1. Khái niệm hội chứng Zollinger Ellison

Đây là một thuật ngữ được sử dụng để miêu tả bệnh lý có 1 một nhiều hơn các khối u gastrin nằm ở bên trong hệ tiêu hóa. Phần lớn những trường hợp bị mắc hội chứng Zollinger Ellison đều có khởi phát từ tụy và tá tràng. Ở những vị trí khác có thể xuất hiện u gastrin gồm có hạch bạch huyết ở quanh tụy, phần nang lympho ở trong ruột, ở gan hoặc ở trong túi mật. 

Định nghĩa hội chứng Zollinger Ellison là gì?

Loại u này có tên là gastrin vì chúng có thể tiết ra gastrin và hóc môn kích thích dạ dày trong cơ thể tiết ra dịch vị. Từ đó có thể dẫn đến tình trạng loét dạ dày tá tràng. Đây là một dạng bệnh lý khá hiếm gặp. Có hơn một nửa số lượng bệnh nhân mắc phải hội chứng thì có những khối u gastrin ác tính. Có khá nhiều trường hợp khối u đã di căn đến những bộ phận khác ở bên trong cơ thể. 

Bệnh này khá phổ biến ở nam giới và với bất kỳ độ tuổi nào, phổ biến nhất là từ 20 tuổi đến 50 tuổi. Để điều trị hội chứng này cần phải có sự kết hợp giữa việc phẫu thuật để cắt bỏ khối u cùng quá trình điều trị loét dạ dày tá tràng. 

2. Nguyên nhân gây bệnh là gì?

Cho đến hiện tại, giới y khoa vẫn chưa tìm được chính xác nguyên nhân xuất hiện của những khối u gastrin. Thế nhưng, các bác sĩ đã xác định được rõ bản chất của những khối u cùng với một chuỗi những sự kiện diễn ra đối với cơ chế gây bệnh. Khối u gastrin ở bên trong tuyến tụy hoặc tá tràng thường sẽ tiết ra một lượng gastrin khá lớn. 

Gastrin chính là một loại hóc môn do các tế bào ở tuyến tụy tiết ra. Chúng nhận nhiệm vụ chính là kiểm soát quá trình sản xuất acid dạ dày. Nồng độ gastrin tăng cao ở trong máu có khả năng kích thích niêm mạc dạ dày sản xuất ra nhiều acid hơn lượng cần thiết. Số lượng acid dạ dày bị thừa chính là nguyên nhân khởi phát của những biểu hiện trên lâm sàng và từ đó có thể dẫn đến chứng loét dạ dày tá tràng. 

 Nguyên nhân khởi phát của hội chứng

Có một số trường hợp mắc phải hội chứng Zollinger Ellison liên quan đến những bệnh lý đa u tuyến nội tiết type 1. Đây là một dạng bệnh lý di truyền ở trên các nhiễm sắc thể thường theo dạng di truyền trội. Những người mắc phải hội chứng này thường sẽ có các khối u nằm rải rác ở các vùng như tuyến yên hoặc tuyến cận giáp. Trong đó còn có cả đảo tụy và những khối u gastrin. 

3. Một vài triệu chứng điển hình

Biến chứng loét dạ dày tá tràng khá phổ biến đối với những bệnh nhân bị Zollinger Ellison. Chính vì vậy, những biểu hiện của biến chứng này cũng chính là dấu hiệu nhận biết của hội chứng Zollinger Ellison. Bệnh nhân thường sẽ có những biểu hiện như sau:

• Cảm thấy đau bụng, vùng thượng vị hoặc vùng bụng dưới ở phần sườn bên trái bị nóng rát và cồn cào.

• Có cảm giác buồn nôn. Với một số tình trạng nặng hơn, bệnh nhân có thể sẽ nôn ra máu đỏ tươi hoặc máu màu bầm. 

• Có dấu hiệu ợ hơi hoặc ợ chua.

• Bị trào ngược dạ dày.

• Ăn uống khó khăn hơn, luôn cảm thấy không được ngon miệng. Tình trạng này kéo dài có thể khiến bệnh nhân bị sụt ký gây suy nhược cơ thể rất có hại. 

• Bị rối loạn tiêu hóa, bị tiêu chảy phân mỡ.

Mức độ biểu hiện của từng triệu chứng sẽ có sự khác nhau tùy vào từng tình trạng khác nhau. Những người bị một hoặc nhiều ổ loét ở từng cấp độ có thể gây ra những biến chứng. Các ổ loét này có thể xuất hiện đơn độc hoặc chúng tập trung lại thành nhiều cụm ở phần thân của tá tràng và trong dạ dày. Những triệu chứng lâm sàng thường rất dễ tái đi tái lại nếu người bệnh chỉ được điều trị theo dạng bệnh viêm loét dạ dày cơ bản. 

Những triệu chứng nhận biết phổ biến

4. Đối tượng và đường truyền lây bệnh

Đây là một dạng bệnh lý với nguyên nhân chính gây bệnh vẫn chưa được tìm ra cụ thể. Sẽ có những trường hợp được chẩn đoán có liên quan đến hội chứng đa u tuyến nội tiết type 1. Hội chứng này thường không có khả năng truyền nhiễm. Và những người bị hội chứng Zollinger Ellison có liên quan đến vấn đề kể trên thường sẽ không lây bệnh cho những người xung quanh khi tiếp xúc.

Nếu trong gia đình có người từng mắc phải Zollinger Ellison thì tỷ lệ người thân trong gia đình mắc phải hội chứng này cũng cao hơn thông thường. Nhất là đối với những người thân trực hệ điển hình như ba mẹ và các anh chị em ruột. 

5. Làm thế nào để chẩn đoán hội chứng Zollinger Ellison?

Việc chẩn đoán bệnh kịp thời là cực kỳ quản trọng vì chúng ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả của quá trình điều trị. Một hồ sơ chẩn đoán cần được phối hợp nhịp nhàng giữa thăm khám lâm sàng, chi tiết về tiền sử bệnh và những xét nghiệm cần thiết khác, ví dụ như:

Chẩn đoán bệnh lý thông qua nội soi tiêu hóa

• Kiểm tra định lượng của gastrin ở trong máu: Các khối u gastrin sẽ tiết ra một lượng gastrin khá cao khiến nồng độ tăng lên chính là dấu hiệu nhận diện của người mắc hội chứng này. Để có kết quả xét nghiệm chính xác, bệnh nhân cần phải nhịn ăn và không sử dụng các loại thuốc ví dụ như kháng H2 và thuốc kháng bơm proton. 

• Kiểm tra nồng độ pH trong dạ dày: Sẽ được phối hợp cùng với việc kiểm tra định lượng gastrin ở trong máu. Việc đo nồng độ có thể xác định được tình trạng acid dạ dày như thế nào. Nếu nồng độ acid và gastrin cao thì khả năng người bệnh đã bị Zollinger Ellison. 

• Tiến hành nội soi tiêu hóa: Khi người bệnh có các biểu hiện của biến chứng loét dạ dày tá tràng thì sẽ được nội soi tiêu hóa nhằm xác định chính xác vị trí cùng như mức độ tổn thương của những ổ loét này. Nội soi cũng là cách để cầm máu với những trường hợp các ổ loét đang bị chảy máu cấp tính và có tiên lượng xuất huyết. 

• Siêu âm nội soi: Là cách thức cận lâm sàng có thể kết hợp cùng với nội soi dạ dày tá tràng để phát hiện được những khối u ở đầu tụy hoặc tá tràng. 

• Siêu âm bụng: Phương pháp chẩn đoán không xâm lấn và có thể tiến hành nhiều lần nhưng tỷ lệ phát hiện được các khối u khá thấp. 

• Chụp CT hoặc MRI cho ổ bụng: Có thể phát hiện được khối u gastrin nguyên với nhưng với tỉ lệ không quá cao. Tuy nhiên, phương pháp này có ưu thế để phát hiện được tình trạng di căn đến những bộ phận khác. 

Chụp CT và MRI xác định tình trạng di căn của hội chứng

• Xét nghiệm mô học: Bác sĩ sẽ lấy mô ở những ổ loét thông qua biện pháp nội soi hoặc lấy trực tiếp từ các khối u. Phương pháp này sẽ giúp các định được những bản chất mô học của các tổn thương (nhận định đây là ác tính hay lành tính).

Để có được kết quả chẩn đoán chính xác nhất về hội chứng Zollinger Ellison, Quý khách có thể đến Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. Bệnh viện sở hữu Trung tâm Xét nghiệm đạt chuẩn ISO 15189:2012 và đầy đủ các máy móc hiện đại như máy X- quang, CT, MRI,... phục vụ tốt cho việc khám và điều trị. Đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm và trình độ chuyên môn cao cũng là một trong những lợi thế của bệnh viện. Ngoài ra, bệnh viện còn nhận được chứng chỉ CAP do Hiệp hội Bệnh học Hoa Kỳ cấp. Để đặt lịch khám, Quý khách hãy gọi đến số 1900 56 56 56 của bệnh viện.