1. Nguyên nhân gây đột quỵ ở trẻ em

đột quỵ ở trẻ em là tình trạng não bộ của trẻ bị tổn thương do gián đoạn hoặc giảm lưu lượng máu đến một phần của não, tương tự như đột quỵ ở người lớn. Khi não bộ thiếu nguồn oxy và dưỡng chất từ máu, các tế bào thần kinh có thể tổn thương và chết đi chỉ sau vài phút. Tình trạng này có nguy cơ gây hậu quả không thể phục hồi, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được xử trí nhanh chóng. Đột quỵ ở trẻ em được chia thành 2 loại chính:

• Đột quỵ thiếu máu cục bộ: xảy ra khi cục máu đông hoặc dị dạng mạch máu ngăn cản máu lưu thông đến não;
• Đột quỵ xuất huyết: xảy ra khi mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu vào mô não.

Đột quỵ ở trẻ em được chia thành 2 loại chính 

Có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn dẫn đến đột quỵ ở trẻ em, trong đó bao gồm:

• Bệnh tim bẩm sinh: là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây đột quỵ thiếu máu ở trẻ nhỏ. Trẻ có dị tật tim dễ bị tạo cục máu đông;
• Rối loạn đông máu: như thiếu protein C, protein S hoặc antithrombin III, làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông;
• Viêm nhiễm: như viêm màng não, viêm nội tâm mạc;
• Bệnh hồng cầu hình liềm: Là rối loạn di truyền khiến hồng cầu biến dạng bất thường, dễ vỡ và gây tắc nghẽn trong lòng mạch;
• Rối loạn chuyển hóa: như homocystinuria, gây tổn thương mạch máu;
• Dị dạng mạch máu não: như phình mạch, dị dạng động tĩnh mạch;
• Nhiễm trùng hoặc viêm mạch máu: ảnh hưởng đến tuần hoàn não.

Triệu chứng đột quỵ ở trẻ em có thể tương tự như ở người lớn, với các biểu hiện điển hình như: rối loạn thị giác hoặc thính giác, khó khăn trong vận động, nuốt nghẹn, yếu hoặc liệt một bên cơ thể, rối loạn ngôn ngữ. Tuy nhiên, ở một số trường hợp, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, những dấu hiệu đặc trưng này có thể không rõ ràng. Thay vào đó, trẻ có thể xuất hiện các biểu hiện như co giật, sốt, đau đầu, buồn nôn, nôn mửa hoặc ngủ li bì.

Nếu nhận thấy trẻ có biểu hiện nghi ngờ đột quỵ, cha mẹ phải nhanh chóng liên hệ cấp cứu. Đột quỵ là tình huống y tế khẩn cấp, nếu không được xử lý kịp thời có thể gây tổn thương não nghiêm trọng hoặc đe dọa tới tính mạng. Việc đưa trẻ đến bệnh viện càng sớm càng tăng cơ hội phục hồi, hạn chế tối đa di chứng về sau.

2. Chẩn đoán và điều trị đột quỵ ở trẻ em

Chẩn đoán đột quỵ ở trẻ em

Tùy vào những biểu hiện ở trẻ, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện một số xét nghiệm để chẩn đoán đột quỵ, chẳng hạn như:

• Chụp CT não (chụp cắt lớp vi tính): Đây là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh nhanh chóng và phổ biến, giúp phát hiện tình trạng xuất huyết não hoặc sự hiện diện của cục máu đông ở bất kỳ khu vực nào trong não bộ;
• Chụp CT mạch máu: Phương pháp này được sử dụng để đánh giá lưu lượng máu qua tim, não và hệ thống mạch máu;
• Chụp MRI não (cộng hưởng từ): Giúp bác sĩ quan sát chi tiết cấu trúc não và mạch máu của trẻ;
• Chụp MRA (cộng hưởng từ mạch máu): Hỗ trợ bác sĩ theo dõi tình trạng tuần hoàn của máu trong mạch.

Nhiều phương pháp được ứng dụng trong chẩn đoán tình trạng đột quỵ ở trẻ em 

Điều trị đột quỵ ở trẻ em

Phác đồ điều trị đột quỵ ở trẻ sẽ được xây dựng dựa trên loại đột quỵ, nguyên nhân gây ra, mức độ tổn thương cũng như thể trạng của trẻ, bao gồm:

• Đối với đột quỵ do thiếu máu cục bộ (do tắc mạch máu não) trẻ có thể được sử dụng thuốc tiêu huyết khối để làm tan cục máu đông, giúp khôi phục dòng máu lên não. Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ thực hiện thủ thuật can thiệp nội mạch để lấy huyết khối ra khỏi mạch máu bị tắc;
• Đối với đột quỵ do xuất huyết não (vỡ mạch máu não) việc điều trị có thể bao gồm phẫu thuật để loại bỏ máu tụ và giảm áp lực lên não, kết hợp với can thiệp nội mạch để cầm máu và xử lý điểm chảy máu;
• Tùy theo tình trạng của trẻ, bác sĩ có thể chỉ định thêm thuốc chống đông máu để ngăn ngừa hình thành cục máu đông mới hoặc thuốc chống co giật nếu trẻ có biểu hiện co giật do tổn thương não;
• Khi qua giai đoạn cấp tính, trẻ cần bắt đầu phục hồi chức năng sớm nhằm nâng cao khả năng vận động, giao tiếp và tư duy. Trong quá trình này, trẻ sẽ được hỗ trợ bằng các liệu pháp như vật lý trị liệu, trị liệu ngôn ngữ và can thiệp tâm lý.

3. Phòng ngừa đột quỵ ở trẻ em

Dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn mọi trường hợp đột quỵ ở trẻ em, nhưng một số biện pháp sau đây có thể giúp giảm thiểu nguy cơ:

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Cha mẹ nên cho trẻ thăm khám định kỳ nhằm phát hiện sớm bệnh tim bẩm sinh, rối loạn đông máu hay những yếu tố nguy cơ khác. Với trẻ từng bị đột quỵ hoặc có nguy cơ cao, việc theo dõi cần được thực hiện nghiêm ngặt hơn;
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Cần xây dựng cho trẻ chế độ ăn lành mạnh, giàu rau củ, trái cây và các nguồn omega-3 để tăng cường sức khỏe tim mạch, đồng thời giảm bớt thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ, đường và muối;
• Khuyến khích trẻ vận động thường xuyên: Cha mẹ nên tạo điều kiện cho trẻ tham gia các môn thể thao nhẹ nhàng và phù hợp với độ tuổi như đi bộ, bơi lội, đạp xe hay yoga;

Cha mẹ nên khuyến khích trẻ em tham gia các hoạt động thể chất phù hợp 

• Phòng ngừa chấn thương: Luôn đội mũ bảo hiểm cho trẻ khi đi xe đạp, xe máy.

Tóm lại, đột quỵ ở trẻ em là tình trạng nguy hiểm, đòi hỏi phụ huynh cần nhận biết nhanh chóng và xử trí kịp thời. Nếu cha mẹ có thêm các thắc mắc liên quan cần giải đáp hoặc nhu cầu thăm khám, sàng lọc tình trạng đột quỵ, bạn đọc có thể liên hệ tới Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ kịp thời.