị khác.

Một số bệnh nhân dù đã dùng ECMO nhưng không hề cải thiện chấn thương hay bệnh lý của mình thì việc quyết định tiếp tục dùng ECMO liệu có đem lại lợi ích nào không là tương đối khó. Cũng có những bệnh nhân không muốn tiếp tục dùng ECMO vì hiệu quả điều trị không đạt được.

Với những trường hợp đã can thiệp ECMO nhưng bệnh nặng và không cải thiện thì bác sĩ sẽ bàn bạc với bệnh nhân và người nhà để đưa ra quyết định về thời điểm tháo máy. Có trường hợp bệnh nhân tử vong dù đang dùng ECMO và cũng có khi máy ECMO kéo dài thời gian tử vong của người bệnh.

Hy vọng với những nội dung đã được chia sẻ bạn đọc có thể hiểu được can thiệp ECMO là gì. Cần lưu ý rằng đây là phương pháp y khoa đòi hỏi sự thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ và kỹ thuật viên nắm vững chuyên môn và giàu kinh nghiệm cùng với hệ thống máy hiện đại; vì thế khi cần điều trị bằng ECMO, hãy tìm hiểu thật kỹ để chọn đúng cơ sở y tế chuyên khoa đáp ứng đầy đủ các yếu tố trên.