1. Mối nguy sức khỏe mang tên đột quỵ 

đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, đang trở thành một trong những mối đe dọa nghiêm trọng nhất đối với sức khỏe cộng đồng hiện nay. Theo thống kê y tế, đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu và là nguyên nhân hàng thứ ba gây tàn tật trên toàn cầu. Đặc biệt, tại Việt Nam, mỗi năm ghi nhận hàng trăm nghìn ca đột quỵ mới, trong đó phần lớn xảy ra ở người trên 50 tuổi, nhưng tỷ lệ ở người trẻ tuổi cũng đang có xu hướng gia tăng.

Đột quỵ là tình trạng nguy hiểm có khả năng đe dọa tính mạng con người 

Đột quỵ xảy ra khi dòng máu lên não bị gián đoạn do tắc nghẽn (nhồi máu não) hoặc vỡ mạch máu não (xuất huyết não). Khi não không được cung cấp đủ oxy và dưỡng chất, tế bào não sẽ bắt đầu chết chỉ sau vài phút. Hậu quả là bệnh nhân có thể mất khả năng vận động, ngôn ngữ, trí nhớ hoặc thậm chí tử vong nếu không được can thiệp kịp thời.

Có nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến đột quỵ, trong đó phổ biến nhất là tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu, hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, ít vận động, và stress kéo dài. Ngoài ra, yếu tố di truyền, tuổi tác cao hay lối sống không lành mạnh cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Điều đáng nói, đột quỵ có thể xảy ra bất ngờ, không báo trước, khiến người bệnh và người thân không kịp trở tay.

2. Chi tiết về quy tắc FAST đột quỵ 

Quy tắc FAST là phương pháp nhận diện sớm đột quỵ được các chuyên gia y tế trên toàn thế giới khuyến nghị áp dụng, giúp người dân dễ nhớ, dễ thực hành để kịp thời cấp cứu nạn nhân. FAST là viết tắt của bốn chữ cái tiếng Anh: Face (Khuôn mặt), Arm (Cánh tay), Speech (Giọng nói), Time (Thời gian). Mỗi yếu tố đều là dấu hiệu cảnh báo quan trọng cho thấy não đang bị tổn thương do tắc nghẽn hoặc vỡ mạch máu.

• F - Face (Khuôn mặt): Quan sát khuôn mặt của người nghi bị đột quỵ. Nếu thấy miệng bị méo lệch sang một bên, nụ cười không cân đối hoặc một nửa mặt yếu, khó cử động, đó là dấu hiệu rõ ràng của đột quỵ;
• A - Arm (Cánh tay): Yêu cầu nạn nhân giơ cả hai tay lên. Nếu một tay rơi xuống, yếu hoặc không thể nâng lên như tay còn lại, đây là tín hiệu não đã bị tổn thương ở khu vực điều khiển vận động;
• S - Speech (Giọng nói): Kiểm tra khả năng nói chuyện. Người bị đột quỵ có thể nói ngọng, khó phát âm, dùng từ lộn xộn hoặc không hiểu người khác đang nói gì;
• T - Time (Thời gian): Thời gian là yếu tố quyết định. Nếu nhận thấy một hoặc nhiều dấu hiệu trên, cần gọi cấp cứu ngay lập tức. Việc đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế trong “giờ vàng” (3-4,5 giờ đầu) giúp tăng khả năng cứu sống và hạn chế di chứng nặng nề.

Quy tắc FAST đột quỵ được ứng dụng trong việc phát hiện tình trạng bệnh và có hướng xử trí nhanh chóng 

Áp dụng quy tắc FAST không chỉ giúp phát hiện đột quỵ nhanh chóng mà còn rút ngắn thời gian đưa bệnh nhân đến bệnh viện, từ đó nâng cao hiệu quả điều trị. Thực tế cho thấy, mỗi phút trôi qua khi đột quỵ không được can thiệp, hàng triệu tế bào não có thể bị tổn thương vĩnh viễn.

Do đó, tuy đơn giản nhưng quy tắc FAST đột quỵ là công cụ hữu hiệu mà mọi người nên ghi nhớ. Tích cực tuyên truyền và phổ biến quy tắc này đến cộng đồng sẽ góp phần giảm tỷ lệ tử vong và tàn tật do đột quỵ - căn bệnh được ví như “kẻ giết người thầm lặng” của thời hiện đại.

3. Những cách phòng ngừa đột quỵ hữu hiệu 

Theo các chuyên gia y tế, phần lớn các ca đột quỵ có thể được phòng ngừa nếu kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ và duy trì lối sống lành mạnh. Dưới đây là những biện pháp hiệu quả nhất giúp giảm nguy cơ đột quỵ mà bạn nên áp dụng ngay hôm nay: 

Kiểm soát huyết áp

Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ lớn nhất của đột quỵ. Hãy duy trì huyết áp dưới 120/80 mmHg bằng cách ăn giảm muối, duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục đều đặn và dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ nếu cần.

Kiểm soát huyết áp là việc làm quan trọng giúp phòng ngừa nguy cơ đột quỵ 

Duy trì chế độ dinh dưỡng khoa học

Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, cá và các loại hạt giúp giảm cholesterol xấu và ngăn xơ vữa động mạch. Hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn và đường tinh luyện. Đồng thời, nên uống đủ nước và hạn chế đồ uống có cồn.

Luyện tập thể dục thường xuyên

Hoạt động thể chất ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần như đi bộ nhanh, đạp xe hoặc bơi lội giúp tăng cường lưu thông máu, kiểm soát cân nặng và ổn định huyết áp.

Bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia

Thuốc lá làm tổn thương mạch máu, tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, trong khi uống nhiều rượu bia có thể gây tăng huyết áp và rối loạn nhịp tim. Việc ngừng hút thuốc và sử dụng rượu có kiểm soát giúp giảm đáng kể nguy cơ đột quỵ.

Kiểm soát bệnh lý nền

Người mắc tiểu đường, rối loạn mỡ máu hoặc bệnh tim mạch cần tuân thủ điều trị và tái khám định kỳ. Việc kiểm soát đường huyết, cholesterol và nhịp tim giúp bảo vệ hệ mạch máu não.

Giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc

Stress kéo dài và thiếu ngủ là tác nhân tiềm ẩn gây rối loạn huyết áp và tăng nguy cơ đột quỵ. Nên thư giãn bằng thiền, yoga hoặc các hoạt động giải trí nhẹ nhàng, đồng thời đảm bảo ngủ từ 7-8 tiếng mỗi ngày.

Tóm lại, đột quỵ là mối nguy hiểm tiềm ẩn nhưng hoàn toàn có thể chủ động phòng tránh. Nắm vững quy tắc FAST đột quỵ đồng thời trang bị kiến thức đúng đắn và lối sống khoa học chính là chìa khóa giúp mỗi người bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình trước căn bệnh nguy hiểm này. Người dân có thêm thắc mắc cần giải đáp hoặc nhu cầu thăm khám, sàng lọc sớm các yếu tố nguy cơ đột quỵ vui lòng liên hệ tới Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ kịp thời.